سیطره فناوری‌های موبایلی بر آینده بانکداری دیجیتال

بیستمین رویداد فیناپ با تمرکز بر فناوری‌های بانکی موبایلی برگزار شد. در این رویداد، متخصصان حوزه‌های پرداخت، تسهیلات و بانکداری، دیدگاه‌های خود را درباره زیست‌بوم سوپراپلیکیشن‌ها و تحولات بانکداری دیجیتال ارائه کردند. بیستمین رویداد فیناپ که «Mobile First- در برابر آینده» نام داشت، پنجشنبه ۱۲ مهر در سالن ایوان شمس با حضور بیش از ۴۰۰ نفر از متخصصان و علاقه‌مندان به حوزه‌های بانکی و فین‌تک برگزار شد.

در این رویداد مهدی مومنی، مدیرعامل ازکی‌وام، درباره اکوسیستم فین‌تک و سیر تحول فناوری‌های مالی در سراسر جهان صحبت کرد. مومنی با اشاره به تأثیر بحران‌های اقتصادی سال 2008 بر توسعه کسب‌وکارهای فین‌تکی گفت: به‌طورکلی فین‌تک ۱۵ بخش دارد که در سال‌های اخیر شاهد رشد بخش‌های مختلفی از آن بوده‌ایم. بانکداری دیجیتال نیز یکی از بخش‌های تأثیرگذار فین‌تک است که در چند سال گذشته تغییرات زیادی کرده است. به گفته مهدی مومنی، ما در عصر گذار از فین‌تک‌ها به سمت تک‌فین‌ها هستیم. تک‌فین‌ها، کسب‌وکارهای بزرگی هستند که کاربران متعددی دارند و زیرساخت‌های لازم را برای پیاده‌سازی هوش مصنوعی دارند. مومنی با اشاره به اینکه بازار تک‌فین‌ها تا سال 2030، 320 میلیارد دلار تخمین زده شده، تأکید کرد: براساس آمارها ۳۰ هزار کسب‌وکار فین‌تکی در جهان وجود دارد که در سایه تک‌فین‌ها قرار گرفته‌اند؛ کسب‌وکارهای فین‌تکی در صورتی که نتوانند روی رشد بازار خود تمرکز کنند، عرصه رقابت را به تک‌فین‌ها می‌بازند.

هم‌سفری به نام تکنولوژی

منصور ضابطیان، به‌عنوان دومین سخنران این برنامه از قصه اولین سفرهایش و تجربیات متنوعی که به دست آورده گفت. او توضیح داد: با سفر رفتن متوجه تفاوت‌ سطح دغدغه و فاصله تکنولوژیکی‌مان با جهان می‌شویم. در سال‌های اخیر، فاصله‌‌‌‌مان در زمینه فناوری با دیگر کشورهای جهان کاهش یافته و حتی سرعت اینترنتمان از برخی کشورها بهتر است ولی در سطح دغدغه و نحوه خدمات‌رسانی با دیگر کشورها فاصله زیادی داریم.

پرداخت مستقیم و سوپراپلیکیشن‌ها

مهدی معرفتی مدیرعامل پیمان، سومین سخنران بیستمین رویداد فیناپ بود که درباره دایرکت‌دبیت یا پرداخت مستقیم صحبت کرد. مدیرعامل پیمان، با اشاره به انواع مدل‌های پرداختی در سراسر جهان گفت: مدل‌های پرداختی مختلفی برای فروشگاه‌های آنلاین در جهان وجود دارد که شامل دبیت‌کارت، کردیت‌کارت و دایرکت‌دبیت می‌شود. او گفت: دایرکت‌دبیت یکی از جدیدترین روش‌های پرداختی در سوپراپلیکیشن‌ها و فروشگاه‌های اینترنتی است و از هر ۱۰ پرداخت قبض در بریتانیا، هفت پرداخت با روش پرداخت مستقیم (دایرکت‌دبیت) انجام می‌شود. در سوپراپلیکیشن‌های هند، چین و کره‌جنوبی نیز از روش پرداخت دایرکت‌دبیت استفاده می‌شود.

