معمای مقصد سارا

سارا خادم‌الشریعه، دختر شطرنج‌باز ایرانی که بهترین رتبه را در بین ورزشکاران زن ایرانی از این نظر داشت، چند روزی می‌شود به اسپانیا مهاجرت کرده و در یکی از شهرهای این کشور به همراه همسر و فرزند خردسالش ساکن شده است. سارا روزهای اول همین دی‌ماه به‌عنوان نماینده ایران، البته با هزینه شخصی، راهی رقابت‌های شطرنج قهرمانی دنیا در آلماتی قزاقستان شد و از همان دور نخست با برداشتن روسری، به این خبر دامن زد که قصدی برای بازگشت به ایران ندارد. اگرچه گمانه‌زنی می‌شد که او هم مثل الناز رکابی خبر از برداشتن حجابش به صورت اتفاقی دهد؛ ولی نهایتا او در مسابقات بعدی هم بدون حجاب در این تورنمنت شرکت کرد تا نشان دهد تصمیمش جدی‌تر از شایعاتی است که درباره برترین دختر شطرنج‌باز ایران مطرح شده است. به هر روی یکی، دو روز بعد از آن خبر، عکس سارا روی جلد روزنامه مشهور «لاوانگاردیا» اسپانیا رفت تا مشخص شود او هم تصمیمش برای مهاجرت از ایران جدی است. نهایتا 24 ساعت بعد از اقدام روزنامه لاوانگاردیا، روزنامه «ال پائیس» یکی از مشهورترین روزنامه‌های اسپانیا خبر داد که سارا خادم‌الشریعه به اسپانیا مهاجرت خواهد کرد؛ موضوعی که حالا تأیید نهایی شده و فقط این پرسش باقی می‌ماند که سارای 25ساله از این به بعد قرار است با پرچم کدام کشور در تورنمنت‌های بیت‌المللی شرکت کند. قبل از رسیدن به این موضوع ولی نکاتی مبهم درباره مهاجرت سارا وجود دارد که احتمالا نیاز به واکاوی بیشتر دارد. اولین و مهم‌ترین آن نکات می‌تواند بررسی‌کردن دلیل مهاجرتش باشد؛ آیا او به دلیل مسائل سیاسی از ایران رفته است؟ پاسخ مثبت دادن به این پرسش تا حدودی دشوار است. سارا از مدت‌ها قبل از سوی مسئولان ورزش ایران مورد بی‌مهری قرار گرفته بود و حتی در برهه‌ای به دلیل مشکلاتی که با مدیریت فدراسیون شطرنج داشت، تصمیم گرفت به طور موقت از تیم ملی خداحافظی کند. آن زمان شایعه مهاجرتش به گوش رسید؛ ولی خودش خبر داد که چنین تصمیمی ندارد و بعد از رفع‌شدن مشکلات دوباره به تیم ملی برمی‌گردد؛ امری که بعد از قریب به یک سال رخ داد و سارا دوباره با پرچم ایران در مسابقات شطرنج شرکت کرد. از سوی دیگر موضوع ممنوع‌الخروجی خادم‌الشریعه هم بی‌دلیل در تصمیم نهایی او نبوده است. این یکی موضوعی است که به‌تازگی خودش به آن اشاره کرده و گفته بسیاری از تورنمنت‌های مهمی را که دوست داشته در آن شرکت کند، به دلیل ممنوع‌الخروجی از دست داده است. نهایتا اظهاراتش درباره مهاجرت علیرضا فیروزجا به فرانسه را هم باید در نظر گرفت که برایش سخت‌گیری‌هایی به همراه داشت. با کنار هم قراردادن این موارد می‌توان به این نتیجه رسید که مهاجرت سارا از ایران چندان دلیل سیاسی نداشته است. البته مصاحبه‌نکردن او با رسانه‌های آن طرف آب یا حضور در کنفرانسی خبری، شبیه به کاری که سعید ملایی و کیمیا علیزاده انجام دادند، نشانه دیگری از این موضوع است که نمی‌توان مهاجرت او را به مسائل صرفا سیاسی مرتبط دانست. هرچند که در روزهای اخیر شایعاتی درباره تماس مسئولان ورزش ایران با سارا در همین مسابقات به گوش رسیده و عنوان شده که عده‌ای به او هشدار داده‌اند دیگر به ایران برنگردد و عده‌ای هم گفتند برگردد و مشکلی برایش پیش نمی‌آید. این یکی موضوعی است که به صورت سربسته خبرگزاری رویترز به آن اشاره‌ای داشته؛ ولی از آنجا که نقل‌قول مستقیمی از خود خادم‌الشریعه ندارد، نمی‌توان چندان درباره صحت و سقمش با قطعیت حرف زد. در کنار همه این گمانه‌زنی‌ها، پست اینستاگرامی اخیر سارا خادم‌الشریعه را هم باید در نظر گرفت که صراحتا از این گفته که دلیل مهاجرتش تصمیمی خانوادگی است و ارتباطی به مسائل سیاسی ندارد.

