بایدن در گفتوگو با نتانیاهو خواستار ایجاد فرصتی برای آزادی گروگانها شد
بازی «وقفه» یا «آتشبس»
فشارهای بینالمللی، وضعیت وخیم انسانی در نوار غزه و احتمال آزادی گروگانها، واشنگتن را واداشته تا با فشار بر اسرائیل خواستار «وقفه» در جنگ با حماس شود. در روزهای اخیر رسانهها از فشار دولت جو بایدن، رئیسجمهوری آمریکا، بر بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر اسرائیل، برای ایجاد آتشبس یا حتی وقفه در حملات به غزه خبر دادند.
علی سالم- فشارهای بینالمللی، وضعیت وخیم انسانی در نوار غزه و احتمال آزادی گروگانها، واشنگتن را واداشته تا با فشار بر اسرائیل خواستار «وقفه» در جنگ با حماس شود. در روزهای اخیر رسانهها از فشار دولت جو بایدن، رئیسجمهوری آمریکا، بر بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر اسرائیل، برای ایجاد آتشبس یا حتی وقفه در حملات به غزه خبر دادند. بایدن درنهایت گزارشهای مربوط به درخواست از نخستوزیر اسرائیل برای «وقفه سهروزه در جنگ» را تأیید کرد. خبرنگاران از او پرسیدند آیا شما از بیبی (بنیامین نتانیاهو) درخواست وقفه سهروزه در جنگ کردهاید؟ و بایدن پاسخ داد: «با نتانیاهو صحبت نکردم؛ اما قبلا از او خواستهام و هنوز منتظرم». بایدن در این پاسخ به سه روز وقفه در جنگ اشاره نکرده اما خبرنگار در پرسش خود بهطور شفاف به وقفه سهروزه در جنگ اشاره کرده است. نتانیاهو روز دوشنبه به ایبیسی گفته بود که آتشبس کلی را رد میکند اما موضوع «وقفههای بشردوستانه تاکتیکی» را بررسی میکند. دو مقام آمریکایی و اسرائیلی پیشتر به اکسیوس گفته بودند که بایدن در تماس تلفنی با نتانیاهو، از نخستوزیر اسرائیل خواست با توقف سهروزه درگیری موافقت کند تا «امکان پیشرفت برای آزادی برخی از گروگانهای در اختیار حماس در غزه فراهم شود». به گزارش آکسیوس، براساس پیشنهادی که بین ایالات متحده، اسرائیل و قطر بهعنوان میانجی درحال بررسی است، حماس ۱۰ تا ۱۵ گروگان را آزاد خواهد کرد و از توقف سهروزه برای آنچه «تأیید هویت گروگانها و ارائه فهرستی از اسامی گروگانها» عنوان شده است، استفاده میکند. به گفته مقامات اسرائیلی، در جریان حمله هفتم اکتبر حماس به اسرائیل، حداقل ۲۴۰ نفر گروگان گرفته شدند. حماس تاکنون دو زن مسن اسرائیلی و دو آمریکایی را آزاد کرده است. دو مقام اسرائیلی اعلام کردند که براساس ارزیابی اسرائیل، حماس حدود ۱۸۰ گروگان، جهاد اسلامی فلسطین ۴۰ گروگان و افراد وابسته به دیگر گروههای نظامی حدود ۲۰ گروگان را در اختیار دارند. همچنین حماس در بیانیهای گفته است که «آماده است ۱۲ تبعه خارجی را که به گروگان گرفته است، آزاد کند؛ اما به دلیل حملات هوایی و عملیات زمینی اسرائیل این امر امکانپذیر نیست». برخی ناظران آن را تلاش برای خریدن زمان و تجدید قوا تفسیر کردهاند؛ اما برخی دیگر از کارشناسان میگویند نباید از هیچ فرصتی برای آزادی گروگانها غفلت کرد. براساس گزارش اکسیوس، دو مقام آمریکایی و اسرائیلی گفتند که نتانیاهو به بایدن گفته است بنا بر تجربه جنگ سال 2014، باور ندارد طرف مقابل آماده توافق درباره گروگانها باشند. دفتر نخستوزیر اسرائیل از اظهارنظر دراینباره خودداری کرده است؛ اما کاخ سفید، آکسیوس را به بازخوانی تماس روز دوشنبه بین بایدن و نتانیاهو ارجاع داد که در آن گفته شد هر دو طرف «درباره تلاشهای جاری برای آزادی گروگانهای در اختیار حماس گفتوگو کردند». کاخ سفید افزود که درباره گفتوگوهای خصوصی بایدن اظهارنظری نمیکند. یک مقام ارشد آمریکایی به خبرنگاران گفت که ماهیت غیرمستقیم و پیچیده مذاکرات گروگانگیری، پیشرفت در مذاکرات را دشوار کرده است. دولت بایدن عمدتا از طریق دولت قطر که برخی رهبران حماس در آنجا مستقر هستند، روی این موضوع کار کرده است. بیل برنز، رئیس سیآیای، این هفته در خاورمیانه است و بخشی از تمرکز او بر آزادی گروگانها است. او مذاکراتی در اسرائیل داشت و قرار است با مقامات قطری هم دیدار کند. نتانیاهو نیز پس از دیدار روز جمعه با آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه ایالات متحده، در تلآویو درخواست آتشبس را رد کرد و گفت که اسرائیل تنها در صورت آزادی گروگانها با آتشبس موقت موافقت خواهد کرد. یک مقام اسرائیلی هم گفت که نتانیاهو توقف سهروزه در نبرد را آتشبس کلی میداند و معتقد نیست که برای آزادی تعداد کمی از گروگانها به یک بازه زمانی طولانی نیاز باشد. درهمینحال، مارک رگو، یکی از مشاوران نتانیاهو، هم به سیانان گفت: «من فکر میکنم شما میتوانید انتظار روندی انعطافپذیرتر داشته باشید که در آن ما بتوانیم در صورت لزوم وارد و خارج غزه شویم تا با وضعیت امنیتی مقابله کنیم. ما درباره اشغال مستمر نوار غزه صحبت نمیکنیم». رگو با تکرار برنامه کابینه نتانیاهو برای غزه، ادعا کرد که «زمانی که این جریان تمام شد، باید حضور امنیتی اسرائیل وجود داشته باشد؛ اما این به آن معنا نیست که اسرائیل غزه را دوباره اشغال خواهد کرد. این به آن معناست که اسرائیل برای اداره غزه در آنجا حضور داشته باشد... . ما علاقهمند به ایجاد چارچوبهای جدیدی هستیم که در آن میتوان از حمایت بینالمللی برای بازسازی غزه استفاده کرد. امیدواریم بتوانیم از کشورهای مختف ازجمله کشورهای عربی و سازمان ملل برای بازسازی غزه پس از پایان جنگ کمک بگیریم».
