نیاز به رنسانسی در معماری

در سرتاسر جهان امروز هر بنای ساخته‌شده را به معمارش می‌شناسند. به‌ویژه آنکه بناهای شاخص و به‌یادماندنی هم‌ نشانه هستند و هم هویت شهر را تشکیل می‌دهند. درواقع این معمار هنرمند است که برای خلق یک بنای زیبا و با‌کیفیت طراحی می‌کند‌ و البته یک تیم کامل نیز در کنارش کمک می‌کنند تا بنا محکم و پایدار ساخته شود، در زمستان و تابستان دمایش متعادل باشد، و نور و هوا و دیگر لوازم زندگی در آن فراهم آید. درضمن، ایران کشوری است که همیشه در ‌تاریخ طولانی‌اش در خلق کیفیات معمارانه در فضای زندگی روزمره مردمانش سرآمد بوده است. اما گویا مسئولان ما در سازمان نظام مهندسی ساختمان و برخی نهادهای دولتی و عمومی، سال‌هاست اعتقاد به معماری نیکو و متشخص را کنار گذاشته‌اند. نشانه بارز این بی‌توجهی نامه اعتراضی بود که اخیرا خطاب به وزیر راه‌و‌شهرسازی نوشته شد و حدود 850 نفر از معماران کشور، از ارومیه تا چابهار و از مشهد تا اهواز آن را امضا کرده‌اند. این نامه گویا شکایاتی جدی‌تر را نیز به دنبال داشت‌ و در این بین مسائل فراگیر دیگری هم برجسته شد که لازم است در این فرصت بدان اشاره کنم.

اعتراض گسترده معماران درخصوص سهم‌شان از حق‌الزحمه مهندسان بود که در پدید‌آمدن ساختمان‌ها نقش دارند. می‌دانیم که هر مالک زمین برای گرفتن جواز ساخت به طراحی و ارائه نقشه از طرف چهار فرد (یا تیم افراد متخصص) نیاز دارد: معمار، مهندس عمران (سازه)، مهندس مکانیک (تأسیسات) و مهندس برق. در کنار این افراد یا گروه‌ها، نقشه‌برداران و تخصص‌های ریزتری هم قرار می‌گیرند و درنهایت مهندسان ناظر دانش‌آموخته، بر پروسه اجرای ساختمان نیز نظارت می‌کنند. برای تقسیم حق‌الزحمه بین این چهار گروه یا فرد نیز در قانون سازمان نظام مهندسی جدولی وجود دارد به نام «ساختار شکست» که سهم هر فرد یا گروه متخصص را برای انواع ساختمان‌ها تعیین می‌کند. این جدول شکست یا تقسیم سهم از کل مبلغ طراحی را شورایی در سال 1379 طبق قانون تعیین کرده بود و در سال 1394 در دوره وزارت آقای دکتر آخوندی نیز همین جدول تأیید شد، که در آن مثلا گفته می‌شد که سهم معمار از 43 درصد در گروه الف تا 31 درصد در گروه دال است، از کل حق‌الزحمه. درحالی‌که مثلا سهم مهندس سازه در این تقسیم سهم‌ها برای گروه‌های الف تا دال برعکس می‌شود، زیرا محاسبه برای برج‌ها مشکل‌تر است. حال اعتراض معماران از آن روست که درست قبل از سال نوی امسال، افرادی از سازمان نظام مهندسی به همراه معاون وزارتخانه راه و شهرسازی رأسا و بدون تشکیل آن شورایی که طبق قانون می‌تواند این ضرایب را تغییر دهد، دور هم نشسته‌اند و سهم معماران را در جدول بسیار کاهش داده‌اند.

ادامه در صفحه 10