اجلاس جنوب شرقی اروپا درباره اوکراین

محمود فاضلی-دیپلمات پیشین و تحلیلگر امور بین‌الملل:  اجلاس سران جنوب شرقی اروپا و اوکراین در کرواسی برگزار شد. در این نشست رؤسای جمهور اوکراین، اسلواکی، مونته‌نگرو و کوزوو، نخست‌وزیران کرواسی، یونان، بلغارستان، آلبانی، رومانی، بوسنی و هرزگوین و مقدونیه شمالی و وزرای خارجه صربستان و ترکیه شرکت داشتند. در پی آغاز جنگ روسیه و اوکراین، این اجلاس که اولین بار در آتن، پایتخت یونان، در آگوست 2023 برگزار شده بود، برای دومین‌ بار در تیرانا، پایتخت آلبانی، در فوریه 2024 برگزار شد. این اجلاس اوکراین و کشورهای منطقه را در سطح رهبران گرد هم می‌آورد. آقای میچوتاکیس، نخست‌وزیر راست‌گرای یونان، طی سخنانی در این نشست بر لزوم تداوم این ابتکار که از آگوست 2023 در آتن آغاز شده، تأکید کرد. نام‌برده با اشاره به بیانیه آتن اعلام کرد همان‌طورکه در اجلاس آتن تأکید شد، کشورهای غرب بالکان، مولداوی و اوکراین دارای تاریخ و آینده مشترک اروپایی هستند. بسیار مهم است که کشورهای نامزد به عضویت در اتحادیه اروپا با وجود اختلافات خود دور میز جمع شده و تبادل نظر می‌کنند. این جنگ به تمام جهان مربوط می‌شود.

نخست‌وزیر یونان با اشاره به کنفرانس صلح در اوکراین که در ژوئن گذشته در سوئیس برگزار شد، مدعی است در این اجلاس حمایت فراگیر از برقراری صلح عادلانه در اوکراین تأیید شد. یونان آماده است از گام‌های بعدی اوکراین حمایت کند. وضعیت ژئوپلیتیک و امنیتی اروپا، گسترش‌ اتحادیه اروپا را بیش‌ازپیش ضروری کرده است و از کشورهای نامزد به عضویت در اتحادیه اروپا خواست اصلاحات و معیارهای لازم برای الحاق به اتحادیه را اجرا کنند. در دیدار نخست‌وزیر یونان با زلنسکی، رئیس‌جمهور اوکراین، آخرین تحولات جنگ اوکراین مورد بحث قرار گرفت و نخست‌وزیر حمایت پایدار یونان از اوکراین را ابراز کرد. طرفین درباره پیشرفت در مذاکرات درباره امضای توافق‌نامه دوجانبه درباره حمایت همه‌جانبه از اوکراین، از جمله بازسازی و روند الحاقی آن به اتحادیه اروپا، با الگوگیری از توافق‌نامه‌‌های مشابه این کشور با 19 کشور عضو اتحادیه اروپا گفت‌وگو کردند. هاکان فیدان، وزیر امور خارجه ترکیه، به نمایندگی از اردوغان، رئیس‌جمهور ترکیه، در سومین نشست اجلاس سران کشورهای جنوب شرق اروپا در شهر دوبروونیک کرواسی شرکت کرد. در سخنرانی او در این اجلاس، ترکیه حمایت خود را از ابتکارات با هدف پایان‌دادن به جنگ روسیه و اوکراین و ایجاد راه‌حل عادلانه و دائمی براساس قوانین بین‌المللی تکرار کرد و بر اهمیت یک فرایند مذاکره که در آن همه طرف‌ها برای راه‌حل دیپلماتیک شرکت خواهند کرد، تأکید کرد. اردوغان به‌تازگی تأکید کرده بود با پایان‌یافتن سومین سال جنگ در اوکراین، ما هنوز تا برقراری صلح عادلانه و پایدار فاصله ‌داریم. با شتاب‌گرفتن مسابقه تسلیحاتی، فضا برای دیپلماسی به‌طور فزاینده‌ای تنگ می‌شود. ما حمایت خود را از تلاش‌ها برای پایان‌دادن به جنگ از طریق دیپلماسی و گفت‌وگو براساس تمامیت ارضی و حاکمیت اوکراین افزایش‌ می‌دهیم. ما به اجرای دقیق کنوانسیون مونترو در این روند ادامه خواهیم داد.

این اجلاس درحالی برگزار شد که شورای اتحادیه اروپا اخیرا اعلام کرده «شورا بر سر ارائه بسته کمک مالی به اوکراین از جمله وام ۳۵ میلیارد یورویی به توافق رسید». این شورا همچنین اعلام کرد که بر سر سازوکاری برای کمک به اوکراین برای بازپرداخت وام‌های گرفته‌شده از شورای اتحادیه اروپا و همچنین گروه هفت تا ارزش ۴۵ میلیارد دلار به توافق رسیده است. شورای اتحادیه اروپا تأکید دارد که وام‌های اخذشده توسط کی‌یف از طریق سود اموال بلوکه‌شده روسیه پرداخت خواهد شد. این تصمیم یک ضربه اقتصادی بزرگ به روسیه تلقی می‌شود و نشان می‌دهد اتحادیه اروپا مصمم است از اوکراین دربرابر تهاجم روسیه حمایت کند.

در راستای حمایت اروپا از اوکراین، پارلمان آلمان نیز با ارائه بسته کمکی نظامی به ارزش ۴۰۰ میلیون یورو به اوکراین موافقت کرد. رئیس واحد ویژه اوکراین در وزارت دفاع آلمان تأیید کرد پارلمان این کشور با ارائه بسته کمکی ۴۰۰ میلیون یورویی به کی‌یف موافقت کرده است. به گفته او دولت آمریکا نیز به ارائه هشت‌میلیارد یورو دیگر به اوکراین متعهد شده است. این کشور تا پایان سال جاری دو سیستم ضدهوایی، ده‌ها تانک جنگی و نفربر و چند صدهزار مهمات به کی‌یف خواهد داد. اولاف شولتز، صدراعظم آلمان، در مراسم افتتاحیه کنفرانس بازسازی اوکراین 2024 در برلین از رهبران جهان خواسته بود از ابتکار عمل برای افزایش قابلیت‌های پدافند هوایی اوکراین حمایت کنند. به باور او، بازسازی اوکراین حداقل به 500 میلیارد دلار نیاز دارد. ضمانت‌های امنیتی امضاشده توسط آلمان و بیش از 10 کشور دیگر با اوکراین نیز تضمینی برای تجارت و کسب‌وکار است. در نشست آتی گروه هفت از «تعهدات بلندمدت و گسترده‌ای برای اوکراین» حمایت خواهد کرد.