محدودیتهای اجتماعی در زندگی کودکان اتیستیک
اتیسم نوعی اختلال تحولی فراگیر است که بیشتر بهعنوان اختلالی عصبشناختی در نظر گرفته میشود که در سالهای اولیه کودکی بروز میکند. اختلال اتیسم عبارت است از نابهنجاری در رشد یا اختلال در ارتباط و تعامل اجتماعی و محدودیت چشمگیر فعالیتها و علایق
نگاه سلطانیطالقانی-روانشناس: اتیسم نوعی اختلال تحولی فراگیر است که بیشتر بهعنوان اختلالی عصبشناختی در نظر گرفته میشود که در سالهای اولیه کودکی بروز میکند. اختلال اتیسم عبارت است از نابهنجاری در رشد یا اختلال در ارتباط و تعامل اجتماعی و محدودیت چشمگیر فعالیتها و علایق. مرکز کنترل و پیشگیری از بیماریها، شیوع اختلال اتیسم را در سال 2012، یک نفر از هر 88 کودک و در سال 2014، یک نفر از هر 68 کودک گزارش کرده است. بر اساس بررسیهای انجامشده، اغلب کودکان با اختلال طیف اتیسم در اکتساب مهارتهای اجتماعی مشکل دارند. اختلال اتیسم بهعنوان ناتوانی عصب تحولی توصیف میشود که بهطور معناداری بر کم و کیف ارتباطات کلامی-غیرکلامی و نیز تعاملات اجتماعی آنها تأثیر میگذارد و معمولا قبل از سهسالگی رخ میدهد و عملکرد فرد را در زمینههای مختلف متأثر میکند. شواهد علمی نشان میدهند نقص در مهارتهای اجتماعی در کودکان با اختلال اتیسم، بسیاری از تواناییها ازجمله تواناییهای اجتماعی و تحصیلی آنها را متأثر میکند و منجر به افت تحصیلی آنها میشود.
الگوی نقص توجه نیز در این کودکان از سایر کودکان دارای اختلالات بیشفعالی، کمبود توجه و اختلالات مربوط به دوران طفولیت که به نوعی مشکلات توجه دارند، متمایز است. این کودکان به دلیل مشکلاتی که در توجه به محرکها نشان میدهند، به وضوح دچار فراموشی شده یا از توجه به محرکها اجتناب میکنند یا بهطور افراطی بر یک محرک تمرکز نشان میدهند. بسیاری از این کودکان گاهی بهطور گزینشی از محرکهای اجتماعی اجتناب میکنند؛ زیرا نمیتوانند بین معانی آنها وحدتی ایجاد کنند. رشد توجه با پردازش اطلاعات در کودکان در مهارتهای شناختی، خودتنظیمی و رشد اجتماعی ارتباط نزدیکی دارد. بهطوریکلی توجه ممکن است بهعنوان یک مهارت کلیدی عمل کند؛ به این معنا که دستیابی به این حوزه از رشد، دستاوردهای جانبی بسیاری را برای کودک به ارمغان میآورد.
از سوی دیگر، کودکان مبتلا به اتیسم مجموعه بزرگی از علائم رفتاری و حرکتی را نشان میدهند؛ این علائم بهخصوص در شرایط استرسزا و تحریککننده آشکارتر است. پژوهشهای بسیاری بیانکننده وجود اختلال در مهارتهای حرکتی ظریف و درشت، برنامهریزی حرکتی و هماهنگی حرکتی در افراد مبتلا به اتیسم هستند. بارزترین رفتار غیرمعمول در کودکان مبتلا به اتیسم، رفتارهای کلیشهای بدن، اندامها و انگشتان است. رفتارهای کلیشهای یکی از ویژگیهای اصلی اختلال اتیسم است. مثالهای متداول و شایع از رفتارهای کلیشهای و محدود عبارت هستند از تکاندادن بدن، حرکت انگشتان، دستزدن، چرخاندن اشیا و پژواک کلامی فوری یا تأخیری.
در تأیید یافتهها گزارش میشود که کودکان اتیستیک در شروع تعامل، پاسخدهی به دیگران و حفظ گفتوگو مشکلات قابل ملاحظهای دارند. همچنین کودکان اتیستیک در پیشبینی رخدادهای موقعیتهای اجتماعی مشکل دارند. یکی از ویژگیهای اصلی کودکان اتیستیک، داشتن مشکل در تعاملات اجتماعی است. در واقع این کودکان در مهارتهای ارتباط اجتماعی محدودیتهای درخور ملاحظهای دارند که ازجمله آنها میتوان به فقدان توانایی در شروع و حفظ گفتوگو، درخواست اطلاعات و موارد و وسایل مورد نیاز از دیگران، گوشکردن و پاسخدادن به درخواستهای دیگران و مشارکت در بازیها و فعالیتهای دیگر اشاره کرد. افراد اتیستیک در مشارکت اجتماعی، شروع تعامل با دیگران و پاسخ به تعامل با دیگران مشکلات اساسی دارند. این محدودیتهای اجتماعی سبب مشکلات عمدهای در زندگی روزمره کودکان اتیستیک میشود.