سفر محمد بن سلمان به فرانسه در میان انتقادها علیه مکرون
بلندپروازی‌های ولیعهد در پاریس
ولیعهد عربستان سعودی روز گذشته در آغاز دیداری رسمی از فرانسه، در کاخ الیزه پاریس مورد استقبال امانوئل مکرون، رئیس‌جمهوری فرانسه، قرار گرفت. کاخ ریاست‌جمهوری فرانسه می‌گوید در این سفر، مسائل دوجانبه و منطقه‌ای ازجمله «جنگ اوکراین، صلح و ثبات منطقه‌ای، برنامه اتمی ایران، بن‌بست در لبنان و روابط دوجانبه با فرانسه» مورد بحث دو طرف قرار می‌گیرد؛
ولیعهد عربستان سعودی روز گذشته در آغاز دیداری رسمی از فرانسه، در کاخ الیزه پاریس مورد استقبال امانوئل مکرون، رئیس‌جمهوری فرانسه، قرار گرفت. کاخ ریاست‌جمهوری فرانسه می‌گوید در این سفر، مسائل دوجانبه و منطقه‌ای ازجمله «جنگ اوکراین، صلح و ثبات منطقه‌ای، برنامه اتمی ایران، بن‌بست در لبنان و روابط دوجانبه با فرانسه» مورد بحث دو طرف قرار می‌گیرد؛ با این حال محمد بن سلمان در جریان سفر خود در نشست مالی جهانی با هدف مبارزه با فقر و نیز نشست بین‌المللی تغییرات آبوهوایی شرکت خواهد کرد. رابطه فرانسه و عربستان معمولا با چالش‌های زیادی روبهرو بوده و این چالش‌ها در سال‌های اخیر با آغاز ولیعهدی محمد بن سلمان افزایش یافته است. یک مقام ارشد فرانسوی که نامش اعلام نشده، به آسوشیتدپرس گفته فرانسه در این مذاکرات به دنبال متقاعد‌کردن عربستان سعودی است تا برای پایان‌دادن به جنگ اوکراین بر روسیه فشار بیاورد. این دومین سفر ولیعهد عربستان به پاریس در یک سال گذشته است. شاهزاده محمد بن سلمان تیرماه گذشته نیز به فرانسه سفر و با امانوئل مکرون دیدار و گفت‌وگو کرده بود. یکی از منابع دیپلماتیک به العربیه گفت که در این دیدار، مکرون رسما از میزبانی عربستان سعودی برای «اکسپو ۲۰۳۰» حمایت خواهد کرد. بنا بر اعلام کاخ ریاست‌جمهوری فرانسه، رهبران دو کشور همچنین در نشست جهانی هفته آینده «با هدف گردآوری کمک‌های دولتی و خصوصی برای مبارزه با فقر، تغییرات اقلیمی و حافظت از تنوع زیستی» شرکت خواهند کرد. انتظار می‌رود بیش از ۵۰ نفر از رهبران جهان و نیز بسیاری از سازمان‌های غیردولتی و فعالان برجسته زیست‌محیطی در این نشست شرکت کنند.
