آشوب

اگر بخواهیم یکی از غم‌انگیزترین اتفاقات در دنیای سریال‌های تلویزیونی در هفته‌های اخیر را نام ببریم، باید به بازگشت سازندگان «بازی تاج و تخت» با سریالی تازه اشاره کنیم. از همان روزی که دیوید بنیاف و دی. بی. وایس خبر دادند که می‌خواهند دوباره سریال بسازند، پای نتفلیکس هم در میان آمد. اما کسانی که اخبار مجموعه‌ها را دنبال می‌کنند – احتمالا به درستی – نگران این موضوع بودند که قرار است دوباره چه شاهکاری (!) از این دو مرد ببینیم. دو فصل پایانی «بازی تاج و تخت» چنان همه مخاطبان را شوکه و – با اندکی اغراق – سرخورده کرده که راهی وجود نداشت جز حمله به سازندگان سریال. البته بنیاف و وایس هم که خوب متوجه شده بودند چه کرده‌اند، در این سال‌ها به تلویزیون بازنگشتند شاید آب‌ها از آسیاب بیفتد. البته که نباید درباره سازندگان «بازی تاج و تخت» تا این اندازه بی‌انصاف باشیم. بنیاف و وایس تا زمانی که رمان‌های جرج آر آر مارتین موجود بود، توانسته بودند اقتباسی کم‌نقص و کامل را به مخاطب خود از کتاب‌های «نغمه‌های یخ و آتش» ارائه دهند و این ارائه بی‌نقص بود که سطح توقع مخاطبان را به مرزی رساند که کیفیت فصل‌های انتهایی همه را به مرز جنون بکشاند.

با چنین کارنامه‌ای، حالا سازندگان «بازی تاج و تخت» به همراه الکساندر وو به سراغ یک اقتباس دیگر رفته‌اند. سریال «مساله ۳ جسم» (3 body problem) بر اساس رمانی علمی تخیلی به همین نام از نویسنده چینی لیو سیشین است که عنوان آن به مساله سه جسم در مکانیک مداری اشاره دارد. این اولین رمان از سه‌گانه «یادآوری گذشته زمین» است و دو جلد بعدی آن نیز «جنگل تاریک» و «پایان مرگ» نام دارند. این بار سازندگان «بازی تاج و تخت» یک مجموعه رمان تمام شده و کامل را برای اقتباس خود انتخاب کرده‌اند و در این راه بر نقطه قوت خود تاکید داشته‌اند. واقعا اولین چیزی که در سریال «مساله 3 جسم» خود را نشان می‌دهد، این نکته است که سازندگان واقعا در زمره بهترین گزینه‌ها برای اقتباس از یک کتاب فانتزی یا علمی تخیلی و ساخت یک سریال تلویزیونی هستند. هر چند سال گذشته یک سریال چینی بر اساس این کتاب اقتباس شده بود، اما دشواری‌های مفاهیم علم فیزیک و به طور کلی روبه‌رویی با علم باعث می‌شود که کار اقتباس این اثر بسیار دشوار باشد. اما تماشای فصل اول سریال «مساله 3 جسم» به خوبی نشان می‌دهد که از آن همه مفاهیم دشوار و علمی، که بخشی از آن هم در پیشبرد داستان نقشی اساسی دارند، آن‌چه قرار بوده رخ دهد، اتفاق افتاده و اکنون می‌توان یک سریال علمی و تخیلی را بر اساس مفاهیم دشوار فیریکی تماشا کرد و در نهایت با داستان هم همراه شد.

بیشتر طرح و ساختار فصل اول «مساله 3 جسم» مستقیما از رمان اصلی می‌آید در حالی که بزرگترین تغییرات در ساختار داستان و مکان است. سه‌گانه لیو سیشین، در حالی که گستره وسیعی داشت، عمدتاً بر حروف چینی متمرکز بود و به طور خاص دارای مضامین تاریخی و سیاسی چینی بود. بنیوف، وایس و وو داستان را جهانی و بسیاری از اکشن‌ها را با بازیگران چند قومیتی به لندن منتقل کرده‌اند. این سریال با ۸ قسمت در ۲۱ مارس 2024 در نتفلیکس پخش شد.

