خروج زنان از تهران

هفته نخست رقابت‌های لیگ برتر فوتبال ایران قرار است از روز پنجشنبه، 12 مرداد، با برگزاری پنج دیدار به‌طور رسمی شروع شود. در روز نخست از هفته اول، پرسپولیس، مدافع عنوان قهرمانی، قرار است در ورزشگاه آزادی به مصاف آلومینیوم اراک برود. سرخ‌پوشان تهرانی ابراز امیدواری کرده‌اند ساخت‌وساز در ورزشگاه آزادی به پایان برسد تا آنها شاهد حضور گسترده هوادارانشان در این دیدار باشند. اگرچه برای تلویزیون و مخاطبان فوتبالی، جدال دو تیم استقلال و پرسپولیس همواره اهمیت داشته و جذاب است ولی استثنائا، مهم‌ترین اتفاق احتمالی هفته نخست نه مربوط به بازی پرسپولیس است و نه حتی قرار است در تهران رقم بخورد. هم‌زمان با دیدار پرسپولیس، در سیرجان گل‌گهر این شهر مقابل فولاد قرار می‌گیرد و پس از جدال پرسپولیس هم حساس‌ترین بازی روز اول در اصفهان، بین سپاهان و تراکتور انجام خواهد شد. شاید از لحاظ فوتبالی، تقابل گل‌گهر و فولاد چندان جذابیتی برای علاقه‌مندان به لیگ ایران نداشته باشد ولی این بازی، درست مثل جدال سپاهان و تراکتور، می‌تواند آبستن اتفاقی باشد که در تاریخ لیگ برتر فوتبال ایران بی‌سابقه است. این اتفاق ارتباطی با مسائل فنی ندارد بلکه مربوط به حضور احتمالی تماشاگران زن در این دو بازی است. آن‌طورکه مسئولان فدراسیون فوتبال وعده و وعید داده‌اند، موضوع ورود تماشاگران زن به ورزشگاه‌ها، برای فصل جدید، حل‌وفصل شده و دیگر ممانعتی از سوی نهادهای تصمیم‌گیرنده نخواهد شد. این موضوعی است که چند وقت قبل، مهدی تاج، رئیس فدراسیون فوتبال ایران، به صراحت به آن اشاره کرده و گفته که شورای امنیت ملی، موافقتش را با حضور زنان در ورزشگاه‌ها اعلام کرده است. «در فصل جدید ورود بانوان را خواهیم داشت. شورای امنیت ملی خوشبختانه این موضوع را تصویب کرده و کارگروهی برای آن تعیین شده که تصمیم‌گیری درباره نحوه اجرا را بر عهده دارد. وزارت کشور، وزارت ورزش و جوانان، فدراسیون فوتبال و دو دستگاه اطلاعاتی برای چگونگی ورود بانوان برنامه‌ریزی می‌کنند».

بدون درنظرگرفتن این احتمال که نهادهای نام‌برده‌شده در اظهارات مهدی تاج، قصد مخالفت در این مسیر را نداشته باشند، داستان کهنه و نخ‌نمای «زیرساخت» را هم باید موردی جدی توصیف کرد که همواره بهانه خوبی به مسئولان برای لغو حضور تماشاگران زن در ورزشگاه‌های فوتبال داده است. اینجا ولی به نظر می‌رسد اتفاق جدیدتری رخ داده است. دوباره طبق صحبت‌های مهدی تاج، چهار ورزشگاه فوتبال در ایران، زیرساخت لازم برای ورود زنان را دارا شده‌اند که این بار برخلاف تصور، اسمی از ورزشگاه آزادی در بین آنها نیست. تاج می‌گوید: «در ورزشگاه‌هایی مثل گل‌گهر، سپاهان، ذوب‌آهن و غدیر اهواز که مناسب است، بانوان حضور پیدا خواهند کرد. ورزشگاه آزادی هم باید آماده شود». دوباره بدون پرداختن به جزئیات این موضوع که چرا ورزشگاه آزادی نباید میزبان زنان علاقه‌مند به فوتبال باشد، باید به همین بخش رسید که دو تا از چهار ورزشگاهی که تاج گفته میزبان زنان علاقه‌مند به فوتبال خواهند بود، روز پنجشنبه میزبان هستند. به این معنی که هم گل‌گهر و هم سپاهان، باید مقدمات حضور زنان به ورزشگاه را فراهم کنند.