بانکداری بدون مرز: تجربه مشتری در عصر نئوبانک‌ها

شهرام شریف دبیر گروه تکنولوژی فردای اقتصاد در یک پنل گفت‌وگو با موضوع نئوبانک‌ها و تجربه مشتریان، وضعیت بانکداری دیجیتال و نئوبانک‌ها را مورد بررسی قرار داد. او گفت که طبق آمارها، ۵۳ درصد مردم ایران از خدمات بانکداری دیجیتال استفاده می‌کنند. صادق سپندارند، مدرس دانشگاه تهران و مدیرکل بانکداری خرد و کسب‌وکارهای کوچک بانک ملی در این پنل با اشاره به پیچیدگی صنعت بانکداری گفت: صنعت بانکداری یکی از پیچیده‌ترین صنایع است و نباید به آن نگاهی جزئی‌نگر داشت. باید صلاح تمامی بازیگران آن را مدنظر قرار داد. در کشور ما یکی از بازیگران این حوزه بانک مرکزی یا قانون‌گذار است که هنوز به‌ اندازه کافی به‌روز نشده است.

نیما امیرشکاری، فعال حوزه فناوری‌های مالی نیز بیان کرد: در حوزه بانکداری ما در لبه تکنولوژی حرکت نمی‌کنیم ولی بانکداری‌مان از دیگر نقاط جهان نیز عقب نیست. وقتی چشم بانک‌ها در طراحی محصول به بانک مرکزی است نه نیاز بازار؛ آن هم در شرایط کنونی که وضعیت بانک‌هایمان به اندازه کافی خوب نیست، سبب ریسک‌گریزی نوآوری می‌شویم. امیرحسین خالقی، پژوهشگر اقتصاد سیاسی نیز در پنل گفت‌وگوی «بانکداری بدون مرز: تجربه مشتری در عصر نئوبانک‌ها» به اهمیت رفتارشناسی مخاطب و آموزش اشاره کرد. در ادامه این پنل، سپندارند به بانک‌ها توصیه کرد که نگاه‌های نوآورانه داشته باشند و برای نوآوری منتظر بانک مرکزی نباشند. هومن امینی نیز بر نگاه سندباکسی تأکید کرد و گفت: «باید برای شمولیت مالی و افزایش رتبه اعتباری مردم تلاش کنیم. مأموریت کنونی کسب‌وکارهای کوچک فین‌تکی، کمک به ایجاد شمولیت مالی است و برای آنکه شمولیت مالی اتفاق بیفتد، باید با بانک‌ها هم‌افزایی داشت.

از زمستان نئوبانک‌ها تا ظهور سوپراپلیکیشن‌ها

نیما شمساپور، مدیرعامل بنیان نوآوری فرانیک با اشاره به روندهای نوآوری در نئوبانک و سوپراپلیکیشن‌ها گفت: نئوبانک‌ها مزایای رقابتی گوناگونی دارند که کاهش هزینه‌های تراکنش‌ یکی از آنهاست. متغیرهای سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و ترندهای فناوری روی آینده نوآوری در نئوبانک‌ها تأثیرگذارند. حمیدرضا سعادتی، مدیر اجرایی سوپراپلیکیشن دیجی‌پی در رویداد اخیر فیناپ از تغییراتی گفت که در این سوپراپ انجام می‌شود. سعادتی گفت: دیجی‌پی تاکنون میزبان ۱۵ میلیون کاربر بوده است. این اپلیکیشن انواع مختلفی از تسهیلات را به کاربران خود ارائه داده که حدود ۲۰ همت تخمین زده می‌شود. ما برای آنکه کاربرانمان راحت‌تر بتوانند خدمات موردنظرشان را دریافت کنند، نسخه تازه سوپراپ دیجی‌پی را با قابلیت شخصی‌سازی گزینه «خانه» به زودی برای کاربرانمان ارائه می‌کنیم. محمد فرجود، مدیرعامل تفتا، یکی دیگر از سخنرانان فیناپ بود که به ترندهای بانکداری دیجیتال اشاره کرد و گفت: بانک‌ها در حال ورود به بازارهای تازه هستند و داده، مبنای بسیاری از مدل‌های کسب‌وکاری در بانک‌هاست.

