یک تقابل نوستالژیک

اظهارات رئیس‌جمهور فرانسه درباره احتمال اعزام نیروی نظامی به اوکراین، واکنش‌های متعددی را برانگیخته است. کرملین هشدار داده است اگر اعضای اروپایی ناتو نیروهای خود را برای جنگ در اوکراین بفرستند، درگیری بین روسیه و ائتلاف نظامی ناتو به رهبری آمریکا اجتناب‌‌ناپذیر خواهد شد. امانوئل مکرون‌، رئیس‌جمهور فرانسه، روز دوشنبه همتایان اروپایی خود را به کاخ الیزه دعوت کرد تا در یک نشست فوری درباره چگونگی افزایش ارسال مهمات به اوکراین بحث کنند. در حالی که آمریکا می‌‌گوید قصد اعزام نیرو به اوکراین را ندارد، حدود ۲۰ رهبر اروپایی در پاریس گرد‌هم آمدند تا به ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه، پیام عزم نبرد با روسیه را ارسال کنند. مکرون در این نشست گفت که جلوی اعزام نیروهای کشور‌های غربی به اوکراین را نمی‌‌توان گرفت و افزود که هنوز در این مسئله اتفاق نظر وجود ندارد و متحدان توافق کرده‌‌اند تلاش‌ها برای ارسال مهمات بیشتر به کی‌یف را افزایش دهند.

دیمیتری پسکوف، سخنگوی کرملین، روز گذشته در پاسخ به پرسشی درباره این اظهارات مکرون، به خبرنگاران گفت: «اعزام نیروهای ویژه به اوکراین از کشورهای ناتو یک موضوع جدید و بسیار مهم است. در آن صورت، ما باید نه در مورد احتمال، بلکه در مورد اجتناب‌ناپذیر‌بودن یک درگیری مستقیم صحبت کنیم». کرملین پیش‌‌تر ادعا کرده بود که روسیه در سومین سال خود در جنگ پیروز می‌شود و حالا برخی کشور‌های اروپایی قصد مقابله با روسیه را دارند.

مکرون می‌‌گوید شکست روسیه برای امنیت و ثبات در اروپا ضروری است و روسیه نگرش تهاجمی‌تری نه‌تنها در اوکراین بلکه به طور کلی از خود نشان می‌دهد. او به خبرنگاران گفت: «در این مرحله توافقی برای اعزام نیرو به میدان نبرد وجود ندارد... اما امکانات مختلف را باید بررسی کرد. هر کاری که باید انجام دهیم، انجام خواهیم داد تا روسیه پیروز نشود».

سوئد، لهستان، اسلواکی و جمهوری چک با ارسال نیرو به اوکراین موافق نیستند و در این مورد از امانوئل مکرون فاصله گرفته‌‌اند. کاخ سفید نیز گفته است ایالات متحده هیچ برنامه‌ای برای اعزام نیروهای خود یا نیروهای ناتو برای جنگ در اوکراین ندارد.

اوکراین پس از موفقیت‌های اولیه در عقب‌راندن ارتش روسیه، در میدان‌های نبرد شرقی دچار شکست‌هایی شد و ژنرال‌هایش از کمبود تسلیحات و سرباز شکایت کردند.

رابرت فیکو، نخست‌وزیر اسلواکی، در نشست پاریس گفت: «می‌توانم تأیید کنم کشورهایی وجود دارند که آماده اعزام نیروهای خود به اوکراین هستند، کشورهایی هستند که می‌گویند هرگز که اسلواکی در میان آنها قرار دارد و کشورهایی هستند که می‌گویند این پیشنهاد باید بررسی شود». مکرون نیز با اشاره به اینکه اروپا نباید برای جنگ در اوکراین به آمریکا وابسته باشد، گفت: بسیاری از کسانی که امروز می‌گویند «هرگز، هرگز» همان کسانی بودند که دو سال پیش گفتند «تانک هرگز، هواپیما هرگز، موشک دوربرد هرگز». مارک روته، نخست‌وزیر هلند‌ که پیشتاز منصب دبیرکل بعدی ناتو است، به خبرنگاران گفت موضوع اعزام نیرو، محور اصلی مذاکرات روز دوشنبه نبود، اما کشورش به خرید مهمات کمک خواهد کرد.

ولودیمیر زلنسکی، رئیس‌جمهور اوکراین، با تماس ویدئویی، مانند گذشته به رهبران کشورهای اروپایی از تهاجم روسیه به کشور‌هایشان هشدار داد و گفت: «ما باید اطمینان حاصل کنیم که پوتین نمی‌تواند دستاوردهای ما را نابود کند و نمی‌تواند تجاوزات خود را به سایر کشورها گسترش دهد». در همین حال، پتر فیالا، نخست‌وزیر جمهوری چک که مخالف ارسال نیرو به اوکراین است نیز گفت باید برای کمک به اوکراین از خرید مهمات از خارج از اتحادیه اروپا حمایت کرد.

اولاف شولز، صدراعظم آلمان، دیوید کامرون وزیر امور خارجه بریتانیا و همچنین رهبران کشورهای اسکاندیناوی و بالتیک نیز از‌جمله کسانی بودند که در این مراسم شرکت کردند. رستم اومروف، وزیر دفاع اوکراین اخیرا گفته که نیمی از کمک‌های نظامی غرب که به کی‌یف وعده داده شده با تأخیر تحویل داده می‌شود و خاطرنشان کرد «تعهد به معنای تحویل نیست».