تا به اینجا، صورت مسئله روشن است؛ شورای امنیت مجوز ورود زنان را صادر کرده و فدراسیون به همراه چند نهاد دیگر به این نتیجه رسیده‌اند که چهار ورزشگاه فعلی در ایران، زیرساخت لازم برای ورود زنان به ورزشگاه به عنوان تماشاگر را دارند. پس اگر بهانه جدیدی تراشیده نشود، روز پنجشنبه یک اتفاق تاریخی در لیگ برتر فوتبال ایران رخ خواهد داد. ماجرا از این قرار است که زنان علاقه‌مند به تماشای بازی‌های لیگ ایران، تاکنون فقط توانسته بودند چند بازی استقلال و پرسپولیس را به‌صورت محدود، در ورزشگاه آزادی آن‌هم از طریق تهیه بلیت تماشا کنند. نه فدراسیون و نه نهادهای دیگر، علاقه‌ای به حضور زنان در سایر ورزشگاه‌های ایران، حتی در بازی‌های ملی، نشان نداده بودند. حالا برای اولین بار است که زنان در تهران نمی‌توانند به ورزشگاه بروند ولی در چهار ورزشگاه و سه شهر دیگر، می‌توانند به حمایت از تیم‌های خودی بپردازند.

ورود زنان به ورزشگاه برای تماشای فوتبال، پیش‌تر در چند نوبت، مناسبتی و ابتدا برای بازی‌های تیم ملی به‌صورت بسیار محدودی انجام شد. بعد از آن و با حساسیت فیفا بر این مقوله و البته تهدیدهای مکرر، فدراسیون پذیرفت که بازی‌های تیم ملی که ایران میزبان آن است با حضور تماشاگران زن برگزار شود. ابتدا یکی، دو مورد گزینشی و سپس برای اولین بار بعد از قریب به 40 سال، با فروش بلیت به آنها، این طیف از علاقه‌مندان به فوتبال هم به ورزشگاه رفتند تا بازی ایران و کامبوج در مرحله انتخابی جام جهانی را از نزدیک تماشا کنند. البته که قبل از آن اعلام شده بود دولت ایران به فیفا قول داده مسئله ورود زنان به ورزشگاه‌ها را حل کند. توافق چنین بود که ایران باید ابتدا زمینه را برای ورود زنان جهت تماشای بازی‌های ملی فراهم می‌کرد و بعد از اندکی، این کار باید برای بازی‌های لیگ هم امکان‌پذیر می‌شد. مسئولان ایرانی ولی بخش اول را به‌صورت ناقص اجرا کردند و بخش دوم را هم بی‌خیال شدند. چنین شد که فیفا دوباره با ارسال نامه‌ای تهدیدآمیز، هشدار داد که زنان باید برای تماشای بازی‌های لیگ هم به ورزشگاه بروند. این‌طور شد که اوایل لیگ فصل قبل، چندین بازی با حضور تماشاگران زن برگزار شد که این اتفاق پس از شروع اعتراضات، دیگر محقق نشد. نکته مشترک درباره حضور تماشاگران زن در بازی‌های ملی و باشگاهی این بود که مسئولان فقط حاضر بودند اجازه حضور زنان در ورزشگاه آزادی صادر شود. در واقع در توافقی شفاهی این‌طور مشخص شده بود که مسئولان به فیفا و کنفدراسیون فوتبال آسیا قول داده بودند ابتدا فقط تهران میزبان زنان باشد و بعد رفته‌رفته، این مورد به بقیه ورزشگاه‌های ایران هم کشیده شود. حالا در فصل جدید، مهدی تاج، رئیس فدراسیون فوتبال ایران، می‌گوید ورزشگاه آزادی، یعنی تنها ورزشگاهی که تا به الان عهده‌دار میزبانی از زنان بوده، مجوز لازم را فعلا نگرفته است. این بدان معنی است که مسئله ورود زنان به ورزشگاه‌ها برای اولین بار به خارج از تهران برده می‌شود که در صورت محقق‌شدن، می‌تواند گام مثبتی باشد. هرچند این گام مثبت احتمالی، نمی‌تواند نافی ابهامات موجود درباره عدم صدور مجوز برای حضور زنان در ورزشگاه آزادی باشد.

البته که حضور زنان تماشاگر در ورزشگاه در شهری مثل اصفهان، جایی که سپاهان علاقه‌مندان بی‌شماری دارد، از دیگر اتفاقات فوتبالی مهم است. چندین ماه قبل بود که سپاهان در ورزشگاه خانگی‌اش در دیداری دوستانه به مصاف زنیت رفت ولی حاضر نشد زنان هوادار این تیم اصفهانی را به ورزشگاه راه دهد؛ آن‌هم درحالی‌که زنان روسی را روی سکو نشاند.