آرامش ظرفیت‌ساز با اخلاق خوب حکمرانی
علی بهادری‌جهرمی، عضو هیئت علمی دانشکده حقوق دانشگاه تربیت مدرس در یادداشتی در روزنامه شرق نوشت: دو ماه از آغاز به کار دولت جدید می‌گذرد و در این مدت باوجود فشارهای متعدد ناشی از مشکلات پیشین، حتی یک‌بار هم در اظهارات رئیس‌جمهور منتخب دیده نشده است که از اقدامات کرده و نکرده دولت قبل گلایه‌ای کند و حل‌نشدن موضوعی را به اقدامات مسئولان سابق حواله دهد. رئیسی همان‌طور که وعده داده بود با کار شبانه‌روزی پیگیر رتق‌وفتق امور مبتلابه جامعه است؛ از واکسیناسیون گرفته تا ایجاد آرامش در بازار پرالتهاب.
در ایام تبلیغات انتخابات ضمن نگارش یادداشت‌هایی با عناوین «سنجش یک رئیس‌جمهور با ادب حکمرانی» و «تضییع حقوق مردم با صدای بلند» اشاره کردم که آقای رئیسی «ادب حکمرانی» را در مناظرات انتخاباتی رعایت می‌کند و برخلاف فضای حاکم بر انتخابات که مبتنی‌بر هیاهو و اظهارات نسنجیده است، حاضر نیست با بی‌تقوایی و تمسک به هر ابزار غیراخلاقی‌ای پیروز انتخابات شود؛ حالا هم اخلاق خوب رئیس‌جمهور در حکمرانی کشور را آرام کرده است. این رویه ثمراتی دارد که نمی‌توان آنها را نادیده گرفت: رویه مبتنی‌بر اخلاق رئیس‌جمهور از دشمن‌سازی‌های بی‌جهت و ظرفیت‌سوز جلوگیری کرده است. باوجود اینکه بیشترین توهین‌ها، تخریب‌ها و تهمت‌ها در دوران انتخابات و البته از مدت‌ها پیش از انتخابات آقای رئیسی را نشانه گرفته بود، منش آراسته به اخلاق رئیس‌جمهور منتخب باعث شده است که افراد تندرو هم وادار به رعایت اخلاق متقابل شوند. آرامش منبعث از این فضای اخلاقی به پیشبرد هرچه بهتر و بیشتر امور کشوری کمک شایانی می‌کند. بسیاری از ظرفیت‌های منطقه‌ای و ملی در هیاهوی تخریب و بی‌اخلاقی هدر می‌رود. ابتلای جامعه به درگیری‌های جناحی هم فرصت‌های داخلی را می‌سوزاند و هم دشمنان خارجی را برای استیلا بر کشورمان تحریک می‌کند. نمونه‌های واضحی از این موضوع در دسترس است. صرف زمان برای بی‌اخلاقی‌کردن و پاسخ به بی‌اخلاقی‌ها از سوی هر جناح، حداقل به همان میزان فرصت حل مشکلات داخلی و خارجی را از بین می‌برد؛ اما در آرامش برخاسته از یک فضای اخلاقی، همه ظرفیت‌ها به خط می‌شود تا مشکلات جامعه را مستقیم و غیرمستقیم برطرف کند.
از لوازم اجتناب‌ناپذیر فعالیت سیاسی- اجتماعی هیجان و التهاب است. مراودات بین دولت و مجلس هیچ‌گاه بدون حاشیه نبوده است. حتی اگر خود دولتمردان و مسئولان خواهان هیجان و التهاب نباشند، بخشی از مردم اتفاقات سیاسی- اجتماعی را با هیجان دنبال می‌کنند. فضای مجازی و دردسترس‌بودن لحظه‌ای اخبار بر این هیجات افزوده است. در‌این‌بین اگر مسئولان بخواهند با بی‌اخلاقی و دامن‌زدن به هیجانات معمول، فضا را دوقطبی کرده و با طرح موضوعات حاشیه‌ای، امهات جامعه را به حاشیه برانند، آنچه بیش از پیش مضمحل می‌شود، مطالبات مردم و حقوق عامه است. پرهیز از حاشیه‌پردازی و دوقطبی‌کردن فضا از سوی رئیس‌جمهور منتخب، باعث شده تحقق مطالبات مردمی و احیای حقوق عامه در صدر اقدامات مسئولان قرار بگیرد. نقد سازنده از لوازم حکمرانی مطلوب است. هیچ مسئولی بدون نقد نمی‌تواند نتایج حداکثری عملکرد خود را محقق کند یا از قوه به فعل برساند. «النصیحة لائمة المسلمین» که مبتنی بر خیرخواهی فردی و جمعی است هم در فرهنگ روایی ما جایگاهی بزرگ دارد و هم الزامات فقهی قابل اعتنایی برای آن طرح شده است. با بی‌اخلاقی و هیجانی‌شدن فضا، تخریب جای نقد سازنده و خیرخواهی را می‌گیرد. ادب مناسب حکمرانی رئیس‌جمهور و پرهیز از بی‌اخلاقی‌ها باعث شکوفاشدن نقدهای سازنده و ارائه خیرخواهی‌های فردی و جمعی از سوی مصلحان و نخبگان اجتماعی در فضایی مبتنی بر همکاری و دلسوزی می‌شود که نتیجه نهایی آن ارتقای بهره‌وری و کارایی حداکثری است. با عبور از تنش‌های سیاسی و جناحی، در اثر رویکرد اخلاق‌گرایانه مسئولان، آرامش ذهنی جامعه در حال بازگشتن است. تثبیت این آرامش که ثمرات آن کم‌وبیش نمایان شده است، نیازمند همکاری همه مسئولان و همه صاحبان قلم، اندیشه و کرسی و ممارست ایشان بر اقدامات اخلاقی است. لازمه نهادینه‌شدن این دستاورد بزرگ دولت نوپای سیزدهم و تسری آن به سایر بخش‌های حاکمیتی و دولت‌های آتی نیز مطالبه مردم مبنی‌بر رعایت تقوا و اخلاق از همه مسئولان در همه موقعیت‌هاست.