چرا زنان حق استفاده از موتور و دوچرخه را ندارند؟
سال‌هاست که ممنوعیت استفاده زنان از دوچرخه و موتور مطرح بوده و بسیاری بر این موضوع نقدهای جدی دارند اما اظهارات اخیر اداره حقوقی قوه قضائیه موج جدیدی از واکنش‌ها را به همراه داشته است.
سال‌هاست که ممنوعیت استفاده زنان از دوچرخه و موتور مطرح بوده و بسیاری بر این موضوع نقدهای جدی دارند اما اظهارات اخیر اداره حقوقی قوه قضائیه موج جدیدی از واکنش‌ها را به همراه داشته است. طبق نظر وکلا و حقوق‌دان‌ها در قانون جرمی برای دوچرخه‌سواری و موتورسواری زنان تعریف نشده و حتی با وجود اینکه برخی فقها بر حرام‌بودن استفاده زنان از این وسایل پافشاری می‌کنند، نظرات متفاوت فقهی دیگری هم در این موضوع وجود دارد.
شهیندخت مولاوردی، معاون سابق رئیس‌جمهوری نیز در سال ۹۵ در دفاع از زنان دوچرخه‌سواری که در اجرای طرح سه‌شنبه‌های پاک به خیابان‌ها آمده بودند، در توییتر خود نوشته بود: طبق اعلام دفتر رهبر انقلاب دوچرخه‌سواری بانوان با رعایت موازین شرعی بلامانع است.
همچنین با وجود اینکه منع قانونی برای این فعل وجود ندارد، حتی در تاریخ شرع هم زنان بسیاری سوار بر مرکب می‌شدند، حتی طبق روایتی معروف از پیامبر اسلام توصیه شده که به فرزندان خود اسب‌سواری و تیراندازی بیاموزید که درواقع استفاده از مرکب برای زنان و مردان بسیار رایج بوده و بدیهی است سواری از مرکب کم‌کم به استفاده از موتور و ماشین تغییر پیدا کرده است؛ بنابراین در پی واکنش‌های اخیر به دوچرخه‌سواری و موتورسواری زنان و ممنوعیت غیرقانونی استفاده زنان از این حق خود، فاضل‌میبدی هم اشاره کرده؛ این مسئله حرام نیست. این مثل ماشین‌سواری و استفاده از سایر مرکب‌هاست و هیچ دلیلی برای ممنوعیت آن نیست، مگر آنکه بخواهیم زنان را از حق خود محروم کنیم.
عبدالصمد خرمشاهی، وکیل پایه‌یک دادگستری و عضو کانون وکلای مرکز هم اشاره می‌کند اگر زنی را هنگام موتورسواری بگیرند، مجازاتش فقط جریمه برای نداشتن گواهینامه است و ممنوعیتی وجود ندارد، دقیقا مثل اینکه مردی بدون گواهینامه سوار موتور شود. البته در همین مورد هم حسین رحیمی، فرمانده انتظامی تهران بزرگ، در بهمن سال گذشته ضمن تشریح برنامه پلیس برای برخورد با موتورسواران زن تأکید کرده بود از آنجایی که در ایران به زنان گواهینامه موتورسیکلت داده نمی‌شود، رانندگی زنان با موتورسیکلت ممنوع است و با آن برخورد می‌شود.
