علی‌رضا خمسه به روایت کلمات

کتاب «خسمه به روایت خمسه» این روزها به چاپ دوم رسیده است. اثری در 304 صفحه که در کنار روایت دقیق و ارائه نسبتا کاملی از زندگی‌ شخصی و هنری علی‌رضا خمسه، می‌کوشد نوشته‌های پراکنده، آثار مکتوب و سایر فعالیت‌های هنری این بازیگر پرسابقه و قدیمی سینما، تئاتر و تلویزیون را یک‌جا به مخاطب عرضه کند.

این کتاب توسط انتشارات «خط و طرح» و به کوشش امید نجوان، نویسنده و منتقد سینما، منتشر شده است. نجوان درباره شکل‌گیری ایده کتاب مورد بحث می‌گوید: «اواسط تابستان سال 99 سرکار خانم توکا ملکی، از مدیران انتشارات خط و طرح، با من تماس گرفتند و پیشنهاد گردآوری کتابی از نوشته‌های آقای خمسه را مطرح کردند. زمانی که این پیشنهاد مطرح شد، بی‌درنگ یاد اولین‌ بار افتادم که نوشته‌ای از ایشان را در مجله «فیلم» خوانده بودم. 

در یک چشم بر‌هم‌زدن به گذشته‌های دور برگشتم و خودم را دیدم که در لباس سربازی مثل جادوزده‌ها به سوی کیوسک مطبوعات می‌روم، شماره نوروز 1370 را می‌خرم و علی‌رغم میل باطنی‌ام به پادگان برمی‌گردم! صادقانه باید اعتراف کنم وقتی چشمم به یادداشت آقای خمسه در کنار فهرست آن شماره از مجله افتاد، باور نکردم که چنین متن باشکوه و زیبایی را بازیگر سریال معروف «هوشیار و بیدار» و هنرپیشه فیلم‌های محبوب و جذاب دوران نوجوانی ما (یعنی «زیر بام‌های شهر»، «روز باشکوه» و «لنگرگاه») نوشته باشد و با خودم گفتم احتمالا آن نوشته، کار کس دیگری است!».

نجوان در ادامه می‌گوید: «وقتی کار جمع‌آوری و دسته‌بندی نوشته‌های آقای خمسه به جریان افتاد، به این نتیجه رسیدم که در این کتاب جای یک سال‌شمار نسبتا جامع و کامل درباره زندگی شخصی و فعالیت‌های رسمی و غیررسمی این هنرمند خالی است؛ به همین خاطر با همکاری خود ایشان و با استفاده از مدارک و مستندات پراکنده‌ای که وجود داشت، بخش قابل توجهی را به زندگی‌نامه ایشان و البته جزئیات دقیق آن اختصاص دادیم».

وی همچنین درخصوص نحوه نام‌گذاری کتاب می‌گوید: «در همین زمان بود که به نظرم رسید «خمسه به روایت خمسه» می‌تواند نام مناسبی برای این کتاب باشد و با خودم فکر کردم کلمه‌ها و جمله‌هایی که توسط آقای خمسه به آثار مکتوب تبدیل شده‌اند، می‌توانند روایتگر مناسبی برای فضای ذهنی و روحیات این هنرمند بازیگر باشند. اما بر اساس بازخوردهایی که پس از پایان چاپ کتاب دریافت کردم، متوجه شدم خیلی‌ها در برخورد نخست دچار این تصور شده‌اند که علی‌رضا خمسه در سراسر این مجموعه‌ نوشتار به روایت خود پرداخته و در حقیقت، گویی کتاب، داستان زندگی خمسه به روایت خود اوست! از این زاویه شاید بهتر بود نام کتاب به «علی‌رضا خمسه به روایت کلمات» تغییر پیدا می‌کرد که عنوان مناسب‌تر و البته دقیق‌تری است».

گردآورنده کتاب مورد بحث، در پایان می‌گوید: «این کتاب دربرگیرنده کامل‌ترین مجموعه‌ از نوشته‌های این بازیگر پرسابقه و شناخته‌شده است که تعدادی از آنها (از‌جمله اشعار آقای خمسه و همچنین برگردان ایشان از شعرهای شاعران بزرگی نظیر ژاک پره‌ور و پابلو نرودا) در کنار خلاصه فیلم‌نامه‌های «پستچی دو بار زنگ می‌زند»، «هم‌ولایتی سلام»، «دراکولا؛ مرد خون‌آشام» و «دکتر جون تازه چه خبر؟!» برای نخستین‌ بار منتشر شده‌اند.

 نوشته‌هایی که به‌‌طور حتم می‌توانند برای محققان و دانشجویان سینما و رشته‌های هنری الهام‌بخش و مؤثر باشند».

فاطمه معتمدآریا، خسرو دهقان و زنده‌یاد کیومرث پوراحمد نیز یادداشت‌های جداگانه‌ای درباره علی‌رضا خمسه نوشته‌اند که در بخش مقدمه این کتاب به چاپ رسیده است.