نیاز به داروهای نوین و نقش تعیین‌کننده سازمان‌های بیمه‌گر

احمد قویدل، مدیر عامل سابق کانون هموفیلی ایران: بررسی فرایند سخت دسترسی 10 بیمار هموفیلی به یکی از دارو‌های نوین هموفیلی می‌تواند راهگشای دسترسی بیماران ایرانی -‌به‌خصوص بیماران دیر‌درمان- به داروهای نوین شود. گزارش مادر یکی از بیماران از اولین مشاهدات از استفاده فرزندش از این دارو اشک بر چشمان خواننده جاری می‌کند. دارویی که بیش از یک دهه از عرضه آن به بازار جهانی گذشته است.

کودکی که با پورت دائمی دریافت‌کننده دارو‌های تزریقی عادی مهارکننده با نیمه عمر چهار تا ۱۲‌ساعته است، روش درمانش با یک تزریق زیر‌پوستی با طول عمر ۱۵‌روزه تا یک‌ماهه، یک تغییر شگرف می‌کند. البته باید صبور باشیم و ببینیم با بسته‌شدن آن شیر پورت‌های دارو در بدن این قبیل بیماران چقدر منفعت متوجه سازمان‌های بیمه‌گر خواهد شد و به موازات آن کیفیت زندگی بیماران چگونه بهبود خواهد یافت.

همه می‌دانیم و می‌بینیم که علم به ثانیه در حال پیشرفت است و در سایه آن دارو‌های جدیدی برای مهار و درمان قطعی انواع بیماری‌ها با تلاش متخصصان و کارشناسان تولید می‌شود.‌ بی‌تردید محروم‌ماندن بیماران از دسترسی به این داروها، انسانی نیست.

روش‌هایی مانند بستن فهرست دارویی کشور با استدلال حمایت از تولید داخلی، سد راه بهره‌مندی به‌موقع بیماران از این دارو‌ها می‌شود. سازمان‌های بیمه‌گر پایه، در کشور ما آن‌قدر دولتی هستند که متأسفانه استقلال لازم را برای تصمیم‌گیری درباره دارو‌های نوین ندارند. از سویی دیگر منافع سازمان‌های بیمه‌گر و منافع بیماران در رابطه با کیفیت دارو‌ها مشترک است و در یک فرایند طبیعی بدون مداخلات تأثیر‌گذار سیاست‌مداران می‌تواند منجر به اخذ تصمیم‌های درستی در این سازمان‌ها شود. تصمیماتی که هم به نفع این سازمان‌ها و هم به نفع بیماران است.

آنچه در رابطه با داروی «هملیبرا» اتفاق افتاد، انعکاسی از عمل به مسئولیت اجتماعی توسط مسئول یک سازمان بیمه‌گر بود که اتفاقا نماینده وزارت بهداشت در شورای عالی بیمه نیز بود.

درحالی‌که دکتر ناصحی در گفت‌وگو با رسانه ملی خبر از حمایت سازمان‌های بیمه‌گر از این داروی نوین دارد، والدین و بیماران برای امضای یک دکتر با شعار «حیدر امضا» مقابل سازمان غذا و دارو و وزارت بهداشت تجمع کردند. نتیجه این مطالبه‌گری در سایه مدیریت «ناصحی» که مسئولیت اجتماعی را درک کرد، به نفع بیماران رقم خورد. به نظر می‌رسد سازمان‌های بیمه‌گر پایه کشور، به جای اینکه مجری چشم‌و‌گوش‌بسته نامه‌های مسئولان وزارت بهداشت و سازمان غذا و دارو باشند، با ایجاد بخش‌های تحقیقات و توسعه و در فرایند تحت پوشش بیمه قرارگرفتن داروها و طبعا خارج‌شدن دارو‌های غیرمؤثر از شمول بیمه و جایگزین‌کردن دارو‌های مؤثر، به مسئولیت اجتماعی خود عمل می‌کنند.

ثبت داده و داده‌پردازی یکی از کلید‌های هوشمند ورود مسئولانه سازمان‌های بیمه‌گر به حوزه حمایت از دارو‌های نوین است؛ برای نمونه برای تداوم حمایت سازمان‌های بیمه‌گر از همین داروی «هملیبرا»، در گام نخست اسامی بیماران هموفیلی با مشکل مهارکننده شدید را استخراج و هزینه دارویی سالانه آنها را محاسبه کنند و در یک گزارش مدون علمی با هزینه داروی «هملیبرا» مقایسه و در حمایت از دارو‌های نوین به نفع سازمان‌های بیمه‌گر و طبعا بیماران پیشگام باشند. انتشارات سازمان‌های بیمه‌گر باید نشردهنده این نوع محتوا و اطلاعات باشند تا راهگشای تصمیم‌های اصولی باشند. اگر سازمان‌های بیمه‌گر پایه کشور، به صرف منشأهای دولتی یا قرارداشتن در حوزه نفوذ دولت، درباره مصرف بهینه بودجه‌های خود احساس مسئولیت حرفه‌ای نکنند، بلایی که بر سر صنعت خودروسازی آمده است بر سر صنایع داروسازی خواهد آمد.

در این روند، هم بیمار ضرر می‌کنند، هم سازمان‌های بیمه‌گر ضرر می‌بینند و هم صنایع دارویی فارغ از رقابت توسعه لازم را نمی‌یابند.