نگاهی به سفر پوتین به چین

سیدرحمان موسوی

سفر ولادیمیر پوتین رئیس‌جمهور روسیه به چین می‌تواند برای غرب دردسر ایجاد کند. در مارس 2023، ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه و شی جین پینگ، همتای چینی‌اش، یکدیگر را «دوستان عزیز» خطاب کردند. در جریان سفر پوتین به چین در روز پنجشنبه، شی گفت: «روابط چین و روسیه امروز به سختی به دست آمده است و دو طرف باید آن را گرامی بدارند و از آن حمایت کنند». به گفته ناظران، مبادله بین دو متحد خودکامه دو چیز را بیان می‌کند.

اول: این دو به سختی در حال کار هستند و در روابط خود با غرب با چالش جدی مواجه هستند، زیرا ایالات متحده و دیگر قدرت‌های غربی به تحریم روسیه در بحبوحه جنگ در اوکراین ادامه می‌دهند. دو: چین احتمالا به حمایت از ماشین جنگی روسیه ادامه می‌دهد. پکن که متحد دیپلماتیک کلیدی روسیه است، به عنوان یک بازار عمده صادراتی نفت و گاز روسیه، ظاهر شده و به پرکردن خزانه جنگ کرملین کمک می‌کند. روسیه همچنین برای واردات فناوری پیشرفته به چین برای فعال نگه‌داشتن ماشین نظامی خود متکی است.

در حالی که رئیس‌جمهور چین روز پنجشنبه در تالار بزرگ مردم پکن از رهبر روسیه استقبال کرد، جنگ در اوکراین و همچنین تنش‌ها در خاورمیانه و همکاری در زمینه‌های اقتصادی و دفاعی در رأس دستور کار قرار گرفت. با این حال، این سفر دوروزه جنبه‌های دیگری هم دارد. سفر پوتین به چین اولین سفر او از زمان تحلیف برای پنجمین دوره ریاست‌جمهوری اوست. او گفت که این به دلیل «سطح بی‌سابقه مشارکت استراتژیک بین کشورهای ما» است. پکن آن را یک دوستی «بدون محدودیت» اعلام کرده است. هم شی و هم پوتین تلاش‌های غرب برای گسترش دموکراسی را تلاشی برای مشروعیت‌زدایی می‌دانند. آنها معتقدند که رژیم‌های استبدادی برای رویارویی با چالش‌های دنیای مدرن مناسب‌ترند. در حالی که چین به روسیه تسلیحاتی برای استفاده در اوکراین نداده است، از مسکو حمایت دیپلماتیک کرده و غرب را به خاطر تهدید امنیت روسیه مقصر می‌داند.

چین همچنین تحریم‌های غرب علیه مسکو را به شدت محکوم کرده است. روسیه نیز به نوبه خود همواره حمایت خود را از پکن در مورد مسائل مربوط به تایوان اعلام کرده است. چین به طور گسترده‌ای منابع ماشین‌ابزار، میکروالکترونیک و سایر فناوری‌ها را به روسیه گسترش داده است (همه اجزای مورد استفاده برای ساخت موشک، تانک، هواپیما و سایر سلاح‌ها).

ارزیابی‌های ایالات متحده حاکی از آن است که در سال 2023، روسیه حدود 90 درصد کل میکروالکترونیک‌ها و حدود 70 درصد ماشین‌ابزارها را از چین وارد کرده است. آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه آمریکا ماه گذشته در مصاحبه‌ای با یورونیوز گفت روسیه ممکن است بدون حمایت چین برای حفظ شتاب خود در اوکراین تلاش کند. بلینکن به یورونیوز گفت: «چین رابطه‌ای با روسیه دارد که به آن اهرم فشار می‌دهد و روسیه به طور فزاینده‌ای به چین وابسته است».

او گفت که امیدوار است از اهرم فشار چین در روسیه برای متقاعدکردن پوتین برای تغییر مسیر خود در اوکراین استفاده شود. اما چین همواره بر بی‌طرفی خود در مناقشه اوکراین پافشاری می‌کند در حالی که از محکوم‌کردن اقدامات روسیه یا حتی تهاجم نامیدن آن خودداری می‌کند. پکن غرب را مقصر خصومت‌ها می‌داند و علیه تحریم‌های اقتصادی روسیه صحبت کرده است. در حالی که اوکراین اولین سالگرد آغاز جنگ را در سال گذشته جشن گرفت، وزارت خارجه پکن طرحی 12 ماده‌ای را ارائه کرد که خواستار گفت‌وگوهای صلح و احترام به حاکمیت ملی از سوی طرفین بود. با این حال، این بیانیه خواستار خروج نیروهای روسیه از اوکراین نشده است، چیزی که کی‌یف مدت‌هاست به‌عنوان تنها راه برای پایان‌دادن به جنگ می‌خواهد. با این حال، چین به کنفرانس صلح اوکراین که در ماه ژوئن توسط سوئیس برگزار شد و روسیه را نادیده گرفت، واکنش سردی نشان داد. پکن گفته است که از کنفرانسی با حضور هر دو طرف در جنگ حمایت می‌کند.

همکاری نظامی با تعمیق روابط دیپلماتیک بین پکن و مسکو

متحدان در چندین بازی جنگی مشترک در سال‌های اخیر شرکت کرده‌اند، از جمله رزمایش‌های دریایی و گشت‌زنی در دریای ژاپن و دریای چین شرقی. جالب است این را هم بدانید که پوتین گفت مسکو فناوری نظامی بسیار حساسی را با چین به اشتراک گذاشته که به طور قابل توجهی توانایی دفاعی این کشور را تقویت کرده است، از جمله سیستم هشدار اولیه برای شناسایی پرتاب موشک‌های بالستیک. در ماه نوامبر، پوتین پیشنهاد کرد که مسکو و پکن می‌توانند همکاری خود را با اشتراک‌گذاری بیشتر ماهواره‌های نظامی و سایر فناوری‌های دفاعی خود گسترش دهند.