لزوم حرکت به سمت مدیریت مالی شخصی‌سازی

صادق رضایی، معاون توسعه کسب‌وکار ارتباط فردا در این رویداد گفت: سوپراپلیکیشن‌ها بهتر است به سمت PFM یا مدیریت مالی شخصی‌سازی بروند و آموزش‌های مدیریت مالی را به کاربرانشان بدهند. همچنین، به جای BNPL، بهتر است INBL را به کاربران توصیه کنند. INBL یا «الان سرمایه‌گذاری کن؛ بعدا بخر» یکی از راه‌هایی است که به بهبود وضعیت اقتصادی مردم کمک می‌کند. رضایی افزود: سه رکن اصلی برای دستیابی به INBL، محصول، محتوا و ابزارهای مالی است.

اهمیت خلق ارزش در سوپراپلیکیشن‌های حوزه بانکی

در ادامه دومین پنل بیستمین رویداد فیناپ با حضور مدیران بانکی برگزار شد. عنوان این پنل، «نئواپ‌‌ها: آیا حساسیت‌ رگولاتور کاهش می‌یابد؟» در این پنل محمدحسین محمودی، مدیر امور فناوری اطلاعات بانک ملت به اهمیت استفاده از ابزارهای موبایلی در بانک‌ها اشاره کرد و گفت: اولین کانالی که بانک‌ها باید به آن توجه کنند موبایل است چون کاربران ترجیح می‌دهند از اپلیکیشن‌های موبایلی استفاده کنند. بانک‌ها برای نگه‌داشت مشتریان خود ناگزیرند به سمت نوآوری و همکاری با سوپراپلیکیشن‌ها بروند».

محمدمهدی تقی‌پور، مدیرعامل به‌پرداخت ملت درباره این موضوع که آیا بانک‌ها باید خودشان سوپراپلیکیشن بسازند یا با سوپراپ‌ها همکاری کنند گفت: سوپراپ‌ها جامعه مخاطبان خود را دارند و قرار نیست بانک‌ها تمام سرویس‌ها را خودشان توسعه بدهند چون هزینه توسعه سوپراپلیکیشن‌ها بسیار زیاد است.

مهران محرمیان، معاون سابق فناوری‌های نوین بانک مرکزی نیز روی اهمیت ارزش‌آفرینی در نئوبانک‌ها تأکید کرد. محرمیان گفت: تکنولوژی راه خود را پیدا می‌کند و در کشور ما هم تلاش‌های بسیاری در زمینه فناوری‌های مالی و توسعه نئوبانک‌ها انجام شده است با این حال، علی‌رغم تلاش‌های انجام‌شده، ما ارزشی را خلق نمی‌کنیم. به نظر من،‌ نئوبانک‌های ایرانی مانند یک در فاخر هستند که پشت آنها خبر خاصی نیست.

نسل زد، در جست‌وجوی سرعت و شفافیت

محسن زادمهر، مدیرعامل فوربیکس به بیان دغدغه‌های نسل زد در فرایندهای مالی پرداخت و گفت: برای نسل زد، سرعت، شفافیت و کنترل مالی اهمیت زیادی دارد و آنها حاضرند برای سریع‌تر انجام‌شدن کارهای خود هزینه‌های زیادی را پرداخت کنند. یکی دیگر از موضوعاتی که برای نسل زد مهم است، صرفه‌جویی در هزینه‌هاست. به اعتقاد مدیرعامل فوربیکس، بانکداری برای نسل زد از موبایل‌بانک شروع شده و این نسل، تجربه بانکداری‌اش با موبایل آغاز شده و شعب بانک‌ها را ندیده است.

اکوسیستم فین‌تک ترکیه، در حال ترقی

ساسان احمدی، هم‌بنیان‌گذار و مدیرعامل eezecash، آخرین سخنران بیستمین رویداد فیناپ بود. او با ارائه نقشه اکوسیستم فین‌تک ترکیه، توضیح داد: ترکیه در سال‌های اخیر رشد زیادی داشته چون زیرساخت‌های حاکمیتی و بانکداری الکترونیک آن در حال توسعه است. این کشور به‌خاطر توسعه فناوری‌های مالی و بهبود تولیدات توانسته رتبه یازدهم را در اقتصاد جهان به دست آورد. به گفته مدیرعامل eezecash، اگرچه ترکیه موقعیت جغرافیایی خوبی دارد و دولت الکترونیک در این کشور توسعه‌یافته است اما فاقد نئوبانک است.