شرحی درباره به‌روزرسانی نشان سازمان ملی استاندارد ایران
بازتولید ققنوس استاندارد
تغییرات همیشه وجود دارند و تحول و رشد نیازمند تغییر است. این یکی از مهم‌ترین اصول مدیریتی است که در دانشگاه‌ها تدریس می‌شود و هر مدیر کارآمدی را بر آن می‌دارد که برای تحولات اساسی دست به تغییرات کوچک و بزرگ بزند.
تغییرات همیشه وجود دارند و تحول و رشد نیازمند تغییر است. این یکی از مهم‌ترین اصول مدیریتی است که در دانشگاه‌ها تدریس می‌شود و هر مدیر کارآمدی را بر آن می‌دارد که برای تحولات اساسی دست به تغییرات کوچک و بزرگ بزند. با این همه موضوع تغییر و تحول در کشور ما به گونه‌ای شده که در جامعه امروز، ایجاد تغییر، یعنی با آتش بازی‌کردن. اگر می‌خواهید بدانید که چرا تحول در کشور ما با آتش بازی‌کردن است، خوب است که به صفحات مجازی و نشریات مکتوب و واکنش‌های رسانه‌ای چند وقت اخیر در برابر سازمان ملی استاندارد توجه کنید. بعد از آن متوجه خواهید شد که یک تغییر ظاهری آرم در سازمان ملی استاندارد ایران برای بازتولید ققنوس‌وار این سازمان از رخوتی که سال‌ها در آن گرفتار بوده، چگونه باعث شده تا مواجهه‌ای این‌چنین را برانگیزد. اما به جای پرداختن به این موضوع انحرافی و یک‌جانبه‌نگرانه که با رمز «بازگشت به طرح اصلی استاد ممیز» شروع شده، بهتر است بر چگونگی تغییر این آرم متمرکز شویم که چرا اصلا آرم سازمان ملی استاندارد ایران تغییر کرد؟ در پاسخ به این پرسش خوب است در ابتدا یادآوری کنم که نام سازمان ملی استاندارد ایران مدتی است تغییر کرده، از همین رو با تغییر نام و رسالت و مأموریت‌های قانونی سازمان بالطبع باید دیگر ارکان آن نیز تغییر مشهودی داشته باشد در نتیجه به نظر ما و حتی دولت‌های پیشین، آرم که نماد و نشان سازمان محسوب می‌شود نیز باید بر وظایف جدید منطبق باشد.
از سویی دیگر تلاش شد تا این تغییرات در طراحی مجدد آرم، جزئی باشد و آن‌چنان به هویت بصری و ذهنیت مخاطبان و جامعه فهیم و هنردوست ایران خدشه وارد نیاورد، درحالی‌که منعی از سوی قوانین داخلی و بین‌المللی برای تغییر آرم و نشان سازمان ملی استاندارد ایران وجود نداشته و حتی برخی از برندهای مطرح جهانی و دولتی مانند ایزو، اپل، سامسونگ و ناسا و حتی ایرانی وابسته به دولت مانند شرکت ملی پست، بانک ملی ایران و ایران‌خودرو سابق بر این رنگ یا نشان سازمان خود را یکباره عوض کرده‌اند؛ البته که نظرات اهل فن همواره برای مدیریت سازمان ملی استاندارد محل مراجعه و احترام ویژه است و به صورت مشتاقانه این نظرات را شنیده و آنها را دنبال کرده و اگر لازم باشد آنها را در مکانیسم‌های قانونی طرح و بارها و بارها اعمال خواهد کرد اما اینکه بعضی بر موجی رسانه‌ای سوار شده و با اعمال فشار و فضاسازی نظرات غیرکارشناسی خود را بر سازمان ملی استاندارد تحمیل کنند، این سازمان، ناچار از حق قانونی خود برای جایگزینی آرم بازطراحی‌شده استفاده خواهد کرد.
علاوه بر این باید مخاطبان فرهیخته و هنردوست بدانند همان‌طورکه پیش‌تر گفته شد، سازمان ناگزیر بود که آرم خود را بازطراحی کند اما با این همه به دنبال کنارگذاشتن اثر گران‌سنگ مرحوم استاد مرتضی ممیز که در سال 1364 براساس اقتضائات آن دوران طراحی شده بود، نبود.
