نه به هتل ولنجک در دل کوه البرز
در هفته‌ای که گذشت، به نتیجه رسیدن پرونده هتل ولنجک، یکی از مهم‌ترین اتفاقاتی بود که در عرصه مسائل مدیریت شهری فعلی رسانه‌ای شد. هیچ‌کس اصلا باور نمی‌کرد که بتوان به این سرعت جلوی کاری را که «آبِ ریخته» محسوب می‌شد، گرفت. دستور ساخت برای شهرداری منطقه فرستاده شده بود و به نظر می‌رسید با وجود شکایتی که مدتی پیش به دیوان عدالت اداری ارجاع شده بود، دیگر کاری نتوان کرد.
در هفته‌ای که گذشت، به نتیجه رسیدن پرونده هتل ولنجک، یکی از مهم‌ترین اتفاقاتی بود که در عرصه مسائل مدیریت شهری فعلی رسانه‌ای شد. هیچ‌کس اصلا باور نمی‌کرد که بتوان به این سرعت جلوی کاری را که «آبِ ریخته» محسوب می‌شد، گرفت. دستور ساخت برای شهرداری منطقه فرستاده شده بود و به نظر می‌رسید با وجود شکایتی که مدتی پیش به دیوان عدالت اداری ارجاع شده بود، دیگر کاری نتوان کرد. شکایت را گروهی از استادان شهرسازی دانشگاه از شهرداری تهران تسلیم دیوان کرده بودند و دلیل‌شان صدور پروانه ساخت برای یک هتل 30 طبقه به ارتفاع 200 متر در نوک کوه ولنجک بود که جایش نباید آن بالا باشد، اما این اولین شکایت از این نوع بود و در نوع خود بدعتی به حساب می‌آمد. و از آن عجیب‌تر آنکه دیوان عدالت اداری هم موضوع را جدی گرفته و دستور داده بود که شاکیان دانشگاهی و وکیلان مربوطه و نیز مسئولان شهرداری در جلسه قضاوت حضور داشته باشند.
این امر نیز یک بدعت درجه یک بود که برای اولین بار اتفاق می‌افتاد. چه بسیار حکم‌ها که این دیوان در گذشته برای تخریب و نوسازی خانه‌های ارزشمند میراثی تهران داده بود و کسی نتوانسته بود از تمایلات میراث‌دوستان دفاع کند، اما این بار چنین نشد! حین زد و خوردهای اولیه، برخی از ارتفاع بلند این ساختمان شکایت داشتند و برخی دیگر به نزدیک‌بودن این هتل به پهنه‌های گسلی اشاره می‌کردند. مجوز خیلی سریع و از بالا صادر شده بود و حتی شورای‌عالی معماری و شهرسازی هم رأی کمیسیون ماده ۵ آن را امضا نکرده بود. 600 درخت موجود در این پهنه و عوارض ترافیکی این هتل چند طبقه هم از دیگر موضوعاتی بود که مطرح می‌شد. به هر حال هتل قرار بود مانند میخی بر فراز کلان‌شهر تهران ساخته شود. وقتی ویدئوی کامل این نشست را در صفحه یوتیوب نسیم‌آنلاین تماشا می‌کردیم، باورمان نمی‌شد. صادق کاشانی، وکیل پرونده، به‌سادگی گفت که چرا احداث هتل ۳۰ طبقه در بالای تراز هزارو 800 منطقه ولنجک فاقد مجوز قانونی است و سپس اعلام شد که در پی شکایت استادان شهرسازی و سازمان بازرسی کل کشور، شعبه سوم تجدیدنظر دیوان عدالت اداری، بند ۸ مصوبه ۴۳۵ کمیسیون ماده ۵ شهر تهران را نقض کرده است. در پنل رسانه‌ای استادان محترم و آگاه دانشگاهی به تفصیل توضیح دادند که این شکایت تنها یک نمونه اولیه است و برنده‌شدن شکایت آنها در این پرونده باید به الگویی برای رسیدگی به این‌گونه شکایات شهروندان درباره محله و محیط زندگی‌شان تبدیل شود. شاید اگر درباره ساختمان‌سازی‌های