پیروزی نتانیاهو، تهدیدی برای هویت اسرائیل

تحلیلگران بر این باور بودند که حرفه سیاسی نتانیاهو با یک کیفرخواست سه‌گانه برای فساد، کلاهبرداری و سوءاستفاده از قدرت تمام شده است؛ باوجود‌این او پس از پنجمین انتخابات پارلمانی اسرائیل در سه‌سال‌و نیم اخیر توانست به قدرت بازگردد. این بار تحلیلگران توجه ویژه‌ای همراه با تأسف به ارقام انتخاباتی شامل 64 کرسی از 120 کرسی در کنست برای نخست‌‌وزیر سابق و حزب رادیکال او، متشکل از ملی‌گرایان لیکود و احزاب فوق‌مذهبی نشان داده‌اند. با توجه به این واقعیت که اختلاف آرا بین دو جناح چپ و راست هرگز از پنج هزار رأی تجاوز نکرده بود، ابتدا باید به شمارش دقیق آرا می‌پرداختند. متأسفانه این بار ارقام واضح است و در اینجا بحثی از تقلب وجود ندارد. اسرائیلی‌ها با مشارکت 71.3 درصدی رأی خود را اعلام کردند و محافظه‌کاران اسرائیلی بهترین و بی‌سابقه‌ترین نتیجه انتخاباتی خود را به دست آوردند. لیکود، تنها حزب سکولار در ائتلاف جدید، 32 کرسی به دست آورد و پس از آن حزب میانه‌رو «یش عتید» به رهبری یائیر لاپید، موفق به کسب 24 کرسی شد. برای اولین‌بار در 30 سال گذشته، هیچ عضوی از حزب سوسیالیست «مرتز» در بیست‌وپنجمین دوره قانون‌گذاری کنست حضور نخواهد داشت و این یک فاجعه برای جناح چپ اسرائیل است. احزاب اقلیت عرب اسرائیل از آن بهتر درخشیدند و این شکست به فروپاشی جناح چپ میانه در پارلمان اسرائیل کمک می‌کند.‌این نتایج به‌ طور طبیعی برای تمام افرادی که در اسرائیل از دموکراسی و حاکمیت قانون دفاع می‌کنند، ناامیدکننده است. سطح یکپارچگی و کارایی سیستم قضائی اسرائیل به دلیل بازگشت نخست‌وزیری که در‌حال‌حاضر به اتهام فساد محاکمه می‌شود، با تردید جدی مواجه شده است. نتانیاهو‌ که برای 15 سال طولانی‌ترین دوره نخست‌‌وزیری را عهده‌دار بوده است، پس از ثبت کوتاه‌ترین دوره در تاریخ کابینه عبری از سوی یائیر لاپید، مجددا کرسی خود را به دست خواهد آورد. علاوه‌براین، نتانیاهو با برخورداری از حمایت حداکثری، به‌راحتی کابینه‌ای مطابق با اهداف سیاسی خود تشکیل خواهد داد که خطر تغییر اساسی چهره اسرائیل را به دنبال خواهد داشت. برندگان انتخابات بعد از حزب نتانیاهو «لیکود» با 31 کرسی، حزب «صهیونیسم مذهبی» به ریاست بتسلئیل سموتریتچ هم‌پیمان با حزب «قدرت یهودی» به ریاست ایتمار بن گویر با کسب 14 کرسی هستند. اولین سخنرانی بن گویر پس از انتخابات، بیانگر طرح کلی برنامه ساده حزب او است: میراث یهودی منحصرا برای یهودیان اعم از سکولار یا مذهبی، مبارزه صهیونیست‌ها علیه «کسانی که برای تضعیف موجودیت ما در اینجا تلاش می‌کنند»، اراده برای این باور که «یهودیان دوباره ارباب خانه خود هستند». دو حزب افراطی ارتدکس 18 کرسی به دست آوردند و امیدوارند بخشی از کابینه آینده باشند و این موضوع تهدیدی برای عدالت و حتی توسعه اقتصادی کشور است. یکی از اولویت‌های قانونی صهیونیست‌های مذهبی تصویب قانونی است که امکان دور‌زدن تصمیمات دادگاه عالی اسرائیل را فراهم می‌کند. «آریه دری»، بنیان‌گذار حزب شاس‌ که دو بار به فساد و فرار مالیاتی محکوم شده، از این موضع دفاع می‌کند. همکار او از حزب «اتحاد یهودیت توراتی» معتقد است که مطالعات سکولار برای اقتصاد اسرائیل بی‌فایده است.‌اسرائیلی‌ها با تقدیس این بلوک ناهمگون که حاکمان و بنیادگرایان مذهبی را درهم می‌آمیزد، خواهان نشان‌دادن ناهماهنگی گفتمان «اردوگاه صلح» با آرمان‌های خود بودند. «مرتز»، حزب نخست‌وزیر سابق اسحاق رابین، معمار پیمان صلح اسلو بود و این انتخابات تهدیدی برای محو‌کردن آن از صحنه سیاسی اسرائیل است. حزب کارگر، وارث حزب ماپای دیوید بن گوریون، بنیان‌گذار کابینه یهود، تنها موفق به حفظ چهار کرسی شد.