زلنسکی شکایت کرده است اوکراین تنها ۳۰ درصد از یک میلیون گلوله‌ای که اتحادیه اروپا وعده داده بود، دریافت کرده است و مکرون با تأیید این موضوع گفت: «واضح است که ما یک میلیون گلوله نداشتیم».

این سخنان که به نوعی از تمایل مکرون برای مد‌نظر قراردادن احتمال اعزام نیرو از سوی کشورهای غربی به اوکراین و نیز سخت‌ترشدن موضع اروپا در برابر روسیه حکایت دارد، بلافاصله با واکنش‌هایی در میان طیف‌های مختلف سیاسی در فرانسه روبه‌رو شد. امانوئل مکرون این سخنان را در پایان کنفرانس بین‌المللی حمایت از اوکراین در پاریس ایراد کرد که با حضور ۲۱ رئیس کشور برگزار شد. رئیس‌جمهوری فرانسه ایده منتفی‌ندانستن اعزام نیروهای غربی به اوکراین را به عنوان فرضیه‌ای دور از دسترس مطرح کرد؛ زیرا همان‌طور که او به صراحت به آن اشاره کرد، متحدان اوکراین هنوز در این خصوص اتفاق نظر ندارد. امانوئل مکرون با این حال در پایان این نشست یادآور شد که «اگر این فرضیه برای رسیدن به هدفمان مفید باشد، همه چیز ممکن است».

واکنش‌ها در داخل فرانسه

مارین لوپن، رهبر گروه پارلمانی حزب راست افراطی اجتماع ملی در فرانسه، نخستین فردی بود که به‌سرعت به این اظهارات واکنش نشان داد و ایده مطرح‌شده از سوی امانوئل مکرون را «جنگ‌طلبانه» خواند. خانم لوپن با انتشار توییتی در این خصوص تصریح کرد: «امانوئل مکرون نقش فرمانده جنگ را بازی می‌کند، اما این زندگی فرزندان ماست که او با این سطح از بی‌توجهی و ناآگاهی درباره آن صحبت می‌کند». سباستین شُنو، نایب‌رئیس حزب اجتماع ملی نیز در نشست عمومی مجلس سنای فرانسه گفت: «همه اینها مستلزم بحث و دریافت مجوز از سوی پارلمان است؛ این حداقل کاری است که باید قبل از تصور امکان اعزام نیرو در هر زمانی مد‌نظر قرار دهیم؛ ما باید بدانیم به کجا می‌رویم؟».

اولیویه فور، دبیر اول حزب سوسیالیست فرانسه نیز با انتشار مطلبی در شبکه اجتماعی ایکس «سبک‌سری نگران‌کننده ریاست‌جمهوری» را محکوم کرد و افزود: «حمایت از مقاومت اوکراین، آری! اما جنگ با روسیه و درگیرکردن قاره دیوانگی است».

«دیوانگی»، واژه‌ای است که ژان لوک ملانشون، رهبر «فرانسه تسلیم‌ناپذیر»، حزب چپ رادیکال فرانسه نیز آن را برای توصیف پیشنهاد امانوئل مکرون به کار برد. این سیاست‌مدار فرانسوی ساعتی پس از اظهارات امانوئل مکرون درخصوص منتفی‌نبودن احتمال اعزام نیرو به اوکراین، این سخنان را «غیرمسئولانه» خواند.

نامزد سابق انتخابات ریاست‌جمهوری در فرانسه در این زمینه یادآور شد: «فرستادن نیرو به اوکراین ما را در صف متخاصمان قرار می‌دهد. ...‌این لفاظی شدید جنگ‌طلبانه از سوی یک قدرت هسته‌ای علیه قدرت هسته‌ای دیگر، اقدامی غیرمسئولانه است». ژان لوک ملانشون سپس تأکید کرد: «اکنون زمان آن رسیده است که بر سر صلح در اوکراین با گنجاندن بندهای امنیتی متقابل مذاکره کنیم».

مانوئل بومپار، هماهنگ‌‌کننده ملی حزب فرانسه تسلیم‌ناپذیر نیز ضمن انتقاد شدید از اظهارات رئیس‌جمهوری کشورش تصریح کرد: «در نظر گرفتن اعزام نیروهای فرانسوی برای جنگ علیه روسیه دیوانگی کامل است». گابریل اتل، نخست‌وزیر فرانسه هم در پاسخ به سؤال خبرنگار شبکه رادیویی «ار.ت.ال» درخصوص اظهارات امانوئل مکرون گفت: سخنان مکرون به این معناست که ما همانند آنچه از آغاز جنگ انجام دادیم، به حمایت از کی‌یف ادامه خواهیم داد. نخست‌وزیر فرانسه سپس افزود: «هیچ چیز را نمی‌توان در یک جنگ منتفی دانست، مانند دو سال پیش (در زمان آغاز درگیری) که بسیاری از کشورها حتی ارسال سلاح را منتفی می‌دانستند اما امروز ما موشک‌های دوربرد به اوکراین می‌فرستیم». او تأکید کرد: «آنچه (رئیس دولت) به ما یادآوری کرد این است که در آینده هیچ چیزی را نمی‌توان منتفی دانست».