جنجالی در شمال باغ گیاه‌شناسی در منطقه 22 نیز همین رسیدگی‌های به‌موقع انجام شده بود، اکنون این‌طور کارد به استخوان همه نمی‌رسید. برای جلوگیری از ساخت این هتل در بالای ولنجک برخی نهادهای غیردولتی نیز نامه و بیانیه صادر کردند که بیانیه مؤسسه تهران، مطالعات کلان‌شهر درباره ساخت‌وسازهای غیرقانونی و مداخله در فضاهای عمومی و سبز تهران زیباترین‌شان بود. در این بیانیه تحت عنوان «به کجا می‌رویم؟» چنین آمده بود: کلان‌شهر تهران در سال‌های اخیر دچار مشکلات عدیده‌ای شده است. دیگر شهری نیست که شهردار سئول روزی آرزو می‌کرد شهرش همانند آن شود.. . بلکه بسیاری از ساکنان تهران اگر امکان ترک این شهر را به دست آورند، به شهرهای دیگر یا به خارج از کشور مهاجرت می‌کنند. باوجوداین بسیاری مانده‌اند، به امید اقدامی برای اصلاح و قابل زندگی کردن این شهر که از بسیاری جهات (طبیعی، جغرافیایی، تاریخی و...) دوست‌داشتنی و مورد علاقه آنها است، اما اقدامات اخیر بعضی از نهادها به‌ویژه شهرداری که مسئولیت اصلی مدیریت و ساماندهی این بزرگ‌ترین کلان‌شهر خاورمیانه و یکی از بزرگ‌ترین شهرهای دنیا را بر‌عهده دارد، با هیچ معیار مدیریتی، برنامه‌ریزی و ساماندهی شهری توجیه‌پذیر نیست. اقداماتی که نه‌تنها نهادهای حرفه‌ای به آن اعتراض کرده‌اند، بلکه شورای‌عالی شهرسازی و معماری نیز در مواردی آنها را مغایر با مصوبات آن شورا و طرح‌های توسعه این شهر دانسته است. بیانیه مؤسسه تهران مهم‌ترین آن موارد را چنین برمی‌شمرد:
- تغییرات ناخوشایند در فضاهای عمومی شهری که هم‌اکنون نیز ناکافی و نامناسب است. (نمونه محوطه تئاتر شهر، میدان ولی‌عصر، میدان انقلاب و...).
- تغییر کاربری فضاهای سبز محدود شهر (نمونه پارک لاله، پارک قیطریه و...).
- تجاوز به محدوده ارتفاع بالای هزارو 800 متر، ایجاد خسارت و بی‌توجهی به جایگاه خطیر دامنه‌های کوه البرز در حفظ و پایداری زیست‌بوم کلان‌شهر تهران از طریق ساخت‌وسازهای نامناسب و خطرناک.
- صدور مجوز غیرقانونی برای هتل ولنجک به ارتفاع 200 متر با وجود مخالفت شورای‌عالی شهرسازی معماری در حریم گسل و تراز بیش از هزارو 800 متر.
- صدور مجوز ساختمان‌های بلند‌مرتبه در مکان‌های نامناسب شهر از‌جمله محور خیابان انقلاب، بلوار کشاورز، حریم دانشگاه تهران و بسیاری از معابر زیر 10 متر در شمال شهر تهران.
- تبدیل تعدادی از بناهای واجد ارزش به ساختمان‌های بلند‌مرتبه.
- خشکاندن درختان کهن‌سال در پارک‌ها و فضاهای سبز شهری بر اثر نبود مراقبت لازم (نمونه پارک چیتگر و...).
بیانیه در انتها مُصرانه از مدیریت شهر تهران و نهادهای مسئول دیگر خواسته بود که تا فرصت باقی است از این‌گونه اقدامات جلوگیری شود تا تهران فضایی مطلوب برای زیستن شهروندانش بشود. جای آن دارد که مجددا تشکر دانشگاهیان محترم، سازمان بازرسی - که خواستار توقف عملیات اجرا و ابطال مصوبه مزبور شده بود- و نیز شهروندان دلسوز و آگاه تهرانی را به دیوان عدالت اداری تقدیم کنیم.
