سفر گروسی پایان یافت؛ او تا ساعاتی دیگر ماحصل سفر خود به تهران را در یک کنفرانس خبری مطرح می کند
دوباره وین
رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی که با دعوت رسمی ایران، ظهر روز جمعه وارد تهران شد، به فاصله ساعاتی اولین دور از رایزنی‌های خود را با محمد اسلامی، رئیس سازمان انرژی اتمی آغاز کرد. همچنین جمعه‌شب گروسی در ضیافت شام رئیس سازمان انرژی اتمی با دست‌اندرکاران و صاحب‌نظران صنعت هسته‌ای ایران دیدار و گفت‌وگو کرد.
شرق: رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی که با دعوت رسمی ایران، ظهر روز جمعه وارد تهران شد، به فاصله ساعاتی اولین دور از رایزنی‌های خود را با محمد اسلامی، رئیس سازمان انرژی اتمی آغاز کرد. همچنین جمعه‌شب گروسی در ضیافت شام رئیس سازمان انرژی اتمی با دست‌اندرکاران و صاحب‌نظران صنعت هسته‌ای ایران دیدار و گفت‌وگو کرد. در ادامه دور دوم این گفت‌وگوها به صبح دیروز شنبه موکول شد که در نهایت هم شاهد برگزاری یک نشست خبری مشترک بین گروسی و اسلامی بودیم. اما این پایان کار سفر دوروزه گروسی به تهران نبود، بلکه مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در ادامه با حسین امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه و سیدابراهیم رئیسی، رئیس‌جمهور هم دیدار کرد. در مجموع این سفر صرفا با کلی‌گویی‌های مثبت همراه بوده است، لذا نمی‌توان به ضرس قاطع از موفقیت‌آمیزبودن یا شکست آن سخن گفت. از این رو باید گفت که همه چیز در بازگشت گروسی به وین و روند تحولات در نشست شورای حکام روشن خواهد شد.
دو دور گفت‌وگو بدون ذکر جزئیات
پس از ورود گروسی به تهران در ظهر جمعه و استقبال بهروز کمالوندی، سخنگوی سازمان انرژی اتمی دور اول مذاکرات بین مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و محمد اسلامی در واپسین ساعات همان روز (جمعه) در محل سازمان انرژی اتمی برگزار شد. اگرچه جزئیاتی از این مذاکرات رسانه‌ای نشد، اما بی‌شک بحث و گفت‌وگو درباره مسائل باقی‌مانده پادمانی و نیز برخی موارد از اختلاف نظرهای فنی و حقوقی میان ایران و آژانس در دستور کار این جلسات است. پیش‌تر هیئت‌های فنی و کارشناسی آژانس به سرپرستی ماسیمو آپارو، معاون پادمانی گروسی در تهران حضور یافتند و مذاکرات کارشناسی در موارد اختلافی را انجام داده‌اند. از این رو حضور گروسی می‌تواند در دو سطح معنا یابد؛ اول تداوم اختلافات و دوم حل اختلافات. در همین باره خبرگزاری فرانسه هم‌زمان با سفر مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به تهران گزارش داد که این سفر با هدف بازگرداندن روابط آژانس با ایران به عالی‌ترین سطوح انجام می‌شود. این خبرگزاری فرانسوی در گزارشی نوشت: «این سفر دوروزه در حالی انجام می‌شود که این سازمان مستقر در وین به دنبال همکاری بیشتر با ایران در زمینه فعالیت‌های هسته‌ای این کشور است».
البته رئیس سازمان انرژی اتمی ایران طی سخنانی که صبح روز شنبه انجام شد، با اشاره به سفر مدیرکل آژانس به تهران و مذاکرات میان دو طرف گفت که «این سفر بر اساس تکلیف شورای امنیت به آژانس است». اسلامی در ادامه یادآوری کرد که موضوع این سفر (گروسی)، پایش عملکرد و وضعیت و ظرفیت صنعت هسته‌ای ایران است که به موجب برجام تکالیفی را شورای امنیت به آژانس داده است. معاون رئیس‌جمهوری تأکید کرد: «با توجه به اینکه طرفین به تعهدات خود در برجام عمل نکردند و حتی مانع همکاری کشورها و سایر شرکت‌ها با ایران شدند و تحریم‌ها را هم افزایش دادند ایران به موجب قانون اقدام راهبردی تصمیم به کاهش تعهدات گرفت و این باعث شد تا وقتی ما کاهش تعهدات داریم، آژانس بیاید و گزارش عدم انطباق تهیه کند و بگوید از وضعیت اطلاع ندارم». بر همین اساس دور دوم و نهایی مذاکرات مدیر کل آژانس انرژی اتمی و رئیس سازمان انرژی اتمی از صبح دیروز شنبه آغاز شد.
