برندگان نوبل شیمی اعلام شد

جایزه نوبل شیمی سال ۲۰۲۴ به دو زمینه مختلف اختصاص داده شد. بنا بر اعلام آکادمی سلطنتی سوئد، نیمی از این جایزه به دیوید بیکر برای «طراحی محاسباتی پروتئین» و نیمی دیگر به‌طور مشترک به دمیس هاسابیس و جان ام‌ جامپر ‌برای «پیش‌بینی ساختار پروتئین» اهدا شد. هاینر لینکه، رئیس کمیته نوبل شیمی، گفت‌ دانشمندان سال‌هاست رؤیای پیش‌بینی سه‌‌بعدی ساختار پروتئین را در سر می‌پرورانند.

لینکه گفت: «دمیس هاسابیس و جان جامپر چهار سال پیش توانستند با استفاده ماهرانه از هوش مصنوعی به این مهم دست‌ یابند. آنها اساسا پیش‌بینی ساختار پیچیده هر پروتئین شناخته‌شده در طبیعت را ممکن کردند‌».

او افزود: «یکی دیگر از رؤیاهای دانشمندان ساخت پروتئین‌های جدید برای کشف چگونگی استفاده از ابزار چندگانه طبیعت برای اهداف خود بود. دیوید بیکر این مشکل را حل کرد. او ابزار محاسباتی را توسعه داد که اکنون طراحی پروتئین‌های جدید را با اشکال و کارکرد‌های کاملا بدیع برای دانشمندان ممکن می‌کند. او با این کار امکاناتی نامتناهی را برای بشریت فراهم کرد‌».

دیوید بیکر در سال ۲۰۰۳ موفق شد پروتئین جدیدی طراحی کند که شبیه به هیچ پروتئین دیگری نیست. این اولین قدم در کاری بود که فقط می‌توان آن را به عنوان یک پیشرفت فوق‌العاده توصیف کرد.

دمیس هاسابیس و جان جامپر از مدل هوش مصنوعی آلفافولد۲ (AlphaFold2) خود برای محاسبه ساختار تمام پروتئین‌های انسانی استفاده کردند. آنها همچنین ساختار تقریبا تمام ۲۰۰ میلیون پروتئینی را که محققان تاکنون هنگام نقشه‌برداری از موجودات زمین کشف کرده‌اند، پیش‌بینی کردند. گوگل دیپ‌مایند 

(Google DeepMind) همچنین کد آلفافولد۲ را در دسترس عموم قرار داده است و همه می‌توانند به آن دسترسی داشته باشند. این مدل هوش مصنوعی به یک معدن طلا برای محققان تبدیل شده است. تا اکتبر ۲۰۲۴، بیش از دو‌ میلیون نفر از ۱۹۰ کشور از آلفافولد۲ استفاده کرده بودند. به گزارش یورونیوز، جایزه نوبل شیمی سومین جایزه امسال نوبل است که پس از جوایز پزشکی و فیزیک اهدا می‌شود. برنده جایزه نوبل ادبیات نیز قرار است امروز ۱۰ اکتبر اعلام شود. همچنین برنده جایزه نوبل صلح که به‌طور سنتی بیش از باقی جوایز نوبل مورد توجه قرار می‌گیرد، روز جمعه مشخص می‌شود.