راهکار کمبود پزشک مناطق محروم، افزایش ظرفیت پزشکی نیست
معاون فنی نظام پزشکی تهران و عضو شورای عالی سازمان نظام پزشکی کشور با اشاره به مشکلات و چالشهای توزیع پزشک در کشور، گفت: اختلاف بین غیربرخوردارترین استان ما که استان سیستان و بلوچستان است، با برخوردارترین استان کشور یعنی استان تهران، از نظر میزان پزشک بالای ۱۰ برابر است؛ این آمارها به معنای تبعیض مطلق در سیستم ارجاع نظام سلامت کشور است.
ایسنا: معاون فنی نظام پزشکی تهران و عضو شورای عالی سازمان نظام پزشکی کشور با اشاره به مشکلات و چالشهای توزیع پزشک در کشور، گفت: اختلاف بین غیربرخوردارترین استان ما که استان سیستان و بلوچستان است، با برخوردارترین استان کشور یعنی استان تهران، از نظر میزان پزشک بالای ۱۰ برابر است؛ این آمارها به معنای تبعیض مطلق در سیستم ارجاع نظام سلامت کشور است.
دکتر علی دباغ درباره وضعیت توزیع پزشک در کشور جهت دسترسی عادلانه مردم به خدمات سلامت، گفت: طی ۱۰ سال اخیر نتوانستیم طرح نظام ارجاع و پزشک خانواده را که یکی از شاهبیتهای نظام سلامت کارآمد است، پیاده کنیم. به نظر میرسد بیشترین معضل این بود که در دولت قبل تأکیدی که باید بر روی حوزه بهداشت میشد، اتفاق نیفتاد و عمدتا بر حوزه درمان تأکید شد. او با بیان اینکه دسترسی به ساختار مناسب نظام سلامت و توزیع این نظام نیازمند برنامهریزی، اقدامات مؤثر و پایش برنامه است، گفت: کشوری مانند آمریکا در ایالتهای مختلف به طور میانگین به ازای هر ۱۰ هزار نفر، بین ۳۲ تا ۳۳ پزشک دارد و اختلاف میان ایالات مختلف این کشور، از نظر تعداد پزشک بسیار کم است. زیرا امکانات رفاهی در اکثر ایالتها مشابه هم است و درآمدها هم در اکثر ایالات آمریکا یکسان هستند. در سایر کشورهایی هم که از نظر اقتصادی پیشرفته هستند نیز وضعیت به همین صورت است. دباغ درباره وضعیت توزیع پزشک در ایران نیز گفت: بر اساس آمار رسمی سازمان نظام پزشکی، در کشور ما در استان سیستان و بلوچستان که یکی از محرومترین استانهاست، تعداد پزشک اعم از پزشک عمومی، متخصص و فوق تخصص به طور میانگین حدود شش به ازای هر ۱۰ هزار نفر است. این در حالی است که در استان تهران به طور میانگین حدود ۷۰ پزشک اعم از پزشک عمومی، متخصص و فوق تخصص به ازای هر ۱۰ هزار نفر وجود دارد؛ یعنی بیش از دو برابر میانگین آمریکا در استان تهران پزشک داریم و اختلاف بین غیربرخوردارترین استان ما که استان سیستان و بلوچستان است، با برخوردارترین استان ما یعنی استان تهران، از نظر میزان پزشک بالای ۱۰ برابر است. این آمارها به معنای تبعیض مطلق در سیستم ارجاع ما است.
او با بیان اینکه دولت قبل طی ۱۰ سال اخیر وظیفه پیگیری و اجرای طرحهای پزشک خانواده و نظام ارجاع را برعهده داشت، گفت: برخلاف برخی افراد که تصور میکنند که پرداختی به پزشکان در مناطق محروم و کمتربرخوردار نباید افزایش یابد، اتفاقا میزان پرداختی پزشکان این مناطق باید بیشتر شود، وگرنه پزشکان به سمت شهرهای برخوردار مانند تهران، مشهد، تبریز، اصفهان و... هجوم میآورند. معضل مسافران سلامت هم که برای کوچکترین مشکل سلامت به تهران و شهرهای بزرگ میروند، از همین جا نشئت میگیرد. در عین حال این مسئله فقط مختص پزشک هم نیست و همانطور که گفتم هر پزشکی حدود ۱۲ نفر تیم نیاز دارد و باید این امکانات هم به نسبت منطقه وجود داشته باشد. اولین راهکار، تعیین اهداف کلان نظام سلامت است که خوشبختانه این اقدام تا حد زیادی انجام شده است؛ به طوری که سیاستهای کلی نظام سلامت از سوی مقام معظم رهبری تعیین شده، استانداردهای جهانی و کشوری وجود دارد و باید بر اساس آنها حرکت شود.
او با بیان اینکه بیشترین مشکل ما در توزیع منابع مالی است، گفت: مهمتر از کسری منابع، توزیع و برنامهریزی برای آن است. وقتی ۷۰ پزشک به ازای هر ۱۰ هزار نفر در تهران داریم و در سیستان و بلوچستان شش پزشک به ازای هر ۱۰ هزار نفر، این موضوع به چه معناست؟ بیتردید به این معنی است که اور لود (بیش از حد نیاز) پزشک داریم. وقتی میگوییم پزشک زیاد داریم، اما در مناطق محروم با کمبود پزشک مواجهیم، افزایش ظرفیت دانشجویان پزشکی مشکلی را حل نمیکند. هرچقدر هم پزشک اضافه داشته باشید، وقتی درست مدیریت نکنید، مجددا به مناطق برخوردار میآیند یا اینکه از کشور میروند. این موارد فقط هم مختص پزشک نیست، بلکه سایر نیروهای حوزه سلامت را هم شامل میشود. به نظر میرسد که در مناطق برخوردار تهران تراکم پزشک بیش از مناطق غیربرخوردار است. در این زمینه هم به مدیریت و برنامهریزی نیاز است که برای مناطق کمبرخوردارتر اهرمهای تشویقی در نظر بگیرند.