یک نشست خبری
بعد از انجام دو دور مذاکره بین رئیس سازمان انرژی اتمی و مدیر کل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، ظهر شنبه شاهد برگزاری نشست مشترک خبری با حضور اسلامی و گروسی بودیم. رئیس سازمان انرژی اتمی در این نشست خبری گفت: «سفر آقای گروسی پیام‌آور برقراری ارتباطات بین آژانس و ایران است». وی افزود: «ما انتظار داریم تعاملات و گزارش‌های آژانس طوری باشد که اعتمادآفرین باشد تا با اطمینان برای حل‌وفصل مسائل و با پرهیز از عواملی که نیت آنها برهم‌زدن روابط عادی است، شرایطی را ایجاد کنیم تا همواره آژانس بتواند وظایف خود را در ارتباط با ایران در چارچوب پادمان پابرجا نگه دارد».
معاون رئیسی تأکید کرد که در همین چارچوب گفت‌وگوی‌های مشترکی انجام شده و مطمئنم به صورت پایدار مؤثر خواهد بود. اسلامی در ادامه درباره اینکه اگر قطع‌نامه‌ای در نشست بعدی شورای حکام تصویب شود واکنش ایران چه خواهد بود؟ گفت: «ایران برای پیشبرد اهداف توسعه‌ای خود همواره مصمم بوده است و منافع و امنیت ملی خود را با هیچ‌چیز جابه‌جا نمی‌کند، اگر قرار باشد قطع‌نامه‌ای صادر شود، حتما مراجع ذی‌ربط تصمیم‌گیری می‌کنند و ما طبق آن عمل می‌کنیم. نکته‌ای که بین من و آقای گروسی در این مقطع وجود دارد، این است که آنچه را که در چارچوب پادمان است برای اطمینان‌بخشی به آژانس اجرا کنیم و به آن پایبندیم و اجازه نمی‌دهیم عناصر یا نوعا اقداماتی این انطباق با ضوابط را زیر سؤال ببرد و بنابراین به طور مستمر کار می‌کنیم».
وی در پاسخ به این سؤال که به طور مشخص توافقی با آژانس درباره مسائل باقی‌مانده وجود خواهد داشت و بیانیه مشترک بین دو طرف مطرح است؟ گفت: «ما یک الگویی را با آقای گروسی سال گذشته در وین توافق کرده بودیم و همان را دنبال می‌کنیم و بخش‌هایی از آن در مذاکرات و تعامل معاونان دو طرف بیان شده است و بخشی از ترتیبات را امروز صحبت کردیم و همچنان صحبت ما ادامه دارد و در قالب یک الگوی رفتاری و تعاملی اینها را به سمت حل‌وفصل پیش می‌بریم». وی در پاسخ به اینکه برای رسیدن به نتیجه بر سر این موضوعات زمان‌بندی تعیین شده است؟ تصریح کرد که «همچنان همکاران ما در حال مذاکره و صحبت در این باره هستند». رئیس سازمان انرژی اتمی درباره اختلاف نظر ایران و آژانس بر سر غنی‌سازی ۸۴درصدی اظهار کرد: «اگر به گزارش اخیر آقای گروسی مراجعه کنید در همان گزارش هم برای شناسایی ذره ۸۴ درصد گفته شده بود که ملاک میزان تولید است و مخازنی که تولیدات در آن ذخیره می‌شود غنای بالای ۶۰ درصد نداشته است. از این رو این ابهام قابل تعمیم نیست و به طور مشخصی حل‌وفصل شده است».
اسلامی درباره فشار کشورهای اروپایی بر ایران در شورای حکام یادآور شد: «سه کشور اروپایی به طور خاص و کسانی که با آنها همکاری می‌کنند روی تعهدات برجامی تمرکز می‌کنند، اما تعهدات متقابل است. از این رو برای گام‌های اطمینان‌بخش با آقای گروسی تفاهم کردیم که در چارچوب پادمان روابط خود را تنظیم می‌کنیم. لذا مادامی که آنها به تعهداتشان در برجام برنگشتند، آژانس به این شکل از عملکرد ما اطمینان خاطر پیدا می‌کند. این نکته حائز اهمیتی است که امروز مورد توافق ما قرار گرفت».
در ادامه این نشست، مدیر کل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی هم با اشاره به دیدارهایش با اسلامی گفت: «آماده‌ایم کار را پیش ببریم». وی ادامه داد: «ما دیروز (جمعه) مذاکراتمان را شروع کردیم و امروز (شنبه) ادامه یافت». گروسی اظهار کرد: «فعلا دو مسئله مهم مطرح است؛ اول اینکه توقعات بالا هستند و حضور شما از مطبوعات نشان می‌دهد چقدر مسئله مهم است. البته این سطح توقعات در سطح جهانی هم درباره کاری که ما با ایران پیش می‌بریم وجود دارد و همچنین درباره شفاف‌سازی و دسترسی‌هایی که باید از سوی ایران داده شود».
