3 درخواست سینماگران از مسئولان فرهنگی کشور

مراسم اختتامیه جشنواره فیلم فجر چهل‌و‌سوم، بازتابی از وضعیت کنونی سینمای ایران بود و خواسته‌های اهالی سینما و هنر را آشکار کرد. حالا باید دید که آیا مسئولان‌ و نه‌فقط مدیران وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و سازمان سینمایی، می‌توانند این مطالبات را برآورده کنند یا نه.

درخواست اکران فیلم‌های توقیفی

بخش ویژه جشنواره فیلم فجر فرصتی بود برای نمایش چند فیلم که با مسائل مجوز و سانسور درگیر بودند. این اکران محدود، پرسش‌ها و شگفتی‌هایی را به دنبال داشت. شگفتی از کیفیت بالای این آثار که در مقایسه با فیلم‌های ارگانیِ حاضر در جشنواره، سطح بالاتری داشتند و پرسش درباره دلایل عدم اکرانشان.

نکته عجیب‌تر این بود که رسانه‌هایی مانند ایرنا (خبرگزاری دولت)، تسنیم و همشهری (رسانه‌های اصولگرا) نیز درخواست اکران این فیلم‌ها را تکرار کردند. اما موضوع دیگر، سلطه فیلم‌های ارگانی بر سینمای ایران است که در جشنواره امسال آشکار شد. جشنواره تلاش داشت‌ شائبه دورهمی برای فیلم‌های ارگانی را از بین ببرد، اما رخدادهای چند سال گذشته این امکان را از برگزارکنندگان سلب کرده بود.

در ادامه‌ به سه درخواستی می‌پردازیم که برندگان سیمرغ مطرح کردند؛ درخواست‌هایی که امید می‌رود از سوی وزارت ارشاد پیگیری شوند و به نتیجه برسند.

سعید خانی و اکران فیلم «قاتل و وحشی»

یکی از برندگان سیمرغ امسال، سعید خانی بود که جایزه بهترین کارگردانی فیلم اول را دریافت کرد. او ابتدا از شهاب حسینی و حسام فرهمند برای همراهی در ساخت فیلم «رها» تشکر کرد و گفت:

«شهاب حسینی، اگر تو نبودی این فیلم ساخته نمی‌شد. اولین نفر سر صحنه می‌آمدی و آخرین نفر می‌رفتی. اگر تو نبودی، نمی‌شد یک فیلم در بخش خصوصی را در ۳۷ جلسه فیلم‌برداری کرد. خدا را شکر که از صفر سینما را شروع کردم و به اینجا رسیدم. جایی که شاید برای جوان‌ترها رؤیا باشد، چون فکر می‌کنند در این مملکت که روابط بر ضوابط ارجح است، این اتفاقات نمی‌افتد. ولی بدانند که آدم‌هایی مثل من، با سخت‌کوشی و بدون وابستگی به هیچ جناح و نهادی، در بخش خصوصی فیلم می‌سازند و فیلمشان دیده می‌شود. البته این روزها بخش خصوصی هم لوث شده!». او سپس خطاب به وزیر فرهنگ که در میان تماشاگران نشسته بود، گفت: «آقای وزیر، لطف کنید فیلم قاتل و وحشی را اکران کنید! چرا این‌قدر نگرانیم؟ هیچ فیلمی در هیچ مملکتی انقلاب نکرده است. فیلم‌ساز باید حرفش را بزند. من با همین پول اگر سه ماه پیش دلار خریده بودم، الان دو برابر شده بود. آقای وزیر، ما عاشق سینماییم، کرم سینماییم، آلوده سینماییم، سینما را دوست داریم. پس خواهش می‌کنم نترسید از میزی که دارید. قاتل و وحشی را اکران کنید تا مردم ببینند. حق ماست که این فیلم را روی پرده ببینیم. استدعا می‌کنم، التماس می‌کنم، لطف کنید. آن آقایانی که از بالا به شما فشار می‌آورند، ما هم از پایین مطالبه می‌کنیم».

قوانین ناکافی در برخورد با تعرض به کودکان

نادره سادات سرکی‌ که برای فیلم کوتاه خود سیمرغ دریافت کرد، از این فرصت استفاده کرد تا درباره کاستی‌های قوانین در زمینه تعرض به کودکان صحبت کند. با این حال، سخنانش در پخش زنده شبکه نمایش حذف شد. او که برای فیلم دادرسی برنده سیمرغ شده بود، گفت: «متأسفانه از نزدیک شاهد معضل دردناک کودک‌آزاری و تعرض به کودکان بودم. در این اتفاق، نه‌تنها کودک و خانواده‌اش، بلکه متعرض را هم می‌شناختم و این فرصت را داشتم که با یکی از این خانواده‌ها در پیگیری حقوقی پرونده همراه باشم. اما متأسفانه متوجه شدم که قوانین ما در این زمینه ناکافی هستند». درخواست این کارگردان همان زنگ خطری که بسیاری از حقوق‌دانان بارها اشاره کرده بودند را دوباره یادآوری کرد.

مصطفی زمانی و تقسیم سیمرغ با پورشیرازی

مصطفی زمانی، برنده سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش اول مرد، هنگام دریافت جایزه‌اش گفت‌ اگر حسن پورشیرازی در رقابت حضور داشت، این جایزه به هیچ‌کدامشان نمی‌رسید. اشاره او به بازی درخشان پورشیرازی در فیلم پیرپسر بود که در سانس ویژه جشنواره به نمایش درآمد اما موفق به دریافت مجوز اکران نشد. او در سخنانش گفت: «تشکر می‌کنم از هیئت محترم داوران و دبیر جشنواره بابت برگزاری موفق این دوره. همچنین از کارگردان و تیم فیلم شمال از جنوب غربی سپاسگزارم. ما در این پنج، شش ماهی که کار کردیم، دو انتخابات داشتیم، شهادت رئیس‌جمهور را تجربه کردیم و دو بار حمله اسرائیل به ایران را شاهد بودیم. فکر می‌کنم فضای فیلم ما یکی از معدود فیلم‌های جنگی واقعی بود؛ چون حتی خبرهای اطرافمان هم جنگی بودند». اما او درخواستی بی‌سابقه و صنفی مطرح کرد: «من اجازه می‌خواهم که این جایزه را مشترکا با حسن پورشیرازی تقسیم کنم و امیدوارم که هیئت محترم جشنواره این جایزه را به عنوان سیمرغ مشترک ثبت کند». مصطفی زمانی با این پیشنهاد، سنگ‌بنای یک رفتار حرفه‌ای را گذاشت و یادآوری کرد‌ اگرچه محدودیت‌ها و سیاست‌ها ممکن است هنرمندان را از یکدیگر دور کند، اما خودشان کنار هم هستند.

حسن پورشیرازی نیز در واکنش به این پیشنهاد، متنی احساسی خطاب به زمانی نوشت:

«بسیار به تو تبریک می‌گویم، بسیار... که نه‌تنها بازیگری توانمند، بلکه انسانی فرهیخته و فهیم هستی. بی‌هیچ تعارفی باید اعتراف کنم که نمی‌دانم چطور با واژه‌هایی که در سپاس از تو کم می‌آورند، برای زیبایی آن لحظه نابی که برایم ساختی، تشکر کنم. خدا را شاکرم که هنوز می‌توانم یاد بگیرم و در دل رقابت‌ها، از رفاقت‌ها بیاموزم. من امشب از تو آیین و رسم جوانمردی را آموختم».