در مسابقه توسعه حذف شده‌ایم
نشست نقد و بررسی کتاب «اینترنت و رفتار سیاسی در ایران» با حضور دکتر مجتبی قلی‌پور (نویسنده)، دکتر محمد رهبری (جامعه‌شناس و پژوهشگر شبکه‌های اجتماعی) و علاقه‌مندان به این حوزه برگزار شد.
نشست نقد و بررسی کتاب «اینترنت و رفتار سیاسی در ایران» با حضور دکتر مجتبی قلی‌پور (نویسنده)، دکتر محمد رهبری (جامعه‌شناس و پژوهشگر شبکه‌های اجتماعی) و علاقه‌مندان به این حوزه برگزار شد. در این نشست به بررسی دیدگاه‌های مختلف درباره آثار اینترنت پرداخته شد. مجتبی قلی‌پور، نویسنده کتاب، در ابتدای جلسه گفت: «فکری در ایران رواج پیدا کرد که اینترنت مرجع تمام بدبینی‌ها، مشکلات و نارضایتی‌هاست. این موضوع با ادبیات پست‌مدرنی در صحبت‌های مسئولان ما هم شنیده شده و می‌شود. نمونهاش کلمه برساخته است که می‌گویند این اعتراضات و نارضایتی‌های مردمی برساخته است». قلی‌پور در ابتدا بخش‌هایی از کتاب خود را خواند و در بخشی از سخنانش به مقایسه جایگاه عربستان در جهان پرداخت و گفت: «عربستان فقط به خاطر کنسرت و مراسم مختلف نیست که در ذهن جهانیان بزرگ شده، بلکه در چند سال اخیر حتی رتبه‌های جهانی دانشگاه‌های عربستان نیز از ما جلو زده است و ما دیگر در پژوهش‌های جهانی نمی‌توانیم رقابت کنیم». نویسنده کتاب به بخش‌هایی از کتاب اشاره کرد: «از نظر سواد خواندن و نوشتن در آزمون‌های جهانی از بین ۵۷ کشور رتبه ایران ۵۳ است و ما در مسابقه توسعه حذف شده‌ایم». قلی‌پور ادامه داد: «ایران در شاخص مشارکت الکترونیک در خاورمیانه رتبه آخر را دارد و در دنیا جزء ۲۰ کشور آخر است. خبر بدتر اینکه ما در یک دهه اخیر چون از اینترنت یک دیو ساخته‌ایم که منبع هراس و ترس شده، در نتیجه در رتبه‌بندی‌های جهانی افول کرده‌ایم و اوضاع بدتر شده است».
قلی‌پور بیان کرد: «اینترنت در رفتار سیاسی مردم و در سیاست ایران اثرگذار است، اما آن چیزی که باعث هراس جامعه و مسئولان می‌شود، علتش اینترنت نیست». محمد رهبری، پژوهشگر شبکه‌های اجتماعی، از دیگر میهمانان ویژه نشست بود که به گفت‌وگو با نویسنده کتاب پرداخت. او گفت: «فیلترینگ اثرات منفی شبکه‌های مجازی را تشدید کرد؛ به این دلیل که فیلترینگ قطبیت را تشدید می‌کند.
از آن مهم‌‌‌تر این است که وقتی فیلتر می‌شود، راه گفت‌وگوی آزاد و تفکر انتقادی بسته می‌شود. باید به این موضوع دقت کرد که تکنولوژی ماهیت دوگانه‌ای دارد و نباید صرفا به آثار منفی آن بپردازیم». رهبری از طرح مسئله اشتباه درباره اینترنت گفت: «ما سال‌ها با سؤال‌های غلط به سراغ اینترنت رفتیم و پرسش‌های پژوهشی غلطی مطرح کردیم. وقتی بفهمیم ماجرا خیلی پیچیده‌تر از چیزی است که تصور می‌شود، اینجا سرآغاز ماجرای پرسش‌ها و پژوهش‌های درست است». محمد رهبری بیان کرد: «در جامعه‌ای که احزاب و تشکل‌ها قوی نیستند، اساسا فرهنگ سیاسی هم ضعیف است و کنشگری جمعی بر اثر اینترنت کمتر اتفاق می‌افتد، اما مسیر کنشگری جمعی رو به پیشرفت است. نمونه آن تعداد امضاهای کارزار است. تعداد افرادی که کارزارها را امضا کرده‌اند، از تعداد آرای انتخاباتی بعضی از کاندیداها بیشتر است. این یک نکته بسیار مهم پژوهشی است». او ادامه داد: «جنبش‌های اجتماعی از سال ۹۸ به بعد نسبتی با اینترنت دارند، اما اینکه این ارتباط تضعیف یا تقویت‌کننده است، نیاز به بحث دارد. کتاب اینترنت و رفتار سیاسی در ایران ما را به واقعیت اجتماعی خودمان نزدیک‌تر می‌کند؟».
علی تولایی، فعال فناوری، یکی دیگر از میهمانان این نشست بود و گفت: «فیلترینگ باعث حذف زبان فارسی از اینترنت و کم‌رنگ‌شدن تمدن ایرانی در دنیا شده است. اگر ما به فکر گسترش فرهنگ ایرانی هستیم، باید برای این موضوع فکری اساسی کنیم». مرضیه ادهم، اجتماع‌ساز کارزار نیز در انتهای جلسه گفت: «حکمران از همان اول اینترنت را به‌شدت تهدید می‌دید و معتقد بود شروع، علت و پیدایش هر موضوعی اینترنت است و متغیرهایی مثل تورم، تحریم و... را نادیده می‌گرفت. خود شبکه‌های اجتماعی را نقطه شروع جریان می‌دانست و این تفکر نتیجه‌اش کنترل‌کردن فضا شد». تیوا صمدیان، یکی از میهمانان نشست نیز گفت: «اگر روایتگری اینترنتی نبود، ما الان از حجم خشونت علیه زنان بی‌اطلاع بودیم. از مزایای آن می‌توان به جنبش «می‌تو» اشاره کرد. در کشورهای پیشرفته‌تر اینترنت بازوی قدرت است، اما برای ما آن کاربرد را ندارد». زینب نصیری، مددکار اجتماعی از تغییر در روایتگری گفت: «اینترنت بستر را برای روایتگری تغییر داده است. اگر در گذشته اتفاق بر مبنای روایت اطرافیان و یک حلقه محدود بیان می‌شد، حالا این داستان در بستر اینترنت اتفاق افتاده و دچار تغییرات گسترده شده است. در هر صورت، اساسا اینترنت ابزاری است که می‌خواهد آگاهی جامعه را افزایش دهد و نمی‌شود مانع این مسئله شد».