موضوع جدیدتری که درباره مهاجرت او مطرح شده، داستان پناهندگی‌اش است. کاری که تقریبا ستاره‌های ورزش ایران در چند سال اخیر به طرق مختلف انجامش داده‌اند. با این حال، روزنامه ال پائیس در گزارشی به این نکته اشاره کرده بود که همسر سارا خادم‌الشریعه پاسپورتی کانادایی دارد و بعید است که آنها در کوتاه‌مدت به دنبال پناهندگی باشند. از سوی دیگر، به نظر می‌رسد با توجه به عناوین بین‌المللی که سارا دارد، نیازی به پناهنده‌شدن به کشور دیگری نداشته باشد و به‌راحتی بتواند درخواست اقامت کند. اینکه حالا او بخواهد در اسپانیا بماند، به کانادا برود یا کشور دیگری را برای اقامت در نظر بگیرد، از آن دست موضوعاتی است که نمی‌شود در کوتاه‌مدت پاسخی برایش پیدا کرد. هرچند که دیگر شطرنج‌بازان ایرانی که مهاجرت کرده‌اند، معمولا سر از کشورهای مختلفی درآورده‌اند. همین حالا دو شطرنج‌باز مطرح ایرانی برای تیم ملی آمریکا و دوتای دیگر ازجمله نابغه شطرنج یعنی علیرضا فیروزجا برای تیم ملی فرانسه مسابقه می‌دهند. از آنجا که فرانسه زودتر از بقیه کشورها به درخواست‌های این‌چنینی پاسخ مثبت می‌دهد، شاید سارا خادم‌الشریعه هم در آینده‌ای نه‌چندان دور تبدیل به سومین عضو ایرانی تیم ملی شطرنج فرانسه شود. گو اینکه با توجه به عناوینی که این شطرنج‌باز ایرانی دارد، قطعا از سوی دیگر کشورها هم درخواستی به دستش خواهد رسید. دست آخر، اگر هیچ‌کدام از این موارد هم نتواند برای سارا خادم‌الشریعه اقامتی بدون دردسر به همراه بیاورد، با توجه به اوضاع مالی مساعد او و همسرش، بعید است کار سختی برای گرفتن اقامت در کشوری دیگر از طریق سرمایه‌گذاری داشته باشند. در کنار مواردی که عنوان شد، رفتن سارا خادم‌الشریعه از ایران چندان بی‌حرف‌و‌حدیث هم نبوده است. همین حالا تعدادی در فضای مجازی به او تاخته که با پول بیت‌المال به جایی رسیده و تصمیم گرفته به ایران پشت کند؛ موضوعی که با واکنش خادم‌الشریعه همراه شده و او نوشته که از دوران هشت‌سالگی با پول و زحمت پدرش به مسابقات مختلف اعزام شده و سپس هم از طریق جوایزی که به دست آورده، خرج زندگی و مسابقاتش را داده است. سارا در انتهای حرف‌هایش هم کنایه‌ای به مسئولان ورزش ایران زده و گفته از آنجا که هیچ وقت خواسته‌ای از مسئولان فدراسیون و وزارت ورزش نداشته، دلیلی نمی‌بیند که بخواهد به آنها بابت تصمیم اخیری که گرفته، جواب‌گو باشد.