آینده و نان مردم

با گذشت چند روز از افزایش چند‌برابری قیمت آرد طلیعه اثراتش بر بازار مواد غذایی محسوس است و البته هنوز موج گرانی‌هایی که وعده می‌دهند، نرسیده؛ اما این سیاست چگونه اجرا شده؟ احسان ارکانی، نماینده نیشابور و عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس، گفته «وزرا حداقل اگر صلاح می‌دانند که باید بدانند، با نمایندگان و کمیسیون‌های تخصصی مجلس باید جلسه بگذارند و ابعاد مختلف موضوعات مهم مثل آزادسازی نرخ نان را که قوت غالب مردم، آن هم قشر پایین و متوسط جامعه است، آنالیز کنیم. اینکه دولت چگونه عمل خواهد کرد، خبر نداریم و دست‌کم به ما چیزی اعلام نشده است» (خبرآنلاین، 16 اردیبهشت). یعنی یکی از شدیدترین گام‌های سیاست ریاضت‌دادن به مردم نه‌فقط در غیاب مداخله و اطلاع ذی‌نفعان اصلی، بلکه بنا بر این ادعا در بی‌اطلاعی همین مجلس برداشته شده. با‌وجود‌این چهره‌های رسانه‌ای راست‌گرا از اصلاح‌طلب و اصولگرا در خارج و داخل ایران از موضعی جزمی از لازم‌الاجرا بودن چنین سیاستی با وجود هر پیامدی که داشته باشد، می‌گویند. برخی از این نویسندگان که پیش‌از‌این داعیه دموکراسی‌خواهی هم داشته‌اند، گویی برای‌شان مسجل است که پیشگاه «بازار» جای این 

فانتزی بازی‌ها نیست. فضای رسمی سال‌هاست که از همه سو برای اجرای این سیاست‌ها آماده می‌شود و پوزیسیون و اپوزیسیون «موجه» برایش تبلیغ می‌کنند. اپوزیسیونی که در لزوم اجرای چنین سیاست‌هایی هیچ تردیدی ندارد، همان است که در برابر افزایش نقدینگی نیز (به گزارش ایرنا فقط 39.7 درصد ظرف یک‌ سال گذشته!) هیچ پرسشی ندارد؛ اینجا با فروتنی سواد اقتصادی‌اش نمی‌رسد و نمی‌خواهد هم بداند که این روند عظیم خلق پول که کاملا خارج از دستان مردم است، چگونه و به چه منظوری رخ می‌دهد؛ ولی می‌داند که چاره‌ای جز «واقعی‌کردن قیمت‌ها» نیست.‌این نابینایی‌گزیدن سیاسی تا آنجاست که برخی می‌گویند اصلا فرقی نمی‌کند چه دولتی بر سر کار باشد. این سیاست‌ها باید اجرا شوند. قاعدتا کسی که در برابر کیستی و سوگیری عامل سیاسی بی‌تفاوتی ابراز کند، نباید جدی گرفته شود؛ ولی به یُمن زیست‌بوم گلخانه‌ای سیاست در ایران همچنان می‌تواند «تحلیلگر» معرفی شود. حال ببینیم گذشته از تبلیغاتی که دیگران می‌کنند، خود مجریان چه چشم‌اندازی برای اقدام‌شان ارائه می‌دهند؟ ابراهیم صیامی، مدیرکل آینده‌پژوهی، مدل‌سازی و مدیریت اطلاعات اقتصادی وزارت اقتصاد، گفته است: «بر‌اساس استاندارد مصرفی خانوارها و تغییر قیمت نان، یارانه مستقیم نان به همه مردم پرداخت می‌شود. [...] مزیت این کار این است که افرادی که بیش از الگو مصرف کنند، باید الگوی مصرف را اصلاح یا به قیمت آزاد خریداری کنند. افرادی هم که مصرف آنها کمتر از الگوی استاندارد است، پولی هم برای آنها می‌ماند...» (ایرنا، ۱۵ اردیبهشت). پس، از دید آینده‌پژوه دولت با این کار برای کسانی که به اندازه نان بخورند، پولی هم می‌ماند! البته اینها کسانی نیستند که برای تأمین کالری مجبورند بیش از «الگوی مصرف» نان بخورند. فقط نیم‌نگاهی به قیمت‌های رو به‌ تزاید اقلام حیاتی، اندکی آشنایی با افکار عمومی و نظری به عنوان‌های خبری کافی است تا در برابر چیزی که این کنشگران تصمیم گرفته‌اند ببینند و بگویند، حیرت کنیم.