داستان سریال دارای چند خط مختلف زمانی است و این پرش‌های زمانی در هر قسمت خود را نشان می‌دهد. این مجموعه هشت قسمتی با صحنه‌ای دلخراش از یک تجمع بزرگ در زمان انقلاب فرهنگی در چین مائوئیستی در میانه دهه 1960 آغاز می‌شود. در این تجمع یک استاد برجسته فیزیک، روی صحنه تحقیر و محکوم می‌شود، کتک می‌خورد و در نهایت همان‌جا جانش را از دست می‌دهد.  داستان در این جدول زمانی دختر این استاد فیزیک را دنبال می‌کند که ابتدا به یک اردوگاه کار اجباری فرستاده می‌شود و سپس، زمانی که مهارت‌های اخترفیزیک‌ مورد نیاز است، به یک پروژه علمی مرموز می‌پیوندد.

در خط زمانی دیگر سریال و در سال 2024 شتاب‌دهنده‌های ذرات در سرتاسر جهان دچار مشکل شده‌اند و نتایجی که ارائه می‌دهند تمام قوانین فیزیکی شناخته‌شده را به سخره می‌گیرد. در این میان دانشمندان برجسته در حال خودکشی هستند یا به نظر می‌رسد که خودکشی کرده‌اند. این «خودکشی‌ها» توسط دا شی که قبلا پلیس بوده (با بازی بندیکت وونگ) دنبال می‌شود. او به فردی به نانم توماس وید (لیام کانینگهام) گزارش می‌دهد، شخصیتی در سایه که برای تلاش می‌کند ارتباط این خودکشی‌ها با سایر اتفاقات را کشف کند.

در این میان ۵ فیزیکدان جوان و برجسته با خودکشی رئیس پروژه‌شان روبه‌رو می‌شوند. آنها درگیر اتفاقاتی هستند که هر یک را به دنیایی بسیار پیچیده از نظر علمی و فیزیکی رهنمون می‌کند. آنها مجبور می‌شوند برای جلوگیری از مرگ و حل معمایی که جهان اطرافشان را فرا گرفته دست به کارهای عجیب و غریب بزنند و وارد دنیای موازی شوند. فیزیک و مفاهیم پیچیده جهان‌ها در این سریال به شکل عجیبی خود را نشان می‌دهد. اصلا به نظر می‌رسد تیم بنیاف و وایس به صورت عمدی به سراغ رمانی رفته‌اند که تفاوت را در وجوه مختلف داستان به نمایش بگذارند.

یکی از مهم‌ترین مواردی که از تماشای همان اپیزودهای ابتدایی فصل اول «مساله ۳ جشم» به نظر می‌رسد فضایی است که برای این روایت انتخاب شده است. درست است که سازندگان سریال تلاش کرده‌اند از فضای خشک رمان جدا شوند و بستر علمی که داستان در آن جریان دارد را منعطف‌تر - و با احسا‌س‌تر - کنند اما مشکل بزرگی که این سریال با آن دست به گریبان است همان پیچیدگی بر اساس مباحث علمی است. البته که این سریال اولین سریال علمی نیست و قرار هم نیست که اولین باشد اما بستر روایتی داستان «مساله ۳ جسم»، شکل روایت، بازی بازیگران و هر آن‌چه در این فصل به مخاطب عرضه می‌شود ما را از دادن امتیاز خوب به این سریال دور می‌کند. در نهایت ما با فضایی بریتانیایی و چینی روبه‌رو هستیم که ممکن است حتی حوصله شما را هم سر ببرد هر چند که سازندگان تلاش کرده‌اند در بستر آشوب‌هایی که می‌سازند سریال را به پیش ببرند. آشوب‌هایی که همه بخش‌های داستان را در بر می‌گیرد اما در نهایت میزان موفقیت آن به قدری نیست که کافی باشد.