محو مجازی جناج چپ اسرائیل و پیروزی راست افراطی ملی‌گرا، نشانگر ایده کلی از دولت یهود است که اکنون در معرض تهدید قرار گرفته است. به نظر می‌رسد آرمان‌های ایدئال بن گوریون برای یک کابینه دموکراتیک و کثرت‌گرایانه که حاکمیت قانون را بر مسئله هویت مقدم می‌دارد، متعلق به قرن گذشته است. ‌وجود نیروی سیاسی سوم که رهبران آن از قبیل سموتریتچ که به «هم‌جنس‌گراهراسی» اعتقاد دارد یا بن گویر که خواهان مرگ اعراب است و به عقاید خود نیز می‌بالند، اسرائیل را با خطر رسمیت‌یافتن سیاست جدایی‌‌طلبی که در زندگی روزمره نیز مشهود است، مواجه می‌کند. موضوعات اصلی همزیستی با اقلیت عرب اسرائیل و دولت فلسطین از این پس تحت منشور ترجیح ملی مورد بررسی قرار خواهند گرفت. بدون‌شک، کابینه آینده نتانیاهو با روحیه انتقام‌جویانه به تقویت پاسخ امنیتی برای حل مشکلات حقوقی و اخلاقی درگیری اسرائیل و فلسطین خواهد پرداخت. همچنین، این کابینه با در دست داشتن قدرت کامل در مجلس، قادر به تغییر قانون اساسی به نفع خود خواهد بود. عواقب مواجهه با چنین وضعیتی که اسرائیلی‌ها با بی‌بصیرتی و جنون جمعی گرفتار آن شده‌اند چیست؟ به نظر می‌رسد بازسازی یک نیروی اپوزیسیون داخلی و نیاز به عزم روحی استراتژیک و ایدئولوژیک ضروری است.

در سطح بین‌المللی، تقدیس جناح راست افراطی در رأس اسرائیل، متحدان اصلی آن را به ارزیابی مجدد روابط خود با کابینه یهود سوق می‌دهد. در این راستا، موضع‌گیری ایالات متحده در مرکز توجه همگان قرار دارد. دولت بایدن نشان داده که از هرگونه ارتباط مستقیم با افراط‌گرایانی مانند بن ‌گویر امتناع خواهد ورزید؛ درحالی‌که یهودیان پرشمار و تأثیرگذار آمریکایی ساکن ماورای اقیانوس اطلس قبلا مخالفت شدید خود را با کابینه آینده ابراز کرده‌اند و بر این باورند که این خیانتی آشکار به آرمان‌های عبری است که قرار بود از سال 1948 با بنیان‌گذاری اسرائیل آن را به «چراغی برای ملت‌ها» و یک جامعه دموکراتیک در خاورمیانه تبدیل کند. اکنون، نزدیک به 75‌ سال بعد از آن تاریخ، اسرائیل وارد عصر تاریکی شده است.