ممنوعیتی وجود ندارد

نسترن فرخه: سگ‌گردانی در سطح شهر یا نگهداری آن در خانه، موضوعی که همیشه منتقدان خاص خود را دارد و بسیاری از صاحبان این حیوانات خانگی را با نگرانی روبه‌رو می‌کند. حتی در آبان سال گذشته هم در طرحی که در مجلس مطرح شده بود، حیوانات خانگی از سگ تا لاک‌پشت را «خطرناک» قلمداد کرده بود تا با تکیه بر الحاق چهار ماده به قانون مجازات اسلامی تبدیل به قانون شود و در چهارمین ماده الحاقی این طرح اعلام شده بود که در صورت حمل و گرداندن حیوانات موضوع این قانون با وسایل نقلیه، علاوه بر مجازات نقدی مالک یا حامل حیوان، راننده خودرو نیز به جزای نقدی تعیین‌شده در این قانون محکوم می‌شود و خودروی مربوطه نیز علاوه بر جریمه توسط پلیس به‌مدت سه ماه توقیف می‌شود. البته پیش از این در سال‌های قبل هم در طرح‌هایی که از سوی نیروی انتظامی اجرا می‌شد، جلوی صاحبان سگ‌ها که در سطح شهر تردد می‌کردند گرفته می‌شد و این حیوانات خانگی را جمع‌آوری می‌کردند که عبدالصمد خرمشاهی وکیل پایه یک دادگستری به آن اشاره می‌کند که این مواردی بود که از سوی نیروی انتظامی اعمال می‌شد و به دستورالعمل‌های داخلی نیروی انتظامی مربوط بوده که در قانون عنوان نشده بود و برای آن وجه مجرمانه در نظر نگرفته بودند.

با وجود افزایش تقاضا برای نگهداری حیوانات خانگی، در قوانین کشور برای نگهداری این حیوانات جرم‌انگاری دقیقی نشده، در‌صورتی‌که در برخی کشورها برای نژاد و گونه‌های خاص حیوانی تعاریف قانونی خاصی وجود دارد؛ از منع تردد در سطح شهر تا الزام استفاده از پوزبند‌ که مشخص‌نبودن برخی قوانین در این مورد هم گاه بر اظهارات سلیقه‌ای مؤثر خواهد بود که منجر به ممنوعیت برای حیوانات بی‌خطر یا تربیت‌شده هم خواهد شد. سیدعلی مجتهدزاده، وکیل پایه‌یک دادگستری، در این رابطه بیان می‌کند؛ برای این موضوع به‌طور مشخص جرم‌انگاری نشده است و ممنوعیتی هم وجود ندارد‌ اما از باب ایجاد مزاحمت برای دیگران مثلا در ساختمان، می‌تواند مصداق تخلف داشته باشد، زمانی می‌تواند جرم تلقی شود که صاحب حیوان مکلف به نگهداری و حفظ حیوان وحشی باشد و به دلیل قصور، به دیگران آسیب برساند.

