بازی نتانیاهو با زمان

امروز دقیقا یک ماه از آغاز جنگ اسرائیل و حماس می‌گذرد و تنها نکته‌ای که با توجه به مواضع مقام‌های غربی و عربی تأثیرگذار می‌توان دریافت، این است که باریکه غزه به وضعیت قبل از هفتم اکتبر و حمله حماس به اسرائیل باز نخواهد گشت. مقام‌های آمریکایی و اسرائیلی بارها این مسئله را در مذاکرات خود مورد تأکید قرار دادند و رهبران کشورهای عربی و نیز محمود عباس رئیس تشکیلات خودگردان فلسطینی نیز ادعا کرده‌اند که ‌ حاکمیت و مدیریت‌ جدیدی بر این منطقه باید حاکم باشد. با این حال نتانیاهو به خوبی می‌داند که فرصت ابدی برای انجام عملیات نظامی در غزه را ندارد و با گذشت زمان و عدم کسب اهداف تعیین‌شده از سوی تل‌آویو و واشنگتن و مهم‌تر از آن، افزایش تعداد جان‌باختگان، فشارهای داخلی و بین‌المللی هم شدت خواهد گرفت. نتانیاهو در داخل اسرائیل هم به دلیل ضعف امنیتی و اطلاعاتی کابینه‌اش که منجر به حمله هفتم اکتبر حماس به اسرائیل و کشته‌شدن حداقل هزارو 400 نفر شد، به‌شدت تحت فشار قرار دارد و می‌داند که در بلندمدت شانس کمی برای ماندن در قدرت خواهد داشت و به همین دلیل می‌خواهد در کوتاه‌مدت اعتبار خدشه‌دارشده خود را تا حدی احیا کند. به گفته کارشناسان، نقص‌های امنیتی آشکارشده پس از حمله حماس می‌تواند بزرگ‌ترین و احتمالا مهلک‌ترین ضربه را به باسابقه‌ترین نخست‌وزیر اسرائیل وارد کند که در حال حاضر با مشکلات حقوقی و سیاسی دست‌و‌پنجه نرم می‌کند. توبی گرین، مدرس علوم سیاسی در سیاست در دانشگاه برایلان اسرائیل و پژوهشگر دانشکده اقتصاد لندن می‌گوید: «حمایت از نتانیاهو و کابینه ائتلافی او حتی قبل از هفتم اکتبر رو به افول بود و از زمان شروع جنگ نیز بسیار کاهش یافته است». بنا بر پیش‌بینی این کارشناس، اگر در حال حاضر انتخابات برگزار شود، «نتانیاهو به‌شدت شکست خواهد خورد». بنیامین نتانیاهو که حامیانش به او لقب «شاه بی‌بی» و «آقای امنیت» داده‌اند و منتقدان از او به عنوان «وزیر مجرم» یاد می‌کنند، مدت‌هاست که تحت فشارها و انتقادهای متعدد قرار دارد. در گزارش فرانس‌پرس هم با استناد به نتایج آخرین نظرسنجی‌ها آمده است که «حمایت از نتانیاهو و حزب راست‌گرای لیکود، به‌شدت کاهش یافته است».

در حالی که سازمان‌های نظامی و اطلاعاتی اسرائیل پس از حمله غافلگیرکننده هفتم اکتبر حماس به شکست‌های امنیتی اعتراف کردند، اما نتانیاهو هیچ مسئولیتی را در این میان نپذیرفته است. متحدان نتانیاهو درباره نقش و مسئولیت نخست‌وزیر سکوت اختیار کرده‌اند و برخی از رقبا به کابینه جنگی او پیوسته‌اند تا از کارزار حملات اسرائیل در غزه حمایت کنند. «روون هازان» استاد علوم سیاسی، نتانیاهو را سیاست‌مداری خواند که اکنون در حال زمان‌خریدن است. به گفته این کارشناس علوم سیاسی «او از پیش می‌داند که برای بقای خود می‌جنگد و هر تصمیمی که در این جنگ می‌گیرد برای تضمین بقای او است».

