گزارش«شرق» از مسمومیت‌های سریالی دانش‌آموزان و تأیید عمدی‌بودن حمله با گازهای شیمیایی در دسترس
بوی پرتقال سوخته
معمای مسمومیت‌های سریالی در مدارس که از آذرماه بدون جواب مانده، حالا از قم، اردبیل و بروجرد به مدرسه‌ای در پردیس رسیده و بسیاری آن را یک حمله برنامه‌ریزی‌شده می‌دانند که جان کودکان در مدارس را نشانه گرفته است.
معمای مسمومیت‌های سریالی در مدارس که از آذرماه بدون جواب مانده، حالا از قم، اردبیل و بروجرد به مدرسه‌ای در پردیس رسیده و بسیاری آن را یک حمله برنامه‌ریزی‌شده می‌دانند که جان کودکان در مدارس را نشانه گرفته است.
مسمومیت‌ها از کجا شروع شد؟
اوایل آذر با خبرهایی از مسمومیت دانش‌آموزان مدارس دخترانه در شهر قم شروع شد؛ اتفاقاتی که نشان از عمدی‌بودن ماجرا داشت. بوهایی شبیه به نارنگی، پرتغال سوخته، اسپند، واکس و تخم‌مرغ یا پرتاب شیء به داخل مدرسه، هر‌کدام از روایت‌های رسمی و غیر‌رسمی این مدت است که ابهامات فراوانی به همراه داشته‌اند.
سیر این مسمومیت‌ها از شهر قم به شهرهای دیگر از‌جمله اردبیل، بروجرد و تهران هم رسید. حتی پیش از آن در ۱۲ آذر که اعلام شد انتشار گاز مونوکسیدکربن در یک مدرسه شبانه‌روزی در شهر ساری منجر به مسمومیت ۵۰ دانش‌آموز شد، محمدعلی نوبخت این مسمومیت سریالی دانش‌آموزان را در ساری نادرست و غیرواقعی دانست و گفته بود برخی رسانه‌ها خبر گازگرفتگی دانش‌آموزان مدرسه‌ای شبانه‌روزی در آذرماه سال جاری را به مسمومیت سریالی شهرهای قم و بروجرد نسبت داده‌اند.
تا الان بیش از چند‌صد دانش‌آموز به دلیل این مسمومیت‌های سریالی دچار آسیب شده‌اند که از علائم ثابت در بد‌حالی همه آنها، علائمی مانند سردرد، سرگیجه، سستی بدن، ناتوانی در راه‌رفتن و بی‌حالی است که برخی والدین نیز از ادامه عوارضی مثل سرگیجه و بی‌حالی دانش‌آموزان با گذشت چندین هفته از وقوع حادثه خبر می‌دهند. حتی در ماجرای مسمومیت دبیرستان احمدیه بروجرد گفته بودند قسمت‌هایی از بدنشان در مدرسه فلج شده است. یک پزشک در بیمارستان آیت‌الله بروجردی گفته بود: مسمومیت دانش‌آموزان از هرچه بوده، از استشمام گاز مونوکسیدکربن نبوده است. دو دانش‌آموز مدرسه 15 خرداد بروجرد گفته بودند شیئی شبیه یک بمب کوچک را دیده‌اند که از بیرون مدرسه به حیاط پرتاب شده و ماده‌ای که از آن بیرون می‌آمده، آنها را مسموم کرده است.
تأکید بر عمدی‌بودن ماجرا
در این مدت، با وجود تکذیبیه‌ها یا تخفیف حادثه، بسیاری از مسئولان این ماجرا را یک اتفاق عمدی قلمداد کردند؛ از فاطمه مقصودی نماینده مجلس تا معاون وزیر بهداشت که گفته بود: «پس از مسمومیت چندین‌باره دانش‌آموزان در مدارس قم، مشخص شد افرادی دوست داشتند تمامی مدارس، به‌خصوص مدارس دخترانه تعطیل شوند».
در همان ایام همایون سامه‌نجف‌آبادی، عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس یازدهم، در پاسخ به پرسشی درباره عمدی‌بودن یا عمدی‌نبودن این ماجرا گفته بود: «آنچه مشخص است، این است که هم در قم و هم در بروجرد مسئله عمدی است. برای ما سؤال است که روی چه حسابی در مدارس این اتفاق‌ها رخ می‌دهد؟ من نمی‌دانم یعنی ارگان‌های اطلاعاتی ما نمی‌توانند تمام مدارک، قرائن و آنچه به‌جا‌مانده را بررسی کنند و به عامل برسند؟ وزیر اطلاعات وارد این پرونده شده ولی متأسفانه گزارشی به مجلس داده نشده است».
چند روز بعد هم روزنامه اطلاعات در مقاله‌ای اشاره کرده بود مسموم‌شدن دختران دانش‌آموز، کار یکی از این دو گروه است؛ عوامل نفوذی اپوزیسیون و افراطیون داخلی با تفکر طالبان. البته محمدتقی فاضل‌میبدی، استاد حوزه، در مصاحبه با «شرق» این حوادث را به گروهی موسوم به هزاره‌گرا نسبت داد اما بعد از واکنش‌‌ها، این اظهارات را تکذیب کرد.