سازمان عفو بین‌الملل و دیده‌بان حقوق بشر ازجمله نهادهایی هستند که بی‌درنگ به دومین سفر بن سلمان در دو سال اخیر به فرانسه و ملاقات او با رئیس‌جمهور این کشور واکنش منفی نشان دادند. انیس کالامار، دبیرکل عفو بین‌الملل، رئیس‌جمهوری این کشور را «معمار اصلی بازسازی چهره محمد بن سلمان» خواند و اظهار کرد که ولیعهد سعودی «به‌هیچ‌وجه سزاوار این بازسازی نیست». سازمان دیده‌بان حقوق بشر نیز با ابراز تأسف در این زمینه گفت: «حکومت بن سلمان میلیاردها دلار را برای بهبود وجهه خود در همه سطوح هزینه می‌کند. قراردادهایی که در راه است، دولت‌های غربی را فریفته است». علاوه بر مسئله «قتل جمال خاشقجی»، روزنامه‌نگار سعودی که در سال 2018 داخل کنسولگری عربستان در استانبول ترکیه روی داد و عفو بین‌الملل از وجود «مدارکی متقن مبنی بر ارتباط میان محمد بن سلمان با این قتل» خبر داده بود، به دار آویخته‌شدن و گردن‌زدن شمار بسیاری از شهروندان عربستان در سال‌های اخیر نیز نکته‌ای است که مورد توجه منتقدان ولیعهد عربستان قرار دارد. بر اساس گزارشی که اواخر ژانویه ۲۰۲۳ از سوی سازمان اروپایی حقوق بشر عربستان سعودی و همچنین سازمان ضد مجازات اعدام منتشر شد، به‌کارگیری مجازات مرگ در عربستان، از زمان به قدرت رسیدن محمد بن سلمان، در هر سال تقریبا دو برابر شده است. عفو بین‌الملل نیز می‌گوید که در سال ۲۰۲۲، ۱۹۶ نفر در عربستان با مجازات مرگ روبهرو شدند؛ اما در سال ۲۰۲۱ این رقم 65 نفر گزارش شده بود. منتقدان می‌گویند که محمد بن سلمان زمانی بسیار نامناسب را برای سفر هشت‌روزه به فرانسه انتخاب کرده است؛ چون دستگاه قضائی عربستان می‌خواهد جان هفت جوان را که در هنگام ارتکاب جرم کودک بودند، بستاند.
منتقدان دومین سفر محمد بن سلمان به فرانسه می‌گویند که اگرچه در تابستان پیشین، کاخ الیزه افزایش جهانی قیمت نفت را دلیلی بر دعوت از او عنوان کرده بود، اما امسال برای حضور ولیعهد بزرگ‌ترین کشور صادرکننده نفت در ضیافت ناهار کاخ ریاست‌جمهوری فرانسه، حتی مشارکت در مسائل آبوهوایی جهانی نیز نمی‌تواند دلیلی مناسب برای پذیرایی‌شدن باشد؛ زیرا پروژه ایجاد یک شهر عمودی ۱۷۰کیلومتری از سوی ولیعهد جوان، خود یک «تخطی از موازین زیست‌محیطی، اجتماعی و اقتصادی» محسوب می‌شود. اما در سوی دیگر گفته می‌شود که مکرون می‌خواهد محمد بن سلمان را مجاب کند که به ولادیمیر پوتین فشار بیاورد تا او نیروهای روسیه را از خاک اوکراین بیرون بکشد؛ آن‌هم در شرایطی که اداره کشور در عربستان به دلیل وضعیت سلامتی ملک سلمان، عملا در اختیار ولیعهد جوان است. این در حالی است که عربستان به‌تازگی از متحدان سنتی غربی‌اش ازجمله از ایالات متحده فاصله گرفته و با امضای قرارداد سرمایه‌گذاری هشت میلیارد دلاری در چین، به پکن نزدیک شده که خود از هم‌پیمانان مسکو محسوب می‌شود. گفته می‌شود که محمد بن سلمان بیشتر روزهای سفر را به جای حضور در کاخ خود در نزدیکی ورسای که آن را در سال ۲۰۱۵ به بهای ۲۷۵ میلیون دلار خریده بود، در مرکز پاریس سپری می‌کند تا بتواند با شمار زیادی از رهبران کشورها، ازجمله آفریقایی‌ها که در این روزها به پاریس می‌آیند، دیدار و گفت‌وگو کند. چه‌بسا که او سری هم به نمایشگاه هوایی پاریس بزند و قراردادی جدید را برای خرید هواپیماهای ایرباس منعقد کند.