در این میان نکته مهم دیگر، وضعیت بحرانی غیرنظامیان در باریکه غزه است که همچنان ادامه دارد و با وجود اصرار برخی قدرت‌های غربی و کشورهای عربی، سازمان ملل و نیز اعتراض‌های گسترده بین‌المللی هنوز هم ایالات متحده و اسرائیل مخالف آتش‌بس در وضعیت فعلی هستند و آن را به سود حماس می‌دانند. در این میان، جوزپ بورل، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا، روز گذشته طرحی را پیشنهاد کرد که در آن اسرائیل عملیات نظامی‌اش در غزه را متوقف می‌کند و در ازای آن 

صلیب سرخ به گروگان‌های حماس دسترسی پیدا می‌کند. او در جمع دیپلمات‌های اتحادیه اروپا در بروکسل گفت: «من فکر می‌کنم یک توقف بشردوستانه در برابر دسترسی کمیته بین‌المللی صلیب سرخ به گروگان‌ها 

به عنوان اولین قدم برای آزادی آنها چیزی است که ما باید روی آن کار کنیم». اتحادیه اروپا و بریتانیا اصرار بر یک «توقف بشردوستانه» در جنگ میان اسرائیل و حماس دارند تا بتوان به مردم محاصره‌شده در غزه کمک‌رسانی کرد. اما بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل، هرگونه آتش‌بس پیش از آزادسازی تمامی گروگان‌ها از سوی حماس را رد کرده است. جوزپ بورل در‌این‌باره گفت: «اسمش را هرچه می‌خواهید بگذارید؛ آتش‌بس، پنجره. اما ما نیاز داریم که خشونت فروکش کند و قوانین بین‌المللی بشردوستانه رعایت شود». بورل هشدار داد که «واکنش افراطی اسرائیل در نهایت باعث از بین رفتن حمایت جامعه جهانی می‌شود». او گفت راه‌حل نظامی برای این بحران وجود ندارد؛ «حتی اگر حماس در غزه ریشه‌کن شود، این مشکل غزه را حل نخواهد کرد». بورل حمله حماس به اسرائیل را «یک نقطه عطف در تاریخ» دانست که برای دهه‌ها آینده خاورمیانه را تعیین خواهد کرد. مسئول سیاست خارجه اروپا گفت: «تراژدی‌ای که در خاورمیانه در حال روی‌دادن است، نتیجه یک شکست جمعی سیاسی و اخلاقی است که مردم تاوان آن را می‌دهند و این شکست سیاسی و اخلاقی به فقدان اراده ما برای حل مشکل باز‌می‌گردد».

در همین حال، تحرکات مقام‌های آمریکایی در منطقه نیز افزایش یافته است. آنتونی بلینکن، وزیر خارجه آمریکا، پس از سفر به عراق و دیدار با مقام‌های ارشد این کشور، روز گذشته در آنکارا با هاکان فیدان، وزیر خارجه ترکیه دیدار کرد. از طرف دیگر هم بیل برنز، رئیس سازمان اطلاعات مرکزی آمریکا، با سفر به اسرائیل با رئیس موساد و نتانیاهو نخست‌وزیر اسرائیل دیدار کرد. برنز قرار است به چندین کشور خاورمیانه سفر کرده و با همتایان اطلاعاتی متعدد و رهبران کشورها دیدار کند. او قرار است درباره نگرانی‌های دوجانبه از‌جمله وضعیت غزه و حمایت از مذاکرات برای آزادی گروگان‌هایی که در دست حماس اسیرند، گفت‌وگو کند. از طرف دیگر، ارتش اسرائیل اعلام کرد که با حمله زمینی به نوار غزه، این منطقه به دو بخش تقسیم شده و این در حالی است که حملات «مهم» در جنگ علیه حماس ادامه یافته است.

دانیل هاگاری، سخنگوی ارتش گفت که نیروهای اسرائیلی «شهر غزه را محاصره کرده‌اند... اکنون یک غزه جنوبی و یک غزه شمالی وجود دارد». به گزارش روزنامه هاآرتص، ارتش اسرائیل پیش‌بینی کرده که نیروهایش به‌زودی شهر غزه را به طور کامل محاصره کنند و نبرد در داخل شهر آغاز شود. هدف از این عملیات «ردیابی اعضای حماس که در شهر غزه خود را پنهان کرده‌اند و تخریب تونل‌ها و تأسیسات نظامی و غیرنظامی حماس» عنوان شده است.