دماوند در انتظار ثبت در تقویم رسمی کشور

ایرنا: ۱۳ تیرماه روز ملی دماوند نام‌گذاری شده است. ۱۹ سال از نام‌گذاری این روز گذشته است اما با وجود تلاش‌های زیاد دوستداران محیط‌ زیست، هنوز این روز در تقویم رسمی کشور درج نشده و مشکلات محیط‌زیستی این کوه غرورآفرین همچنان پابرجاست. کوه دماوند آن دیو سپیدپای دربند، سال‌هاست که با استواری و غرور پابرجاست و زیبایی خود را به رخ همگان می‌کشد. روز ۱۳ تیرماه که روز ملی دماوند است، با جشن تیرگان مقارن شده است. جشن تیرگان روزی است که در آن شجاعت آرش و غرور دماوند یادآوری می‌شود؛ روزی است که بنا بر روایات آرش کمان‌گیر به بالای کوه دماوند رفته و تیر معروف خود را برای تعیین مرز ایران و توران پرتاب کرده است. کوه دماوند از سال ۱۳۸۱ به عنوان اثر طبیعی ملی در سازمان حفاظت محیط زیست ثبت شده است و در سال ۱۳۸۷ نیز سازمان میراث فرهنگی دماوند را به عنوان آثار ملی به ثبت رساند. بعد از آن تلاش برای ثبت جهانی این سمبل ملی آغاز شد اما تاکنون بعد از گذشت پیچ‌و‌خم‌های بسیار، همچنان در نقطه اول ایستاده و خبری از ثبت جهانی آن نیست و با ثبت جهانی به اندازه بلندای خودش فاصله دارد و این موجب نگرانی دوستداران طبیعت شده است. حتی تلاش شد تا این روز به عنوان یک روز ملی در تقویم رسمی کشور درج شود که برای این منظور هم راه به جایی برده نشد. دماوند با پنج‌هزار‌و ۶۷۱ متر ارتفاع در بخش شمالی کشور واقع شده اما فقط از ارتفاع چهار‌هزار‌و ۲۰۰ متر تا قله منطقه تحت حفاظت محیط زیست است، در حالی که بیشترین مشکلات و معضلات مربوط به ارتفاع دو هزار متر به بالاست که این مناطق با وجود پیشنهادات مکرر سازمان حفاظت محیط زیست به عنوان منابع حفاظت‌شده اعلام نشده است تا این سازمان بتواند به صورت یکپارچه مسئولیت آن را بر عهده بگیرد. بر این اساس دماوند با مشکلات زیادی دست‌و‌پنجه نرم می‌کند که یک فعال محیط زیست دراین‌باره به خبرنگار محیط زیست ایرنا گفت: در برخی کشورها برای سمبل‌ها و نمادهای ملی و طبیعی خود ارزش‌های زیادی قائل هستند و برای اینکه از آنها کاملا حفاظت کنند، دولت مرکزی اطراف آن نماد را تا شعاع چندین کیلومتر به عنوان میراث طبیعی یا فرهنگی ثبت می‌کند و این میراث را با مدیریت ویژه اداره می‌کند. حسین عبیری‌گلپایگانی افزود: در حالی که در کشور ما خبری از این کارها نیست و در این زمینه قدمی برای قله دماوند به عنوان نماد ملی برداشته نشده است. ای کاش دولت مرکزی، شهر رینه را که نزدیک‌ترین محل سکونت انسان به قله دماوند است، به صورت سمبلیک به عنوان پایتخت کوهنوردی ایران معرفی می‌کرد و بخش‌هایی از فدراسیون کوهنوردی و سازمان‌هایی مانند سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری، سازمان حفاظت محیط زیست و وزارتخانه‌هایی همچون ورزش و جوانان و همچنین صنعت، معدن و تجارت و نهادهای دیگری که با کوه دماوند سروکار دارند در شهر رینه با دفترهای مدیریتی مستقلی اداره می‌شدند تا از طریق این مدیریت ویژه به روند حفاظت و پاسداشت این میراث طبیعی و تاریخی گرانبها، نظارت مستقیم داشته باشد. وی اظهار کرد: امسال نوزدهمین سالی است که روز ملی دماوند برگزار می‌شود. در تیرماه ۱۳۸۳ در یکی از جلسات هیئت کوهنوردی استان تهران اولین جرقه‌های پاسداشت زیست‌محیطی قله دماوند زده شد و در آن روزهای گرم تابستانی نور امیدی در دل‌ها درخشید، اما تا امروز به رغم تمام تلاش‌هایی که صورت گرفته به نظر می‌رسد قدم‌های چندان مثبتی در این راستا برداشته نشده است و دماوند همچنان با کوهی از مشکلات دست‌و‌پنجه نرم می‌کند. عبیری‌گلپایگانی ادامه داد: برداشت بی‌رویه از معادن پوکه‌های صنعتی بدون ارزیابی زیست‌محیطی، شکار و نابودی تنوع گونه‌های زیستی کوه دماوند، چرای بی‌رویه دام، تعداد زیاد سگ‌های گله، هجوم شکارچیان، صعودهای پرتعداد و اردوکشی‌ها بی‌ضابطه کوهنوردی و گردشگری، جاده‌کشی‌های اضافی یا بازکردن معابر گوناگون در مسیرهای صعود قله، نابودی دشت شقایق، ساخت بی‌رویه ویلاها در مناطق اطراف دامنه‌های کوه دماوند و آلودگی آب سد لار که از قله و دامنه‌های کوه دماوند سرچشمه می‌گیرد از‌جمله خطرات و مشکلات اساسی قله دماوند است که تهدیدات جدی برای قله محسوب می‌شوند. وی تأکید کرد: شاید در روزهای گرم تابستان ۱۳۸۳ که برای اولین بار ایده نام‌گذاری روز ملی دماوند به ذهن کوهنوردان و فعالان محیط زیست خطور کرد به ذهن هیچ کداممان هم نمی‌رسید که بعد از گذشت ۱۹ سال هنوز کاری صورت نگیرد و پس از سال‌ها تلاش و کوشش هنوز هم در تقویم رسمی کشور روز ملی دماوند که نماد و سمبل کشور است، درج نشده باشد.