سازمان ملی استاندارد ایران در رویکرد جدید خود نسبت به بازآفرینی آرم سازمان، تنها تلاش کرد تا آن اثر را باز، زنده‌سازی کند و در این فرایند حساس تمام اهتمام خود را به کار بست تا به ظاهر و شاکله اصلی آن و حتی مفهوم و کانسپت اثر که به صورت دو فلش رو به بالا و رو به پایین که تشکیل حرف S لاتین را می‌دهد و بیانگر کلمه استاندارد (standard) بوده و برای کشورهای خارجی و مردم آنها قابل فهم است و نمایش‌دهنده مفهوم حداقل و حداکثر است، لطمه‌ای وارد نشود.
این در حالی روی داد که پیرو تصویب‌نامه یکصدوپنجاه‌ودومین جلسه شورای عالی اداری در مهرماه 1390 «مؤسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی» به «سازمان ملی استاندارد ایران» تغییر نام یافت و از زیرمجموعه وزارت صنایع به نهاد ریاست‌جمهوری منتقل شد، در نتیجه نوشتار داخل نشانه‌‌‌ای که استاد مرتضی ممیز برای این مؤسسه طراحی کرده بود که مخفف انگلیسی عبارت
«Institute of Standards and Industrial Research of Iran» با عنوان ISIRI درج شده که مخفف «مؤسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران» بود باید به مخفف انگلیسی «Iranian National Standard Organization» در قالب عبارت INSO تغییر می‌یافت، امری که لازم بود پیش از این و در حدود 10 سال قبل و سه دولت گذشته روی می‌داد که دولتمردان سابق، برای اینکه با انتقادات روبه‌رو نشوند، از آن سر باز زدند و حتی دولت قبل در جلسه معاونان اداری خود با مصوبه‌ای دولت بعد را مکلف کرده بود تا تغییر نشان را انجام دهد.
با این همه کارشکنی دولت گذشته در برابر تغییرات قانونی، ما تلاش کردیم که با تأیید فرهنگستان زبان فارسی راه‌حلی را برای رفع این مشکل بیندیشیم از همین رو به دلیل مکاتبات متعدد بین‌المللی و درخواست اصلاح نشان سازمان ملی استاندارد و دستور الزام‌آور باقی‌مانده از دولت قبل تلاش شد تا با حداقل تغییرات این نشان ملی را به‌روزرسانی کرده و آن را در سطح بین‌الملل ارتقا دهیم. یکی دیگر از دلایل تغییر نشان سازمان ملی استاندارد، کاستن از بوروکراسی اداری و تسهیل استفاده از این نشان در مکاتبات اداری و درج آن بر روی کالاهای مختلف بود زیرا دستورالعمل‌های استفاده از آن در داخل و خارج کشور برای کالاها متفاوت بود و این مسئله تولیدکنندگان و صادرکنندگان را با دردسرهای بسیاری مواجه می‌ساخت از همین رو در بازطراحی نشان به گونه‌ای عمل شد تا نوشتار داخل نشان از سمت راست همچنان به فارسی ایران خوانده شده و از سمت چپ کلمه انگلیسیINSO، مخفف نام جدید سازمان ملی استاندارد، قابل رؤیت باشد تا دیگر نیاز به بازطراحی بسته‌بندی محصولات برای داخل و خارج کشور از بین رفته و یک وحدت بصری در نشان ایجاد شود.
افزون بر موارد بالا برای اینکه بتوان نشان استاندارد را از آرم سابق تشخیص داد، طی فراخوان گسترده‌ای، گروه بازطراحی که به احترام استاد مرحوم مرتضی ممیز نام آنها ذکر نخواهد شد، در یک فرایند بسیار دقیق انتخاب شده و پس از انجام موارد مذکور پیشنهاد دادند تا رنگ نشان نیز از سیاه و آبی به سبز ایرانی یعنی
«Persian Green» که از سال 1930 در دیکشنری رنگ، به نام ایران و فرهنگ ایران ثبت شده است، تغییر کند تا هویت ملی در آرم جدید تقویت شده و نشان استاندارد ایران پرچمی باشد که معرف تاریخ کهن ایران اسلامی است.
در نتیجه آنچه گفته شد، نه پاسخی به انتقادات نه جوابی به صاحب‌نظران بلکه یادبودی است که با آن توانستیم آنچه را که استاد بلامنازع هنر استاد ممیز در کسوت یک طراح نشان به آن اندیشه بود، در بازآفرینی نشان ملی استاندارد بازخوانی کنیم.
* مدیرکل روابط عمومی
و اطلاع‌رسانی سازمان ملی استاندارد ایران
