آیا جنگ اوکراین تا بهار متوقف می‌شود؟
در یک سال گذشته، هنگامی که از سناریوهای پیش‌روی جنگ اوکراین در ستون «در حوالی میدان سرخ» می‌نوشتم، همواره معتقد بودم که ترامپ رئیس‌جمهور آمریکا می‌شود و تا بهار شاهد آتش‌بس میان روسیه و اوکراین خواهیم بود.
احمد وخشیته-استاد دانشگاه دوستی ملل روسیه: در یک سال گذشته، هنگامی که از سناریوهای پیش‌روی جنگ اوکراین در ستون «در حوالی میدان سرخ» می‌نوشتم، همواره معتقد بودم که ترامپ رئیس‌جمهور آمریکا می‌شود و تا بهار شاهد آتش‌بس میان روسیه و اوکراین خواهیم بود. اکنون شرط لازم این فرضیه (پیروزی ترامپ) محقق شده است و تمایل دارم بیشتر به امکانات پیش‌روی شرط کافی آن (صلح اوکراین) بپردازم. گمانه‌زنی‌های گوناگونی در مورد طرح ترامپ در قبال اوکراین وجود دارد. وال‌استریت ژورنال ازجمله نکات طرح ترامپ را توقف موضوع ورود اوکراین به ناتو برای 20 سال و ایجاد نوعی منطقه غیرنظامی و بی‌طرف عنوان می‌کند. در سوی دیگر، صحبت‌های چند روز پیش برایان لانزا، مشاور کمپین ترامپ که گفته بود دولت جدید کاخ سفید بر دستیابی به صلح در اوکراین تمرکز خواهد داشت و بازگرداندن سرزمین‌های جدا‌شده از اوکراین، هدف ایالات متحده نیست و اوکراین باید با از دست دادن کریمه کنار بیاید، سروصدای بسیاری به‌پا کرد که موجب واکنش سرویس مطبوعاتی ترامپ شد تا تأکید کند این صحبت‌ها موضع شخصی لانزا‌ست و ارتباطی با رئیس‌جمهور منتخب آمریکا ندارد. در‌عین‌حال، برخی نیز بر این باور هستند که طرح ترامپ در امتداد توافقات مینسک 1 و 2 است. در این میان، فارغ از اینکه ترامپ مبتنی بر چه طرحی موضوع پایان درگیری‌ها در اوکراین را دنبال می‌کند، نکته مهم رویکرد اصلی رئیس‌جمهور آمریکا‌ست که بر پایان جنگ تأکید دارد و همان‌طور که اسفان والت، نظریه‌پرداز و استاد روابط بین‌الملل در دانشگاه هاروارد می‌گوید، ترامپ یک سکه از سرمایه سیاسی خود را نیز خرج اوکراین نمی‌کند؛ چراکه رأی‌دهندگان به ترامپ با چنین تصمیمی از سوی او موافق هستند. بنابراین می‌توان انتظار داشت که ترامپ از ارائه کمک به کی‌یف امتناع کند و اروپایی‌ها بگویند که اوکراین مشکل آنهاست. در اروپا اما نقش ویکتور اوربان، نخست‌وزیر مجارستان، در مذاکرات صلح بسیار پررنگ است. سیاست‌مداری که هم به ولادیمیر پوتین بسیار نزدیک است و هم به دونالد ترامپ و اتفاقا تابستان گذشته نیز ذیل طرح صلح اوکراین، با پوتین و ترامپ دیدارهایی داشت. اگر نگاهی به سفر چند روز پیش زلنسکی به مجارستان برای حضور در نشست جامعه سیاسی اروپا داشته باشیم، به نظر می‌رسد یکی از بندهای توافق روسیه و آمریکا برای صلح اوکراین پررنگ می‌شود؛ هنگامی که زلنسکی توافق‌نامه امنیتی دوجانبه با اوربان را امضا نکرد، زیرا بوداپست از گنجاندن بند حمایت از اوکراین برای پیوستن به ناتو در این سند خودداری کرده بود. اوربان می‌گوید که در جریان گفت‌وگوهایی که تابستان در روسیه و آمریکا داشته، با زلنسکی در کی‌یف دیدار می‌کند و به او می‌گوید که زمان به نفع اوکراین نیست و مجارستان آماده کمک به آتش‌بس و دستیابی به صلح در فرمتی قابل قبول است. اما زلنسکی پاسخ می‌دهد که ویکتور، من نظر دیگری دارم و زمان به نفع ماست. اوربان می‌گوید در پاسخ من گفتم ممنون، مأموریت من تمام شد. در‌واقع به نظر می‌رسد که خطای محاسباتی زلنسکی این بود که گمان می‌کرد سکان کاخ سفید در دست دموکرات‌ها باقی می‌ماند و پس از بایدن، هریس به حمایت از زلنسکی ادامه می‌دهد. در سوی دیگر، زلنسکی بر این باور است که هر‌چه در این ماه‌های پایانی فضای جنگ را متشنج کند، می‌تواند قدرت چانه‌زنی خود در مذاکرات را افزایش دهد. به‌طور مثال، روز یکشنبه این هفته ما شاهد بزرگ‌ترین حمله پهپادی به مسکو بودیم که به موجب آن
۳۴ پهپاد در آسمان مسکو سرنگون شد. اقداماتی که به نظر می‌رسد با حمایت بایدن روبه‌رو است و پس از آن جیک سالیوان، مشاور امنیت ملی کاخ سفید، گفت دولت بایدن می‌خواهد تمام کمک‌های توافق‌شده با اوکراین را به مبلغ شش میلیارد دلار تا پیش از پایان دوره ریاست‌جمهوری بایدن (۲۰ ژانویه) به اوکراین ارسال کند. همین تفاوت رویکرد میان ترامپ و بایدن ساده‌ترین مثالی است که می‌توان گفت ترامپ سیاست ضد‌روسیه در قالب جمهوری‌خواهان را دنبال می‌کند، در‌حالی‌که بایدن و دموکرات‌ها بر سیاست روس‌هراسی تأکید دارند و با آمدن ترامپ می‌توانیم انتظار داشته باشیم که روابط از طیف دشمنی به رقابت گذار کند. ذیل این مفهوم، دقیق‌تر می‌توان درباره مذاکرات صلح اوکراین میان روسیه و آمریکا سخن گفت. مذاکراتی که احتمالا نه‌فقط اوکراین، بلکه موضوعات دیگری را نیز شامل شود و طرفین ذیل موضوع آتش‌بس و صلح پایدار در اوکراین، تضمین‌های امنیتی را در دیگر موضوعات رد‌و‌بدل کنند. در این میان، انتظار می‌رود با توجه به نزدیکی ایران و کره شمالی به روسیه، طرف آمریکایی انتظاراتی در‌این‌باره داشته باشد که در هفته‌های پیش‌رو بیشتر به آن خواهم پرداخت.
