مروری بر شرایط زنان در سالی که گذشت

سال میلادی رو به پایان است و در این مطلب مروری داریم بر آنچه زنان در گوشه و کنار جهان تجربه کرده‌اند. هرچند جز جنگ، مرگ و تبعیض‌های جنسیتی اندکی امیدواری برای بهبود جایگاه آنها در عرصه اقتصادی وجود دارد.

غزه   و   زنان   باردار   بی‌پناه

50 هزار زن باردار روزهای تلخی را در غزه سپری می‌کنند و روزانه 180 زایمان با وجود این شرایط انجام می‌شود. رئیس سازمان جهانی بهداشت می‌گوید که زیرساخت‌های این منطقه در حال نابودی است و نمایندگان سازمان ملل متحد درباره افزایش نیازهای مراقبت‌های بهداشتی مدام هشدار می‌دهند.

حدود 85 روز از آغاز جنگ در غزه می‌گذرد، مردمی که در غزه زندگی می‌کنند، آسیب‌های زیادی را تجربه کرده‌اند. بیمارستان‌‌ها یا نابود شده‌اند یا در حال از بین رفتن هستند. آژانس امداد و کار سازمان ملل برای آوارگان فلسطینی در بیانیه‌ای چند روز پیش اعلام کرد: «پزشکان و ماماهای این سازمان، تلاش خود را برای مراقبت از زنان باردار پس از زایمان پرخطر در هفت مرکز بهداشتی انجام می‌دهند». بیش از دوسوم کشته‌شدگان در حملات اسرائیل زنان و کودکان هستند که خونین‌ترین حملات طی 22 سال گذشته است. به تازگی تصاویری از جنازه‌هایی که اسرائیل از بیمارستان‌ها جمع کرده تا وجود جسد گروگان‌هایش را در میان آنها بررسی کند، منتشر شده است، جنازه‌هایی که پس از آن تحویل فلسطینی‌ها شد تا در یک گور دسته‌جمعی به خاک سپرده شوند. حملات اسرائیل باعث کشته‌شدن بیش از صد خبرنگار و 70 کارمند سازمان ملل شده است. به دلیل فروپاشی سیستم بهداشتی، بیماری‌ها در غزه رو به افزایش است. تنها 38 درصد از تخت‌های بیمارستانی قبل از جنگ در خاک فلسطین باقی مانده است و 30 درصد از کارکنان بهداشتی اولیه هنوز مشغول به کار هستند. حدود 80 درصد از 2.3 میلیون نفر ساکن غزه به جنوب غزه آواره شده‌اند و ده‌ها هزار نفر در مدارس سازمان ملل جمع شده‌اند یا در چادرهای موقت با سرما درگیر هستند. تاکنون بیش از 20 هزار نفر مردم غیرنظامی به شهادت رسیده‌اند و روزانه بیش از 160 نفر کشته می‌شوند.

افغانستان   و   مرگ

اگر در غزه هر ساعت شش تا هفت نفر کشته می‌شوند، در افغانستان به خاطر تسلط طالبان شرایط برای زنان آن‌چنان تلخ شده است که هر دو ساعت یک نفر به دلیل زایمان می‌میرد. درواقع زنان افغانستانی به دلیل کمبود امکانات بهداشتی برای زایمان جان خود را به خطر می‌اندازند. در این کشور مرگ مادر یا نوزاد تازه به دنیا آمده رایج است. سازمان خیریه پزشکی بین‌المللی پزشکان بدون مرز به زنان باردار خدمات ارائه می‌دهد. البته همه زنانی که به بیمارستان می‌روند چندان خوش‌شانس نیستند. ترزا توییسابینگره، از ماماهای خیری که در این کشور حضور دارد، می‌گوید گاهی اوقات ما بیمارانی داریم که بعد از زایمان در خانه مراجعه می‌کنند اما خیلی دیر می‌آیند تا جان خود را نجات دهند. این مرکز سالانه 20 هزار نوزاد را به دنیا می‌آورد. توییسابینگره و 100 مامای دیگر در این مرکز حضور دارند. بر اساس آخرین آمار سازمان بهداشت جهانی از سال 2017، 638 زن از 10 هزار نفر هنگام زایمان در افغانستان، جان خود را از دست داده‌اند، در حالی که این رقم در آمریکا 19 نفر است. این رقم نابرابری بین مناطق روستایی و شهری را عیان می‌کند. مرگ در هنگام زایمان در افغانستان، فقط یکی از تلخی‌های زندگی زیر سلطه طالبان است.

