وجاهت آموزش همگانی در نظام سلامت

با وجود تمام پیشرفت‌ها در حوزه رسانه‌های اجتماعی و گسترش دسترسی به شبکه‌های اطلاع‌رسانی، همچنان این رسانه‌ها برای آموزش مسائل مرتبط با سلامت فردی و جمعی کافی نیستند. به عبارت دیگر دسترسی به اطلاعات پزشکی از طریق اینترنت هرگز نمی‌تواند شکاف میان علم پیچیده پزشکی و بدنه جامعه را پر کند. شاید بتوانیم در یک موضوع مهندسی، اجتماعی و حتی حقوقی، پاسخ سؤال‌مان را از طریق سایت‌ها و کانال‌ها و صفحات پیدا کنیم؛ اما وقتی پای پزشکی و بیماری‌ها و درمان پیش بیاید، مسئله به این سادگی‌ نیست. این موضوع ریشه در پیچیدگی ذاتی بدن آدمی دارد. گاهی حتی یک فوق‌تخصص با‌تجربه در زمینه بیماری‌های گوارشی یا تنفسی از ساز‌و‌کار عملکرد ارگان‌های موضوع تخصص خود سر در‌نمی‌آورد؛ در‌حالی‌که کانال‌ها و سایت‌ها و بلاگر‌های اجتماعی به‌راحتی نسخه تجویز می‌کنند. از‌آنجا‌که در بیشتر موارد رابطه مردم با جامعه پزشکی رابطه دوستانه‌ای نبوده و اولی پس از ضرب‌کردن تعداد مریض در حق ویزیت، با ثروت صوری و ظاهری سمت مقابل به مشکل می‌خورد و دومی بیمار را به‌مثابه منبع درآمد نگاه می‌کند، به نظر می‌رسد تقید مردم به نسخه بلاگر‌ها و پیج‌های غیرعلمی از اعتمادشان به پزشکان بیشتر است. خاطرم هست بیماری با قرمزی چشم مراجعه کرده بود و پس از استخراج تعدادی مورچه از داخل چشمش که به تجویز یک درمانگر اینستاگرامی استفاده شده بود، با بهبود وضعیت چشمش و جان‌گرفتن مجدد، تا دقایقی بحث می‌کرد که حرف آن درمانگر درست است و مورچه چرک مغز را از طریق چشم‌ها بیرون می‌کشد! نظارت بر این تجویز‌های آنلاین از طرف افراد بی‌ربط کار بسیار سختی است و در این مقطع به نظر نمی‌رسد بتوانیم توقع کنترل این صفحات و سایت‌ها را داشته باشیم؛ بنابراین بهترین کار مخاطب قرار‌دادن مردم است که مراقب سلامت خود باشند. به‌ویژه زمانی که پای تجویز داروهای خوراکی و تزریقی از سوی افراد غیرمتخصص به میان می‌آید، این توجه و مراقبت باید بیشتر باشد؛ چون عواقب آن گاهی جبران‌ناپذیر است. همچنین به القاب و تخصص‌های ساختگی درمانگر‌های تلگرامی و واتس‌اپی هم باید دقت کرد؛ چون گاهی این عزیزان صرفا کارشناسان پیراپزشکی و تکنیسین اتاق عمل و منشی درمانگاه‌ها هستند؛ ولی با یادگیری واژگان تخصصی از محل کار خود، کانال‌های تخصصی با عناوین متخصص و فوق‌تخصص دایر می‌کنند. از طرفی از نظام سلامت کشور توقع می‌رود تا جای ممکن بر آموزش همگانی مقید بماند، درگاه‌های رسمی و قابل دسترس برای جامعه فراهم کند، پویش و تلاش مراکز بهداشت بیشتر شود و حتی از پتانسیل مدارس و ادارات استفاده کند تا بار دیگر آموزش سلامت به شکل کنترل‌شده تحت مدیریت متولی آن قرار گیرد.