لابی عربستان و امارات
هم‌زمان با سفر محمد بن سلمان به پاریس، بلومبرگ گزارش داد که عربستان سعودی و امارات متحده عربی برای احیای مناسبات دیپلماتیک میان سوریه با کشورهای اروپایی و کاهش تحریم‌ها علیه دولت دمشق، «فعالانه» لابی می‌کنند. براساس‌این مقامات سعودی و اماراتی از چند ماه پیش در سطوح مختلف مذاکره با همتایان اروپایی خود را آغاز کرده‌اند تا دولت‌های آنها را متقاعد کنند که لغو تحریم‌ها علیه حکومت بشار اسد «بخش جدایی‌ناپذیر از هرگونه راهکار برای سوریه است». این گزارش حاکی از آن است که مقامات سعودی و اماراتی به اروپایی‌ها گفته‌اند که برداشتن گام‌های سیاسی بدون لغو تحریم‌ها علیه حکومت دمشق، کارساز نخواهد بود. بلومبرگ می‌افزاید: نمایندگان سعودی و اماراتی درگیر در مذاکرات، به دولت‌های اروپایی یادآور شده‌اند که با لغو تحریم‌ها علیه سوریه و بهبود وضعیت اقتصادی آن کشور، میلیون‌ها پناه‌جوی سوری برای بازگشت تشویق شده و فشار بر لبنان و اردن نیز کاهش خواهد یافت. این گزارش هم‌زمان با سفر محمد
بن سلمان، ولیعهد عربستان، به پاریس برای مذاکره با امانوئل مکرون، رئیس‌جمهوری فرانسه، حول موضوع‌های مرتبط با خاورمیانه و امور بین‌المللی منتشر شده است؛ اما بلومبرگ نوشت معلوم نیست که مذاکرات بن سلمان-مکرون بر سوریه هم متمرکز باشد. فرانسه و آلمان برخی تلاش‌های پیشین درباره ازسرگیری رابطه با سوریه و کاهش تحریم علیه دولت بشار اسد را رد کرده بودند. جوزپ بورل، رئیس سیاست خارجی اتحادیه اروپا، در این زمینه گفته بود شرایط برای تغییر سیاست اتحادیه در قبال سوریه فراهم نیست و این امر، مشروط به آن است که سوریه اصلاحات سیاسی را انجام داده و به قطع‌نامه‌های سازمان ملل پایبند باشد.
پس از ارتقای دوباره روابط امارات با سوریه در طول دو سال گذشته و دو سفر رسمی بشار اسد به ابوظبی، عربستان نیز ماه گذشته رابطه با سوریه را از سر گرفت و اسد در نشست سران اتحادیه عرب که با میزبانی عربستان برگزار شد، شرکت کرد. کشورهای کلیدی اتحادیه اروپا از زمان جنگ داخلی سوریه در اعتراض به «رفتار خشونت‌بار با معترضان»، رابطه با سوریه را کاهش دادند. سران این دولت‌ها گفته‌اند که بهبود مناسبات با دمشق به منزله دادن پاداش به اسد خواهد بود. دولت جو بایدن نیز که رویکرد اروپای غربی علیه سوریه را تأیید می‌کند، درباره بهبود رابطه با دمشق به کشورهای عربی هشدار داده و خواهان جلوگیری از آن شده بود. واشنگتن از موضع مشترک هلند و کانادا نیز برای کشاندن پرونده سوریه در دیوان کیفری بین‌المللی به اتهام «جنایات جنگی» حمایت کرده است. با وجود مخالفت آمریکا، عربستان با درپیش‌گرفتن سیاستی مستقل از غرب در قبال منطقه، غیر از احیای رابطه سیاسی با سوریه و موافقت با بازگشت دمشق به اتحادیه عرب، در ماه‌های گذشته مناسبات خود را با ایران نیز از سر گرفته است. این رویکرد عربستان سعودی و امارات مورد حمایت چین هم قرار دارد.