در‌همین‌حال، معاون وزیر بهداشت ایران نطقی واکنش‌برانگیز انجام داد و در آن مصاحبه مسمویت سریالی دانش‌آموزان در مدارس دخترانه را ناشی از «ترکیبات شیمیایی در دسترس» خوانده بود و اشاره کرده بود: «مشخص شده افرادی دوست داشتند تمامی مدارس دخترانه» تعطیل شود. بعد از آن هم همچنان مسئولان کشور بر عمدی‌بودن این ماجرا تأکید داشتند و محمد‌جعفر منتظری، دادستان کل ایران، در روزهای گذشته گفته است «احتمال اقدامات مجرمانه عمدی» در این رویدادها وجود دارد.
شیئی که شبیه بمب ترکیده است
در همین روزهای بحث بر سر عمدی‌بودن یا عمدی‌نبودن ماجرای مسمومیت‌ها، شمار دانش‌آموزان آسیب‌دیده روز به روز بیشتر شد و طبق اعلام معاون استاندار لرستان، تعداد مسمومان دبیرستان دخترانه ۱۵ خرداد بروجرد به ۱۰۷ نفر رسید. طبق روایت دانش‌آموزان، آنها شیئی را دیده‌اند که به داخل مدرسه پرتاب شده و چیزی مثل بمب ترکیده و دودی با بوی نعنا خارج شده است. این در حالی است که مسئولان ماجرای پرتاب‌شدن یک شیء به داخل مدرسه 15 خرداد را تکذیب کرده‌اند. به‌هر‌حال، ظاهرا منبع هرچه بوده، در راهرو بوده که چندین کلاس درس این مدرسه دخترانه متوسطه دوم را درگیر کرده است.
نتایجی حاصل نشد و مدرسه پسرانه هم مورد حمله قرار گرفت
با وجود تکرار این اتفاق در دیگر مدارس، سخنگوی وزارت بهداشت اعلام کرد نتایج شایان استنادی درباره علل بیرونی مسمومیت تعدادی از دانش‌آموزان در قم در دسترس نیست. محرز است که این مسمومیت‌ها منشأ ویروسی یا میکروبی ندارد و همچنین عوارض آن زودگذر بوده است.
بعد از شروع مسمومیت‌ها در بروجرد، معاون‌اول قوه قضائیه، دادستان‌های بروجرد و قم مأمور را پیگیری مسمومیت‌های دانش‌آموزان کرد؛ اما همان زمان رئیس اورژانس لرستان گزارش مسمومیت تعدادی از دانش‌آموزان در مدرسه پسرانه خیام را داد.
همان موقع مطلبی در فضای مجازی دست‌به‌دست می‌شد و موج نگرانی والدین را بیشتر می‌کرد. در آن متن، طبق اظهارنظر برخی متخصصان ریه، گفته شده مهاجمان از نوعی گاز اعصاب، یعنی ترکیب گاز شیمیایی آرسنیک و هیدروژن (AsH3) استفاده کرده‌اند که صدام در جنگ هشت‌ساله از آن علیه رزمندگان ایرانی (برای مثال در فاو) استفاده کرده و جانبازان شیمیایی بعد از دهه‌ها هنوز از عوارض آن رنج می‌برند.
مسمومیت به اطراف تهران هم رسید
طبق روایت‌ها، این مسمومیت‌ها آسیب‌هایی جدی به همراه دارد و در دو روز گذشته خبر فوت فاطمه رضایی یکی از دانش‌آموزان قمی بر اثر عوارض مسمومیت منتشر شده، ولی به‌سرعت علت فوت تکذیب شد و به نقل از خانواده، فوت فاطمه به دلیل بیماری دیگری اعلام شد.
در این ایام برخی مسئولان در تلاش برای تکذیب یا خفیف‌بودن ماجرا داشتند و برخی به‌صراحت از عمق حادثه سخن گفتند که همین سردرگمی‌ها را دو‌چندان کرد و حتی آیت‌الله علوی‌بروجردی درباره مسمومیت‌های سریالی دانش‌آموزان دختر با انتقاد از نوع اطلاع‌رسانی‌ها گفت: «دادستان می‌گوید عمدی است، نماینده می‌گوید بزرگ‌نمایی شده. شما را به خدا اگر نمی‌توانید، اصلا حرف نزنید! این تفاوت حرف‌های شما بی‌اعتمادی به بار می‌آورد. خانواده‌ها ترسیده‌اند و می‌گویند دخترمان را به مدرسه نمی‌فرستیم. هدف آنها که این کار را کردند هم همین بود».
به نظر می‌رسد ماجرای مسمومیت‌ها فعلا متوقف نشده است و ترس والدین برای فرستادن فرزندانشان به مدرسه نیز هر‌روز بیشتر می‌شود؛ تا جایی که ماجرای مسمومیت به مدرسه دخترانه خیام در فاز ۱۱ پردیس هم رسید و باعث مسمومیت تعدادی از دانش‌آموزان و انتقال بیش از ۳۵ کودک به بیمارستان الغدیر پردیس شد. ماجرایی نگران‌کننده که همچنان بعد از چهار ماه بدون پاسخ ماند.