مدیرکل آژانس گفت: «بخش دوم که مهم است مربوط به همکاری‌های فنی و علمی با ایران است. شب گذشته دراین‌باره بحث کردم و قرار است رویدادی که سال‌ها انجام می‌شده وجهه بین‌المللی پیدا کند و این رویداد قرار است سال آینده برگزار شود و ما از برگزاری آن حمایت می‌کنیم». گروسی در پاسخ به سؤالی دیگر مبنی بر اینکه از سفر و دیدار با مقامات ایران رضایت دارید؟ گفت: «من همیشه از دیدار با همکارم آقای اسلامی استقبال می‌کنم و برای من شخصا رضایت‌بخش است. در عین حال بحث ما بحث کاری و ضرورت است. ما می‌خواهیم با ایران دیالوگ جدی و سیستماتیک داشته باشیم و البته از سفر قبلی من مدتی گذشته بود در حالی که مسائلی بود که باید با هم صحبت کنیم و خوشحالم که به ایران آمدم ولی هنوز کار ما تمام نشده و همکاران ما دارند هنوز کار می‌کنند تا مسائل را حل‌وفصل کنند و قرار است من با مقامات دیگر دیدار داشته باشم و در پایان روز می‌توانم قضاوت بیشتری داشته باشم از میزان رضایت خودم اما فضا کاری و مبتنی بر صداقت و همکاری است و کار با ایران ادامه دارد».
وی درباره اینکه آیا بر سر مسائل باقی‌مانده و سه مکانی که اختلاف نظر بر سر آن است به توافق می‌رسید؟ خاطرنشان کرد: «الان داریم سخت روی این مسئله کار می‌کنیم و الان زنگ تفریح دادیم تا با شما صحبت کنیم و بعد صحبت می‌کنیم که ببینیم به چه نتیجه‌ای خواهیم رسید».
وی در پاسخ به اینکه می‌توان امیدوار بود که در نشست بعدی شورای حکام شاهد فشارهای سیاسی کشورهای اروپایی بر مسئله ایران نباشیم؟ بیان کرد: «برای پاسخ به این سؤال من باید یک گوی بلورین داشته باشم تا به آن پاسخ دهم. به هر حال کشورها با اهداف مختلف برای تأثیرگذاری عمل می‌کنند اما باز می‌گویم که مهم است ایران و آژانس همکاری نزدیک داشته باشند تا این فشارها کاسته یا خنثی شود. این نشان می‌دهد کار مشترک ما در چارچوب پادمان بسیار مهم است و الان این کار را داریم انجام می‌دهیم».
گروسی در پاسخ به اینکه چه تضمینی می‌دهید از آژانس به عنوان ابزار سیاسی استفاده نشود؟ اظهار کرد: «من این اطمینان را می‌دهم که هیچ‌وقت از آژانس به عنوان ابزار سیاسی استفاده نمی‌شود و نخواهد شد و این قول را می‌دهم و تحت دستور‌العمل هیچ کشوری کار نمی‌کنیم و از کسی دستور نمی‌گیریم و این‌گونه صحبت‌ها از نظر من مضحک هستند. برای ما عمل مهم است و زیاد به حرف دیگران توجه نمی‌کنیم. همان‌طورکه آقای اسلامی هم گفتند برای ما مهم است با هم تحت پادمان‌ها کار کنیم».
وی تأکید کرد: مذاکرات احیای برجام در دستور کار است و ادامه دارد و البته توافقی ما داریم انجام می‌دهیم و توافقی که قرار است به آن برسیم کمک‌کننده به احیای برجام خواهد بود».
از مذاکره با امیرعبداللهیان تا دیدار با رئیسی
پس از نشست خبری مشترک بین گروسی و اسلامی، مدیر کل آژانس انرژی اتمی بعدازظهر دیروز (شنبه) مذاکراتی با حسین امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه داشت. پس از این گفت‌وگوها، گروسی به دیدار سیدابراهیم رئیسی، رئیس‌جمهور ایران رفت.
در این راستا معاون سیاسی رئیس‌جمهور اعلام کرد که مدیر کل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در دیدار با رئیس‌جمهور از حصول دستور کاری مشترک بر سر اقداماتی برای هموارکردن مسیر همکاری‌ها ابراز خرسندی کرد. محمد جمشیدی در توییتر نوشت: «رافائل گروسی در دیدار با رئیس‌جمهور از حصول دستور کاری مشترک با سازمان انرژی اتمی بر سر اقداماتی برای هموارکردن مسیر همکاری‌ها ابراز خرسندی کرد». به گفته جمشیدی، «رئیسی نیز همکاری‌ها را امری دوطرفه معرفی کرد که بر اساس حفظ استقلال آژانس و احقاق حقوق ملت ایران می‌تواند ادامه یابد».
