صنعت دستی یادآور گذشته هر قوم
بافت و نساجی، رودوزی‌های سنتی، میناکاری، سفالگری، آبگینه، صنایع چوبی، سنگی و فلزی، نگارگری، چاپ سنتی، حصیربافی، نمدمالی، پوستین‌سازی، صنایع چرم، رنگ‌سازی و رنگرزی سنتی، پوشاک سنتی، صنایع بافتی که معروف‌ترین آنها قالی، گلیم، گبه هستند و... عجب رنگین‌کمانی است.
کامران فریدونی: بافت و نساجی، رودوزی‌های سنتی، میناکاری، سفالگری، آبگینه، صنایع چوبی، سنگی و فلزی، نگارگری، چاپ سنتی، حصیربافی، نمدمالی، پوستین‌سازی، صنایع چرم، رنگ‌سازی و رنگرزی سنتی، پوشاک سنتی، صنایع بافتی که معروف‌ترین آنها قالی، گلیم، گبه هستند و... عجب رنگین‌کمانی است. اینها نمونه‌هایی بودند از صنایع دستی یا هنرهای دستی ایران‌زمین که در نقطه نقطه شهرها و روستاهای این خاک پرگهر و زرخیز امکانی برای درآمدزایی به‌ویژه برای بانوان فراهم آورده است.
کارشناسان صنایع دستی می‌گویند صنایع دستی هنرها و صنایعی هستند که مواد اولیه آنها بومی است. هنرهای دستی با دست و ابزاری ساخته می‌شوند که خلاقیت و ذوق هنری سازنده آن به چشم می‌آید. این ویژگی‌ها موجب تمییز و تشخیص آنها از ساخته‌های مشابه ماشینی و کارخانه‌ای است. صنعت دستی هر قوم، گوشه‌ای از هویت آنها را در گذشته تاریخی‌اش بیان می‌کند.
بومی‌بودن، اینکه با دست و به وسیله ابزاری ساده ساخته می‌شوند، سرمایه‌گذاری چندانی نمی‌خواهند، از جنس هنر هستند، معرف هویت و تاریخ یک قوم و منطقه‌اند و می‌توانند سبب خودکفایی شوند، پتانسیل‌های زیادی برای کارآفرینی و درآمدزایی دارند؛ اما سال‌هاست که همایش‌های گوناگونی برای این بخش برگزار شده و نتایج درخور توجهی نداشته است. سوزن‌دوزی زرتشتی، زرتشتی‌دوزی یا گل‌ونقش، یکی از صنایع دستی کمتر شناخته‌شده ایران است. این هنر دیرینه و ظریف بانوان زرتشتی است که پیشینه آن به نزدیک هزار سال پیش برمی‌گردد. زرتشتی‌دوزی شامل نگاره‌ها و نمادهای ویژه‌ای است که هر‌کدام ریشه در باور‌های ایرانیان و زرتشتیان دارد. نخ مورد استفاده در زرتشتی‌دوزی ابریشم تابیده طبیعی است. برای بستر کار نیز از پارچه‌های ریزبافت استفاده می‌شود. نمایشگاه گروهی دو‌روزه زرتشتی‌دوزی روزهای پنجشنبه و آدینه 19 و 20 خرداد 1401 خورشیدی در محل نمایشگاه خانه صنایع دستی و بوم‌گردی «هفت‌دست» برگزار شد که مورد استقبال خوبی هم قرار گرفت. نیلوفر بحرینی در پسینِ روز نخست نشستی تخصصی درباره زرتشتی‌دوزی برگزار کرد؛ اما با توجه به اینکه صنایع دستی دوقلوی به‌هم‌چسبیده گردشگری است، دعوت از نخستین بوم‌گردی زرتشتی در این نمایشگاه انتخاب هوشمندانه‌ای به نظر می‌رسید. در بعدازظهر روز دوم هم اقامتگاه بوم‌گردی نارتی‌تی (به معنی شکوفه انار) از شهرستان تَفت به وسیله تینا نمیرانیان و رامین شهرت، مسئولان این بوم‌گردی معرفی شد. بوم‌گردی نارتی‌تی در کنار برندهای زرتشتی‌دوزی در این نمایشگاه حضور فعالی داشت. در این نمایشگاه گروه کالکشن صاحب‌جان (فرزانه شرکایی، فاطمه شرکایی، نیکی خانقلی و شفیعه حیدری)، برند آدخت (مهنوش رستمی و شیرین مزداپور)، نیلوفر بحرینی‌راد، اوزی نژاد، مریم زارع، بهرامی‌پور و عاطفه آلاده با محصولات بسیار چشم‌نوازی شرکت داشتند.
مهارت زرتشتی‌دوزی در آخرین نشست کمیته ثبت میراث فرهنگی کشور در روز ۲۵ اسفند سال 1399 به صورت ملی در فهرست آثار میراث ناملموس کشور به ثبت رسیده است.
در این نمایشگاه کتاب بازآرایی گل و نقش (تلاشی برای بهره‌جویی از سنت ایرانی کهن در سوزن‌دوزی) نوشته کتایون مزداپور و شیرین مزداپور هم عرضه شده بود. 20 خرداد روز جهانی صنایع دستی فرصت ارز‌شمندی برای توجه ویژه به این بخش است؛ اما بسنده‌کردن به این روز و برپایی همایش‌ها و گفتن حرف‌های تکراری، دردی از این بازار دوا نمی‌کند. در سازمان جهانی یونسکو ۶۰۰ صنعت دستی ثبت شده و شگفت‌انگیز اینکه 450 تای آنها متعلق به ایران است و از این تعداد ۲۸۷ صنعت اصفهانی است. ایران سومین کشور تولیدکننده صنایع دستی در جهان است؛ اما هنوز کارهای بسیاری در این زمینه وجود دارد که اگر به انجام برسند، بازارهای ایران را رونقی دوچندان خواهند داد. در ایران 270 رشته صنایع دستی در 24 دسته وجود دارد. زرتشتی‌دوزی تنها قطره‌ای از این اقیانوس بی‌انتها و رنگارنگ در صنایع دستی ایران است که با گردشگری جانی دیگر خواهد گرفت. در بازار صنایع دستی علاوه بر کمبود شاگردان و درگذشت استادان یگانه و بی‌همتا ضعف‌های دیگری هم به چشم می‌خورد که می‌توان از‌جمله به ضعف بسته‌بندی و نحوه ارائه، ضعف تبلیغات و بازاریابی اشاره کرد و چندان بیراه نیست اگر منشأ همه آنها را مدیریت ناکارآمد بدانیم.
زندگی آموختنی است و همه چیز را هم همگان دانند. ایرادی ندارد از متخصصان دیگر نقاط دنیا برای پیشرفت کشور خود بهره گیریم.
