مداخله در بدن را نمی‌توان مذمت کرد

احمدرضا اصغرپور ماسوله-استادیار جامعه‌شناسی در دانشگاه فردوسی مشهد:‌ درباره تمایل مردان و زنان به جراحی‌های زیبایی چند نکته می‌توان گفت؛ اول اینکه سابقه مداخله در بدن به شکل‌های گوناگون به قدمت حیات اجتماعی بشر است. در دوران زندگی قبایلی که شکل‌های محدودی از آن هنوز برجا مانده، انواع رنگ‌کردن بدن یا تغییر شکل آن وجود داشته است. در برخی قبایل شرق آفریقا با این باور که گردن بلند زیباست سال‌ها وقت صرف می‌کردند تا با نصب حلقه‌هایی در گردن خود طول آن را افزایش دهند. در چین باستان هم باور داشتند پای کوچک زیبنده زنان است به همین خاطر کفش‌های چوبی می‌پوشیدند و درد زیادی را تحمل می‌کردند تا پایشان رشد نکند. این امر به شکل‌های گوناگون در عموم جوامع وجود داشته است. پس تمایل به مداخله در بدن و تحمل درد و رنج برای آن اصلا امری جدید و تازه نیست. نکته دوم اینکه پیشرفت‌های صورت‌گرفته در پزشکی امکان مداخلات جدیدی را فراهم کرده است که قبلا امکان‌پذیر نبود. مداخلات در بدن را در دو گروه پزشکی و آرایشی می‌توان جای داد. هردوی اینها اکنون صنعت بزرگی هستند و شرکت‌های چندملیتی در آنها مشغول هستند. چنین صنایع بزرگی در جهان سرمایه‌داری همواره با نوآوری خود را به‌روز می‌کنند. این نوآوری‌ها افراد را بیش از پیش جلب کرده و با تبلیغات آنها را جذب می‌کند. نکته سوم اینکه صنعت تفریحات به‌ویژه در کشورهای سرمایه‌داری نقش هنجارفرست را در جهان امروز دارند، ظاهر صورت و بدن بازیگران زن و مرد در هالیوود اغلب معیارهای زیبایی تلقی می‌شوند و مردم در جوامع مختلف سعی در شبیه‌شدن به آنها دارند. نکته چهارم اینکه مداخله در بدن از ابتدا هم تنها به زنان اختصاص نداشته است. خالکوبی یا رنگ‌کردن ریش مردان در ایران سابقه طولانی دارد. البته عموما زنان بیشتر از مردان دغدغه زیبایی و ظرافت ظاهر داشته‌اند. در دوران ما جهت‌گیری عمومی هنجارها به سمت مساوی‌شمردن مردان و زنان بوده و فردگرایی هم به این امر دامن زده است. نکته آخر اینکه تمایل به مداخله در بدن را نمی‌توان به‌طورکلی مذمت کرد، چراکه به درجاتی همه آحاد جامعه ظاهر بدن خود را مدیریت می‌کنند و شکل می‌دهند. اما مداخلات افراطی که سلامت را به خطر می‌اندازد یا فشار اقتصادی فراوان به افراد وارد می‌کند، می‌توان نادرست خواند.