تلاش‌ها   برای   بهبود   جایگاه   زنان

ناتالی پورتمن بازیگر شناخته‌شده با ملیسا فلمینگ معاون دبیرکل سازمان ملل متحد در امور ارتباطات جهانی، گفت‌وگویی انجام داده و به بررسی و تحلیل جایگاه زنان، خشونت علیه زنان، بازتعریف مردانگی و همدلی مردان برای دنیایی بهتر پرداخته است. آن‌طورکه «ملیسا فلمینگ» تأکید کرده است، میزان برابری جنسیتی در جهان، نگران‌کننده و دور از دسترس به نظر می‌رسد. از نظر «پورتمن» سرمایه‌گذاری در آموزش زنان و دختران، ایمنی و توانمندسازی اقتصادی و اجتماعی، حرکت به سمت برابری را تسریع می‌کند. اما سؤال مهم این است که چرا به دختران اعتماد نمی‌شود و برای بهبود شرایط آنها سرمایه‌گذاری نمی‌شود. در این باره «پورتمن» معتقد است: «تعصب عمیقی علیه زنان و دختران وجود دارد. رهایی از خشونت می‌تواند سهم زیادی در آزادی زنان داشته باشد. تا زمانی که زنان و دختران نتوانند از راه‌رفتن در خیابان، رفتن به مدرسه و رفتن به سر کار احساس امنیت کنند، آنچه که در آرزویش هستیم به دست نمی‌آید». البته در فضای مجازی و آنلاین نیز این خشونت وجود دارد که از نظر «ناتالی پورتمن» می‌تواند شیوه دیگری برای ساکت‌کردن زنان باشد. این فعال حقوق زنان تأکید می‌کند که خشونت نسبت به زنان و دختران در نقاط مختلف با شیوه‌های متفاوتی رخ می‌دهد. در کشوری خشونت برای ممانعت از تحصیل است و در کشوری مثل آمریکا دلیل مرگ زنان باردار، قتل توسط شریک زندگی است. پورتمن همچنین از عبارت «بازتعریف مردانگی» استفاده می‌کند و معتقد است که فیلم و تلویزیون می‌توانند به شکل‌گیری تعاریف جدید از مردانگی کمک کنند، تعاریفی که بر روح انسان تکیه داشته باشد نه همان تعریف کلیشه‌ای 

و سمی از مردانگی!

اندکی حضور   بیشتر   در   اقتصاد

نشریات اقتصادی و تحلیلگران اندکی خوش‌بینی را برای سال جدید در نظر گرفته‌اند. فایننشنال‌تایمز به سراغ «ترزا گاتونگ»، رئیس سازمان جهانی زنان رفته و این سؤال را پرسیده است که آیا سال 2024، سال حضور زنان بیشتر در هیئت مدیره‌هاست؟ او می‌گوید: «فکر می‌کنم سال 2024 سال خوبی است زیرا حرکت و حمایت زیادی در این زمینه وجود دارد و مقاومت کمتری نسبت به گذشته درباره حضور زنان در سطوح بالای تصمیم‌گیری احساس می‌شود». تا 31 دسامبر 2022، زنان توانسته بودند بیشترین درصد حضور در هیئت‌مدیره‌ها را تاکنون کسب کنند یعنی 53.1 درصد. البته در شرکت‌هایی که مشتریانش زنان بودند معمولا تعداد زیادی زن در هیئت‌مدیره حضور داشتند. برای مثال، بیشتر بانک‌های تجاری نیوزیلند، توسط زنان اداره می‌شوند. این فعال اقتصادی برجسته تأکید می‌کند: «ما اکنون زنان را بر صندلی مدیرعاملی نیز می‌بینیم. اتفاقی که تا چند سال پیش باورنکردنی به نظر می‌رسید. این قطعا یک تغییر است. فکر می‌کنم راه هموار شده است، البته هنوز آسان نیست، اما آسان‌تر از گذشته است». او البته به برخی مقاومت‌ها برای حضور زنان نیز اشاره می‌کند و می‌گوید: «حضور زنان در عرصه نفت و گاز ممکن نشده است و زنان جوان 20 تا 30 ساله به ندرت می‌توانند به هیئت‌مدیره‌ها راه پیدا کنند».