مسابقات المپیک پاریس و سرمایه اجتماعی

میدان مسابقات ورزشی بااهمیتی نظیر مسابقات المپیک و قهرمانی جهان افزون بر آنکه فرصتی برای سنجش توانایی ورزشی کشور در میادین بین‌المللی است و نشان می‌دهد که در کشور چه میزان برای ورزش قهرمانی اهمیت قائل شده و چه میزان سرمایه‌گذاری شده و به نوعی ملاکی برای ارزیابی برنامه‌های چند سال گذشته در حوزه ورزشی است، فرصتی برای تجدید سرمایه اجتماعی در مقیاسی ملی است. این مهم نه‌تنها درباره ایران ما صدق می‌کند که برای دیگر کشورها نیز مصداق دارد.

حضور قهرمانانی از گوشه و کنار کشور در میدان مسابقات بااهمیت جهانی یعنی المپیک از کرمانشاه تا مازندران و خوزستان و تهران و قزوین و اصفهان و دیگر نقاط موجب می‌شود تا در دوره برگزاری مسابقات حس همدلی ملی به شکل قابل توجهی در سطح کشور تقویت شود. شادی ملت ایران در جای جای کشور به خاطر قهرمان‌شدن جوان ورزشکار کرمانشاهی یا قهرمانان خوزستانی، مازندرانی، تهرانی، قزوینی و اصفهانی بخشی از کارکردهای مسابقاتی در سطح المپیک است که به افزایش سرمایه اجتماعی در کشور منجر می‌شود. در این دوره از مسابقات حضور بانوان و دختران تکواندوکا در مسابقات جهانی و کسب دو نشان باارزش نقره و برنز شادی‌بخش تمام ایرانیان به ویژه بانوان و جوانان کشور بود. شاید این قهرمانی بتواند موجب جلب توجه بیشتر به ورزش بانوان کشور شود. اما این تمام ماجرا نیست و تنها قهرمانی جوانان کشور و شادی ملی ناشی از این قهرمانی نیست که سرمایه اجتماعی را در سطحی ملی افزایش می‌دهد.

برای کشوری تاریخی مانند ایران‌زمین قهرمانان ورزشی به عنوان میراث‌داران سنت پهلوانی افزون بر وجه قهرمانی، میدان مسابقات ورزشی فرصتی است تا در کنار مسابقات وجه دیگری از ظرفیت‌های فرهنگی و ملی کشور را به نمایش بگذارند. از جمله در مسابقات المپیک پاریس یکی از کشتی‌گیران ایرانی یعنی صباح شریعتی که زاده سنندج است، برای جمهوری آذربایجان کشتی می‌گرفت و با اتمام مسابقه و شکست مقابل امین میرزازاده از ورزش قهرمانی خداحافظی کرد، میرزازاده و مربیان تیم ایران به محض آنکه متوجه قصد این ورزشکار ایرانی شدند، با اقدامی پهلوان‌منشانه به رسم پهلوانی و قدرشناسی، صباح شریعتی را در آغوش گرفتند و بر دوش خود دور تشک گرداندند تا هم بر وجه پهلوانی ورزش تأکید کنند و هم احترام و منزلت ورزشکار هموطن ایرانی را یادآور شوند. میرزازاده دراین‌باره گفت صباح شریعتی یکی از ورزشکاران بااخلاق ایران است و وظیفه خودمان می‌دانستیم که موقع خداحافظی‌اش از کشتی در کنارش باشیم. هرچند این موضوع باید به صورت جدی آسیب‌شناسی شود که چرا شرایط در کشور به گونه‌ای رقم خورده که برخی از قهرمانان از کشور خارج و با نام دیگر کشورها در مسابقات ورزشی بین‌المللی حاضر می‌شوند. آیا نهادهای مسئول به وظایف خود در برابر قهرمانان ورزشی عمل کرده‌اند؟ خروج ورزشکاران همچون دیگر نخبگان علمی، صنعتی و اقتصادی از ایران هزینه‌های زیادی به کشور تحمیل می‌کند و کشور را از سرمایه خود محروم می‌کند. نباید در برابر این روند بیش از این سکوت کرد و تماشاچی خسارات وارده بر کشور به دلیل مهاجرت ورزشکاران قهرمان بود.

در اقدام ارزنده دیگری که در حواشی مسابقه المپیک اثرات بسیار مثبتی بر جای گذاشت، این بود که سعید اسماعیلی، کشتی‌گیر تیم ملی فرنگی کشور که در رقابت‌های المپیک امسال با درخشش خود موفق به کسب مدال طلای باارزش المپیک شد، پس از کسب افتخار قهرمانی المپیک در اقدامی ملی و با منش پهلوانی تصویر قهرمان دیگری را پیش چشم رسانه‌های بین‌المللی و داخلی به رخ کشید و نشان داد که قهرمانی تنها روی تشک نیست که روی می‌دهد. 

تصویر اسماعیل کریمی، جنگل‌بان قهرمان کامیارانی که در مبارزه با شعله‌های آتش که به جان جنگل‌های منطقه افتاده بود، جانش را فدا کرد تا آتش جنگل را مهار کند بر لباس اسماعیلی، قهرمان المپیک، ادامه مسابقه‌ای بود که اسماعیلی در آن مسابقه هم جایزه گرفت. اقدام اسماعیلی در کل کشور به ویژه در استان کردستان مورد استقبال عمومی قرار گرفت. درآغوش‌گرفتن علیزاده توسط بانو کیانی نیز از دیگر صحنه‌هایی بود که در المپیک امسال مورد استقبال قرار گرفت. المپیک و مسابقات قهرمانی در عرصه بین‌المللی از وجوه متنوعی در دنیای امروز اهمیت اساسی دارد. اگرچه مهم‌ترین وجه اهمیت این مسابقات کسب عناوین و نشان‌های رنگارنگ قهرمانی است اما در حواشی این مسابقات صحنه‌هایی خلق می‌شود که به افزایش سرمایه اجتماعی ختم می‌شود، امید آنکه بیش از گذشته ورزش قهرمانی مورد توجه مسئولان امر قرار گیرد.