حکمرانی بر نسل هوشمند

هنگامی که در دهه 50 میلادی وزارت دفاع آمریکا (پنتاگون) از اینترنت استفاده می‌کرد، در دنیای کمتر توسعه‌یافته و درحال‌توسعه این موضوع به شکلی صرفا تئوریک و آکادمیک در محیط‌های علمی و دانشکده‌های فنی، میان استادان دانشگاه‌ها، پژوهشگران و دانشجویان به‌صورت جسته و گریخته در جریان بود، آنان نیز آشنایی اندکی با این پدیده داشتند و از آینده مبهم آن خبر می‌دادند، اما فرایند و زوایای پیچیده و پنهان آن برای جامعه و الیت‌ها هنوز مشخص و معین نبود، امروز اینترنت و دامنه شمول آن دنیا را درنوردیده و فضای عمومی و زیست اجتماعی انسان‌ها را به هم متصل کرده، نسل‌های هوشمند آن ما را در دهکده کوچکی به هم متصل کرده که در آن سرنوشتمان به‌شدت به هم گره خورده است، گاهی وقت‌ها برخورد ما سازنده است که لازمه جهانی ماست و گاهی وقت‌ها ویرانگر و کوبنده، هرچه هست این وضعیت جهان ماست. شدت تغییرات در پدیده‌های علوم تجربی و حتی انسانی ثانیه‌شمار است، اگر قبلا مثلا باید یک دهه یا چند دهه صبر می‌کردیم تا شاهد تحولات عظیمی در دستاوردهای جدید بشری باشیم، امروز هر روز آن با دیروز متفاوت است، فقط کافی است تا لحظه‌ای از این کاروان پرشتاب فاصله داشته باشیم، آن‌وقت طی‌کردن آن مسیر پرازدحام مشکل خواهد بود. امروزه صحبت از هوش مصنوعی و پدیده آن می‌شود و مانند پدیده اینترنت در محیط‌ها و فضاهای خاصی درباره آن چیزهایی می‌شنویم درحالی‌که قطعا این علوم خوابی برای انسان‌ها دیده که تعبیر آن مقداری دشوار است. در دنیای سیاست تصمیم برای فیلترینگ دنیای به‌شدت سیم‌پیچی‌شده مجازی می‌شود و برای محدودکردن آن سیاست‌گذاری می‌شود تا از خطرهای آن مصون بمانیم، گویی خطرات آن کوهی است که بر کشور تلنبار شده غافل از اینکه ما با یک جهانی تازه مقابله می‌کنیم، این جهان همچون عصر صنعتی‌شدن سوار بر حرکت تاریخ است، هرقدر فضای مجازی خطرناک باشد، مگر تا چه مدت می‌توان به جنگ آن رفت و آن را منزوی کرد؟ 

مطمئن باشیم کسانی که چنین علومی را پی‌ریزی می‌کنند، در مسیری چالش‌زا فرصت‌های جدیدی برای تکامل آن می‌سازند. نمونه بارز آن اینترنت ماهواره‌ای است که در یک کوله پشتی جای می‌گیرد. پس زبان مقابله با آن مسدودسازی و فرصت‌سوزی نیست. بیشتر برنامه‌هایی که در قالب فضای مجازی امروز مخابره می‌شود، کسب اخبار، اطلاعات، دانش، کسب‌وکار و تجارت و... است، حال امکان دارد در زمینه اخبار و اطلاعات دیتای موثق و واقعی باشد یا عدم واقعیت را مدنظر داشته باشد، پس این برمی‌گردد به مقدار دانش و اطلاعات افراد، درصد کمی در داخل این فضای مجازی دنبال پدیده‌های ضد ارزش اجتماعی و انسانی هستند، گرچه همه پدیده‌ها را می‌توان در آن جویا شد. یک یادآوری کوچک می‌تواند تلنگری برای ما باشد؛ همین پدیده ماهواره را نگاه کنیم، افراد بیشتر محتوای آن را اکنون برای کسب خبر دنبال می‌کنند و میزان تأثیرگذاری آن بستگی به توفیق در ارسال اخبار موثق و عین واقعیت است، اگر می‌خواهیم در مخابره خبر پیشتاز از شبکه‌های اجتماعی فراگیر باشیم باید واقعیت‌ها را به شکل صریح و بدون جهت به مخاطب عرضه کنیم.