موضع وزرای خارجه گروه 7
از طرف دیگر آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه آمریکا، در یک موضعگیری که میتواند متفاوت با موضع بایدن تلقی شود، در اظهاراتی مخالفتش را با آتشبس در غزه تشدید کرد و گفت: «کسانی که خواستار آتشبس فوری هستند، موظفاند توضیح دهند که چگونه به نتیجه غیرقابل قبولی که احتمالا به وجود خواهد آمد، رسیدگی خواهند کرد».
اظهارات جدید بلینکن فراتر از صحبتهای قبلیاش بوده است. او بهطور مداوم گفته است که آمریکا از آتشبس حمایت نمیکند و اینطور استدلال کرد که «چنین توقف نامحدودی در جنگ به حماس اجازه میدهد تا خود را سازماندهی و دوباره به اسرائیل حمله کند». بااینحال او بهصراحت از کسانی که از آتشبس حمایت کردهاند، نامی نبرده است. بلینکن اظهارات مقامهای اسرائیلی را تکرار کرده که گفته «اسرائیل بارها به ما گفته که هیچ بازگشتی به قبل از ۷ اکتبر وجود ندارد، ما هم کاملا موافقیم». بهاینترتیب موضع آمریکا همراه با متحدانش در «گروه ۷» با بسیاری از کشورهای عربی که خواستار چنین آتشبسی هستند، در تضاد است. وزرای خارجه گروه ۷ پس از نشستهای فشرده در توکیو اعلام کردند موضع واحدی درباره جنگ اسرائیل و حماس اتخاذ کردهاند. یکی از خواستههای آنها درخواست برای «وقفه بشردوستانه» برای تسریع کمکرسانی به غیرنظامیان ناامید فلسطینی در نوار غزه است. آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه آمریکا و وزرای خارجه بریتانیا، کانادا، فرانسه، آلمان، ژاپن و ایتالیا تأکید کردند که آنها از وقفه بشردوستانه برای تسهیل کمکهای ضروری، حرکت غیرنظامیان و آزادی گروگانها حمایت میکنند. جیمز کلورلی، وزیر امور خارجه بریتانیا، هم به گروهی از روزنامهنگاران گفت که دولت او تنها از یک «وقفه بشردوستانه» از نظر جفرافیایی خاص حمایت میکند و نه از آتشبس گستردهتر. او گفت: «ما مطلقا چیزی ندیدهایم و نشنیدهایم تا باور کنیم که آنها درباره آتشبس جدی هستند».
درحالیکه بحثها و اختلافات برای برقراری آتشبس یا وقفه در حملات به غزه مانع از دستیابی به نتیجه مشخص شده، درگیریها در نوار غزه همچنان ادامه دارد. اسرائیل اعلام کرد که هدف نیروهای ارتش در عملیات روز گذشته یافتن و ازکارانداختن شبکه گسترده تونلهای زیرزمینی حماس در نوار غزه است. تلآویو میگوید شهر غزه، پایگاه اصلی حماس، کاملا محاصره شده است و نیروهایش تا قلب این شهر پرجمعیت پیشروی کردهاند. بااینحال حماس میگوید توانسته خسارات سنگینی به نیروهای اسرائیلی وارد کند و تانکهای اسرائیلی با مقاومت شدید اعضای حماس مواجه شدهاند. از زمان حمله حماس به جنوب اسرائیل در ۷ اکتبر، اسرائیل با هدف آنچه «نابودی» حماس عنوان کرده، شمال نوار غزه را هدف حملات هوایی و زمینی خود قرار داده که تاکنون بنا بر گفته مقامهای بهداشتی حماس «بیش از ۱۰ هزار فلسطینی را به شهادت رسانده است». در تحولی دیگر هم دفتر هماهنگی امور بشردوستانه سازمان ملل متحد اعلام کرد که سرعت خروج غیرنظامیان فلسطینی از منطقه جنگی در شمال غزه با تشدید عملیات هوایی و زمینی اسرائیل در آنجا افزایش یافته است. این آژانس سازمان ملل متحد گفت که حدود ۱۵ هزار نفر فرار کردند؛ درحالیکه این رقم در روز دوشنبه پنجهزار نفر و در روز یکشنبه دو هزار نفر بوده است. منطقه پرجمعیت شمالی غزه، بهویژه شهر غزه و اردوگاههای شلوغ شهری مجاور، کانون جنگ اسرائیل و حماس است.