مکالماتی فلسفی درباب گیاهخواری

شرق: درباره گیاه‌خواری مقاله‌ها و کتاب‌های زیادی منتشر شده، اما بخش قابل توجهی از آنها جزء آثار دانشگاهی با مخاطبانی خاص قرار دارند. اما کتاب «مکالماتی درباره گیاهخواری اخلاقی» نوشته مایکل هیومر‌ که اخیرا با ترجمه مشترک محسن اسلامی و مرضیه خاکباز در نشر نو منتشر شده، اثری است که اگرچه جزء آثار فلسفی قرار دارد و نویسنده‌اش هم چهره‌ای دانشگاهی است، ‌با این حال برای مخاطبانی عام نوشته شده است.

نویسنده کتاب، مایکل هیومر، استاد فلسفه در دانشگاه کلرادو، بولدر، است. از او بیش از هفتاد مقاله دانشگاهی در زمینه‌های فلسفه اخلاق، متافیزیک، فلسفه سیاسی و معرفت‌شناسی منتشر شده است. هیومر چندین کتاب هم نوشته که «شکاکیت و پرده ادراک»، «مسئله حجیت سیاسی»، «معرفت، واقعیت‌ و ارزش» و «تقدم عدالت بر قانون» از آن جمله‌اند. کتاب «مکالماتی درباره گیاهخواری اخلاقی» شامل چهار بخش با این عناوین است: «رنج، هوش‌ و استدلال بر اساس ریسک»، «دیگر دفاعیات در مصرف گوشت»، «آگاهی و باور عقلانی» و «زندگی وگان، نظریه انتزاعی‌ و انگیزه اخلاقی».

پیتر سینگر پیشگفتاری برای این کتاب نوشته و در آغاز از تجربه شخصی‌اش گفته است. او در سال 1971 گیاهخوار شد و می‌گوید از آن به بعد مدام با این پرسش مواجه شده که چرا گوشت نمی‌خورد. او می‌گوید ‌انتخاب نحوه خورد و خوراک را مسئله‌ای شخصی نمی‌داند و توضیح داده که زمانی خوردن گوشت را کنار گذاشته که فهمیده در دامداری‌های صنعتی با حیوانات چه رفتاری می‌شود. او از فاجعه‌ای سخن می‌گوید که اغلب کمتر درباره‌اش می‌دانیم و این فاجعه نحوه رفتاری است که در چهاردیواری‌های بزرگ بی‌پنجره با حیوانات صورت می‌گیرد تا آنها به خوراک انسان‌ها تبدیل شوند. سینگر درباره نحوه برخوردش با این فاجعه نوشته: «وقتی از فاجعه‌ای مطلع می‌شویم، کافی نیست که از مشارکت در آن امتناع کنیم، بلکه نباید فقط تماشاگر آن باشیم. باید برای توقف آن هرچه می‌توانیم انجام بدهیم‌ و اطلاع‌رسانی به دیگران یکی از گام‌های مهم در این جهت است. بنابراین، در عین حال که نمی‌خواستم دیدگاه‌هایم را به کسانی که علاقه‌ای به آنها ندارند تحمیل کنم، اگر کسی از من می‌پرسید چرا گوشت نمی‌خورم، از این فرصت استقبال می‌کردم تا درباره دلایل اخلاقی متقن به سود این انتخاب برایشان بگویم». سینگر کتاب «مکالماتی درباره گیاهخواری اخلاقی» را اثری در سنت مکالمات فلسفی می‌داند که به نحوی هیجان‌انگیز و خوش‌خوان، تجربه فلسفه‌ورزی با مشارکت فعالانه را به تصویر می‌کشد: «هیومر هیچ پنهان نمی‌کند که در کدام طرف بحث قرار دارد، اما پیش و بیش از هر چیز او فیلسوف است، نه اهل جدل. لذا تمایلی ندارد که در مقابل حریفی ضعیف امتیازهای حقیرانه‌ای برای خود دست و پا کند. برای رد یک استدلال فلسفی ابتدا باید آن را در قوی‌ترین شکل بیان کنیم. کتاب حاضر همین کار را می‌کند. سپس نشان می‌دهد که چرا آن استدلال‌ها مخدوش‌اند یا گوشت‌خواری را توجیه نمی‌کنند‌». هیومر اگرچه فیلسوفی دانشگاهی است اما مخاطب اصلی این کتاب او دانشگاهیان نیستند. کتاب برای هر‌کسی است که به جنبه اخلاقی چیزی که می‌خورد توجه دارد. هیومر در کتابش هیچ پس‌زمینه‌ای را فرض نگرفته، بلکه از طریق مکالمات ایده‌هایش را به کسانی که با مباحث موجود در این زمینه هیچ آشنایی ندارند، معرفی کرده است. او می‌گوید قصدش از این مکالمات، درآمدی منصفانه به مباحث است و هدفش این بوده که مخاطبانی گسترده‌تر از مخاطبان دانشگاهی این کتاب را بخوانند. این مکالمات اولین‌ بار در یک ژورنال که مجله‌ای دانشگاهی است، منتشر شده و تصمیم نویسنده برای چاپ آنها در قالب کتاب تلاشی برای ارتباط‌گرفتن با طیف گسترده‌تری از مخاطبان بوده است.