گریزی از جنگ نیست

چین اخیرا یک مانور نظامی در تنگه تایوان برگزار کرد که تفاوت‌های آشکاری با دیگر مانورهایش داشت. این مانور ماجراجویانه پس از محاصره آزمایشی ۱۳‌ساعته تایوان در روزهای ۱۴ و ۱۵ اکتبر انجام شد. ارتش آزادی‌بخش خلق در رزمایش «شمشیر مشترک ۲۰۲۴بی» از ۱۵۳ هواپیما و ۲۶ کشتی استفاده کرد. لیائونینگ، یکی از سه ناو هواپیمابر چین نیز در این رزمایش به کار گرفته شد. به گزارش اکونومیست، گارد ساحلی چین نیز در این رزمایش بزرگ حضور یافت و به شکلی بی‌سابقه در حوالی جزیره اصلی تایوان اقدام به گشت‌زنی کرد. به گفته گارد ساحلی چین، این مانور «اقدامی عملی برای کنترل جزیره تایوان براساس قانون مبتنی‌بر اصل چینِ واحد بود».

مناطق اعلامی برای رزمایش «شمشیر مشترک ۲۰۲۴بی» فقط ۴۳ کیلومتر با خط ساحلی تایوان فاصله داشتند و نسبت به رزمایش‌های قبلی به تایوان نزدیک‌تر بودند. ناظران می‌گویند حضور کشتی‌های گارد ساحلی که به انجام فعالیت‌های انتظامی در داخل کشور می‌پردازند، نشان می‌دهد که چین همچنان تایوان را بخشی از قلمرو خود می‌داند. «گوردون چنگ»، عضو ارشد مؤسسه گیتستون، می‌نویسد حزب کمونیست چین معتقد است که این جزیره از دیرباز بخشی «جدایی‌ناپذیر» از چین بوده، در‌حالی‌که جمهوری خلق هرگز بر تایوان مسلط نبوده است. درواقع هیچ حکومتی در چین تاکنون بر تایوان حکمرانی نکرده است. چیانگ کای‌شک، نخستین فرمانروای چینی که کنترل کل جزیره را به دست گرفت، در سال ۱۹۴۹ به قدرت رسید. مقامات تایوان به خارجی‌ها اعلام کرده‌اند که انتظار دارند پکن در ماه‌های آتی این جزیره را قرنطینه کند. جان میلز، سرهنگ بازنشسته ارتش آمریکا، به اندیشکده گیتستون گفت: «حزب کمونیست چین با رزمایش شمشیر مشترک در حال توسعه و پیاده‌سازی ایده قرنطینه تایوان است. آنها می‌دانند که محاصره اقدامی جنگی است و به همین دلیل است که بازی قرنطینه را با الگوبرداری از اقدامی که کندی در سال ۱۹۶۳ در قبال کوبا انجام داد به راه انداخته‌اند». میلز که مدیریت بخش سیاست امنیت سایبری، استراتژی و امور بین‌الملل را در دفتر وزیر دفاع آمریکا بر عهده داشت، گفت: «وقتی چینی‌ها قرنطینه را آغاز کنند، کشتی‌های حامل محموله‌های تسلیحاتی مانند کشتی اخیر که حامل موشک‌های هارپون بود هدف قرار می‌گیرند. همچنین در صورتی که هواپیماهای غیرنظامی حامل افرادی باشند که چینی‌ها خواهان استردادشان باشند، هدف قرار می‌گیرند. کابل‌های زیر دریا نیز احتمالا قطع می‌شوند». این اتفاق چه‌ زمانی رخ می‌دهد؟ اختلاف‌نظر زیادی وجود دارد. میلز معتقد است چینی‌ها می‌توانند قرنطینه را در سال جاری یا در آینده نزدیک به اجرا درآورند. در مقطعی که چین برای یک جنگ تمام‌عیار آمادگی ندارد و نمی‌تواند با حمله به جزیره اصلی تایوان به آغاز خصومت‌ها دامن بزند، قرنطینه اقدامی حیله‌گرانه خواهد بود. اما چرا آمادگی ندارد؟ شی جین‌پینگ به ارتش چین اعتماد ندارد. جنگ با تایوان به مذاق مردم چین خوش نمی‌آید و رژیم چین به‌شدت از تلفات بیزار است. از‌این‌رو، شی می‌کوشد دیگران را با ارعاب به تسلیم وادار کند. الیزابت فروند لاروس، از مرکز جهانی شورای آتلانتیک، به فاکس‌نیوز‌ دیجیتال گفت: «هدف از برگزاری این رزمایش‌ها این است که امنیت تایوان را آن‌قدر تهدید کنند که مردم تایوان اعتمادشان را به دولت از دست داده و وضعیت جدایی تایوان از چین را تغییر بدهند». چانگ چینگ، عضو انجمن مطالعات راهبردی جمهوری چین، که تحرکات شناورهای روسی و چینی را قبل از رزمایش «شمشیر مشترک ۲۰۲۴بی» ارزیابی کرد، گفت: «آنها از یک راهبرد بسیار قدیمی چینی به نام «محاصره سوژه/ ضربه‌زدن به استحکامات» استفاده می‌کردند». این تحلیلگر تایوانی به فاکس گفت: «هدف اصلی آمریکاست. آنها عملیات کمین را برای مقابله با نیروی دریایی آمریکا تمرین می‌کنند تا در صورت حرکت آمریکایی‌ها به سمت تایوان، که به گروگان گرفته شده، وارد عمل شوند». شاید شی گمان کند که می‌تواند تایوان را از طریق قرنطینه که اقدامی جنگی محسوب نمی‌شود تصرف کند، اما خطری که وجود دارد این است که اگر در این عملیات موفق نشود، باید محاصره کامل را در دستور کار خود قرار دهد. ارتش چین اعلام کرد «شمشیر مشترک ۲۰۲۴بی» تمرین محاصره یک «بندر کلیدی» است. ازاین‌رو، قرنطینه باعث ایجاد زنجیره رویدادهایی می‌شود که به درگیری منتهی خواهد شد.