ممنوعیت قانونی برای استفاده از موتور و دوچرخه نداریم
عبدالصمد خرمشاهی، وکیل پایه‌یک دادگستری و عضو کانون وکلای مرکز، درباره صحبت‌های اخیر اداره حقوقی قوه قضائیه درمورد دوچرخه‌سواری و موتورسواری زنان، به «شرق» می‌گوید: برای آنچه در قانون عنوان مجرمانه تعریف شود، مجازات تعریف می‌شود، در قانون مجازات ما چیزی به‌عنوان ممنوعیت دوچرخه‌سواری و موتورسواری خانم‌ها عنوان نشده و جرم نیست اما اینکه در بعضی شهرها می‌بینیم سلیقه‌ای عمل می‌کنند، مثلا می‌گویند خانم‌ها باید پوشش خاصی داشته باشند، کاملا شخصی است. اداره حقوقی قوه قضائیه هم بر همین مبنا به موضوع اشاره کرده است و کسانی که این نظر را دادند، به این قضیه واقف بودند که چیزی تحت عنوان دوچرخه‌سواری و موتورسواری برای بانوان جرم‌انگاری نشده، مگر مسائلی که مثلا منجر به کشف حجاب شده باشد. مثلا دخترخانمی بدون حجاب دوچرخه سوار شود که این عنوان مجرمانه دارد اما صرف دوچرخه‌سواری و موتورسواری برای زنان جرم‌انگاری نشده و ممنوعیت قانونی ندارد؛ نظر اداره حقوقی و مشورتی قوه قضائیه هم بر همین اساس است.
مجازات زن موتورسوار فقط نداشتن گواهینامه است
این وکیل درباره جدی‌تربودن ممنوعیت برای موتورسواری زنان ادامه می‌دهد: توجه کنید که به هر دلیلی به خانم‌ها گواهینامه نمی‌دهند، اگر زنی را هنگام موتورسواری بگیرند هم مجازات فقط جریمه برای نداشتن گواهینامه است و ممنوعیتی وجود ندارد، مثل اینکه مردی بدون گواهینامه سوار موتور شود. همچنین ما قانونی برای این موضوع نداریم و شاید صرف بخش‌نامه و دستورالعمل‌هایی گواهینامه برای خانم‌ها صادر نمی‌شود، در کنارش شما ببینید که زنان کشور خلبان می‌شوند و هواپیما به آن عظمت را هدایت می‌کنند، جای تعجب است که چرا هنوز نمی‌توانند گواهینامه موتور بگیرند، درصورتی‌که ممنوعیتی هم ندارد. خرمشاهی درباره دستورات سلیقه‌ای در برخی استان‌ها، اضافه می‌کند: موضوع این است که چون گواهینامه برای خانم‌ها صادر نمی‌شود، در صورت استفاده از موتور جریمه می‌شوند، در کنار این دستورالعمل‌های منطقه‌ای مسئولان هم وجود دارد؛ مثل بحث ورود زنان به ورزشگاه که در قانون ممنوعیتی نداریم ولی چون بعضی مراجع و مسئولان مخالف این قضیه هستند، شرایط به این شکل است و حتی مدت‌هاست که بین فدراسیون و فیفا کشمکش است تا خانم‌ها در ورزشگاه حضور پیدا کنند. اخیرا هم معاونان وزارت ورزش گفته بودند ساختار هنوز برای حضور خانم‌ها به وجود نیامده که شاید منظورشان ساختار فرهنگی باشد. درهرحال سکوی خانم و آقا که از هم جداست و فاصله زیادی نیز از هم دارند، اگر زنان از حق قانونی خود بهره‌مند شوند، دیگر دستاویزی برای مخالفت فیفا هم نخواهد بود.
در قانون فعل حرام برای دوچرخه‌سواری و موتورسواری نداریم
ایشان درباره صحبت دادستان اصفهان درمورد حرام‌بودن دوچرخه‌سواری زنان ادامه می‌دهد: از نظر قانونی چنین چیزی نداریم ولی برخی فقها می‌گویند زن حتی چکمه هم بپوشد، حرام است؛ چون اندامش مشخص می‌شود. به‌طور‌کلی ما در قانون این را نداریم که فرد دوچرخه‌سوار فعل حرامی انجام داده و دچار ممنوعیت قانونی باشد؛ اینکه خانمی با پوشش مناسب دوچرخه‌سواری کند، به نظر من نه خلاف شرع و نه قانون است.