قانونی  برای  ممنوعیت  تردد   حیوان  خانگی  در  شهر  نداریم

عبدالصمد خرمشاهی، وکیل پایه‌یک دادگستری عضو کانون وکلای مرکز درباره قوانین نگهداری حیوانات خانگی به «شرق» می‌گوید: هنوز در قوانین کیفری ما چنین قانونی به تصویب نرسیده که نگهداری حیوانات خانگی در منزل ممنوع باشد، ولی به‌هر‌حال بر اساس قانون اگر مثلا کسی حیوانی در خانه نگه دارد که باعث آزار و اذیت دیگران شود، این موضوع قابل پیگیری خواهد بود و می‌توان از صاحب حیوان به دلیل مزاحمت شکایت کرد. این وکیل درباره بعضی قوانین کشورهای دیگر که گاه مقرر می‌شود تا برخی نژاد حیوانات با پوزه‌بند در شهر تردد کنند یا برای حضور آنها در فضای شهری ممنوعیتی وجود دارد، ادامه می‌دهد: فعلا در این مورد ما هیچ قوانین و ماده قانونی‌ای نداریم ولی به‌هر‌حال بر اساس مسائل اصولی و کلی طبیعی است که اگر کسی حیوانی داشته باشد که باعث ترس وحشت دیگران شود قابل پیگیری است و اگر آسیبی به دیگران برساند مجازات کیفری خواهد داشت، اما در‌حال‌حاضر چنین قانونی که نگهداری سگ خانگی یا حیوانات دیگر در منزل جرم تلقی شود وجود ندارد، اگرچه الان زمزمه‌هایی شنیده شده که محدودیت‌هایی برای آن بگذارند در ارتباط با نگهداری بعضی حیوانات ممنوعیت ایجاد کنند ولی فعلا قانونی در این رابطه نداریم. خرمشاهی درباره طرحی در مجلس که اعلام کرده حمل و گرداندن حیوانات مجازاتی از پرداخت هزینه نقدی یا توقیف سه‌ماه خودرو را خواهد داشت، اضافه می‌کند: ببینید در این مورد که هنوز قانونی وضع نشده، اینها دستورالعمل یا بخش‌نامه هستند که عنوان می‌شود، اما باید به مرحله قانونی برسد و تصویب شود و ببینیم چه نوع اعمالی در ارتباط با نگهداری حیوانات منع می‌شود؛ چون مطابق قانون مجازات در عمل و ترک فعلی که برای مجازات تعیین می‌شود، جنبه مجرمانه دارد و ما نمی‌توانیم پیش‌داوری کنیم و الان آن را تحلیل کنیم. این وکیل درباره طرح‌های قبل که سگ را در خیابان از صاحبانش جدا می‌کردند، ادامه می‌دهد: این مواردی بود که از سوی نیروی انتظامی اعمال می‌شد، به دستورالعمل‌های داخلی نیروی انتظامی مربوط بوده که در قانون عنوان نشده بود و برای آن وجه مجرمانه در نظر نگرفته بودند، در بحث حیوان‌آزاری هم می‌دانیم که تعدادی سگ را در منطقه گندک دماوند کشتند و متأسفانه در قانون مجازات اسلامی به‌صورت کلی این مسائل عنوان شده و دقیق این موارد را توصیف نکرده‌اند، تا الان هم به این قانون به آن شکلی که باید عمل نشده و د‌رحال‌حاضر چنین چیزی نداریم و دستور‌العمل‌ها داخلی است  و چیزی به تصویب مجلس نرسیده است.

برای   سگ‌گردانی  به‌طور   مشخص جرم‌انگاری   شده

سیدعلی مجتهدزاده، وکیل پایه‌یک دادگستری و مشاور حقوقی درمورد ممنوعیت نگهداری حیوانات خانگی و حمل آنها در سطح شهر به «شرق» می‌گوید: توجه کنید که برای این موضوع به‌طور مشخص جرم‌انگاری نشده است و ممنوعیتی هم وجود ندارد‌ اما از باب ایجاد مزاحمت برای دیگران مثلا در ساختمان، می‌تواند مصداق تخلف داشته باشد، زمانی می‌تواند جرم تلقی شود که صاحب حیوان مکلف به نگهداری و حفظ حیوان وحشی باشد و به دلیل قصور، به دیگران آسیب برساند، اینجا جرم‌انگاری صورت‌گرفته و فرد باید جبران خسارت کند‌ ولی به‌صورت کلی باید ضوابطی برای نگهداری حیوانات خانگی وجود داشته باشد. مجتهدزاده اضافه می‌کند: معمولا همه‌جای دنیا این موضوع جا افتاده که فرد و حیوانش وقتی در بیرون از خانه هستند با وجود اینکه مواظب حیوان است ولی اگر حیوان خرابکاری در سطح شهر به وجود آورد، صاحب حیوان آن را جمع‌و‌جور می‌کند‌ اما متأسفانه اینجا رفتارهای بی‌ضابطه هم وجود دارد. بحث عدم نگهداری حیوانات بر مبنای این تفکر است، افرادی که دغدغه‌های مهم را رها کرده‌اند و به دنبال این مسائل هستند، بنابراین از نظر قانونی جرم انگاری نشده و این مواردی که اخیرا مطرح شده برخلاف آزادی‌های مطرح‌شده در قانون اساسی و خلاف روح حاکم بر قانون اساسی است و عده‌ای هم باید رعایت کنند تا بهانه دست آن گروه ندهند. این وکیل درباره تردد با حیوان در داخل ماشین شخصی می‌گوید: اول توجه کنید که نباید حیوان خطرناکی همراه خود داشته باشیم، مثلا ما ببر و شیر که همراه خود بیرون نمی‌بریم، مثلا حیوانات خانگی که تحت کنترل هستند، هیچ ایرادی ندارد که در ماشین شخصی باشند اما در‌هر‌حال شما به‌عنوان صاحب حیوان مسئول هستید تا به کسی آسیب نرساند‌ اما معمولا بدترین تصمیمات را به شکل قانونی می‌گیرند، در‌صورتی‌که قانون وقتی آزادی‌های مردم را محدود کند، در نهایت باعث بی‌اعتباری قانون خواهد شد.