برای آنکه محاصره موفقیت‌آمیز باشد، به‌طور حتم باید قلمرو مستقل ژاپن به‌ویژه جزیره یوناگونی در غربی‌ترین منطقه مسکونی این کشور نیز تحت محاصره دربیاید. کوه‌های تایوان از این جزیره کوچک که در جنوب تایپه قرار دارد قابل رؤیت هستند. آمریکا یک پیمان دفاعی متقابل با ژاپن امضا کرده که یعنی اگر چین دست به محاصره بزند، پای آمریکا به جنگ باز می‌شود.

اگر قرنطینه شی با شکست مواجه شود، راهی برای عقب‌نشینی وجود ندارد. درحال‌حاضر، صرفا خصمانه‌ترین مواضع در محافل عالی حزب کمونیست پذیرفته می‌شوند. این خصومت شدید نشان می‌دهد که یک جای کار در پایتخت چین می‌لنگد. از‌این‌رو، جهان باید هرلحظه و هرکجا آماده هر اتفاقی باشد. توانمندی‌های چین ورای تصور هستند. رژیم پکن در ۱۹ اکتبر و دو روز پس از اینکه شی، رئیس کمیسیون مرکزی نظامی حزب، از تیپ نیروی موشکی ارتش آزادی‌بخش خلق بازدید کرد، کارزار تبلیغاتی خود را کلید زد و قدرت نظامی چین را به رخ کشید. شی از تیپ نیروی موشکی خواست که در کنار چیزهای دیگر «قابلیت‌های رزمی» خود را نیز تقویت کنند. نیروی موشکی که در ۲۵ سپتامبر یک موشک بالستیک قاره‌پیما را در آسمان هاوایی آزمایش کرد، مسئولیت بیشتر تسلیحات هسته‌ای این کشور را بر عهده دارد.

تهدیدات ضمنی شی مبنی‌بر استفاده از این تسلیحات به‌شدت نگران‌کننده هستند. باید از خودمان بپرسیم: کدام رژیم جنگ‌طلب در تاریخ بوده که دست به اقدامات ستیزه‌جویانه بزند و دائما تهدید به جنگ کند اما در عمل وارد جنگ نشود؟ هیچ اتفاقی اجتناب‌ناپذیر نیست، اما اکنون به شکلی گریزناپذیر در مسیر جنگ حرکت می‌کنیم.