در سرزمین میانجی‌ها

«استمرار توسعه‌ همه‌جانبه روابط با همسایگان یکی از محورهای بنیادی در دکترین سیاست خارجی متوازن دولت است. همسایگان ایران از ظرفیت‌ اقتصادی، تجاری و سیاسی پراهمیتی بهره‌مند هستند. در راستای بسط بیشتر روابط و پیگیری مصوبات سفرهای دوجانبه قبلی مقامات عالی، عازم قطر و عمان شدم». این توضیح حسین امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه کشورمان در بیان دلیل سفر دیروز خود به قطر و عمان است. کشورهایی که سالیان است که به یک هم‌پیمان و همسایه‌ای با ظرفیت‌ اقتصادی و سیاسی بالا برای ایران تبدیل شده‌اند و نقش میانجیگری میان ایران و آمریکا را نیز بر عهده دارند. ازاین‌رو گمانه‌زنی‌ها از نتیجه این سفر منطقه‌ای وزیر امورخارجه کشورمان نشان می‌دهد که استمرار مذاکره غیرمستقیم با ایالات متحده آمریکا برای آزادسازی پول‌های بلوکه‌شده و مبادله زندانیان، در صدر اهداف دیپلماتیک قرار دارد و حتی پیش‌بینی می‌شود در آینده نه‌چندان دور شاهد گشایش‌هایی در این مسیر باشیم. هرچند برای قضاوت آن‌هم در عرصه دیپلماسی که هر لحظه با خبری یا جریان‌سازی گروهی امکان تغییر مناسبات و توافقات وجود دارد، باید صبور بود زیرا حداقل در رابطه با آزادسازی پول‌های بلوکه‌شده ایران در کره یا توافقات احتمالی در مذاکرات هسته‌ای بارها شاهد این تغییرات ناگهانی بوده‌ایم. حتی در رابطه با تبادل زندانیان هم وزیر امور خارجه کشورمان اردیبهشت سال جاری، در سفری که به بیروت داشت در یک نشست خبری در سفارت ایران توضیح داد که ایران و ایالات متحده «۱۳ ماه پیش» برای تبادل زندانیان توافق کرده‌اند. او بدون اشاره به جزئیات این توافق گفت: «آنها یک خانم دیپلمات انگلیسی را به عنوان نماینده معرفی کردند. درخصوص چگونگی تبادل زندانیان به عنوان یک موضوع کاملا انسانی یک صورت‌جلسه بین آن نماینده و طرف ایرانی امضا شد». آن‌طورکه امیرعبداللهیان روایت کرده، دو طرف «هیچ محدودیت زمانی برای انجام تبادل نداشتیم، اما به دلیل برخی ملاحظات طرف آمریکایی ماه‌ها اجرای این صورت‌جلسه به تعویق افتاد». البته امیرعبدالهیان همچنین گفت که «در هفته‌های گذشته قرار شد آن صورت‌جلسه به‌روزرسانی شود». حال سفر وزیر امورخارجه به دو کشور قطر و عمان در حالی که شایعات در رابطه با توافق بر سر تبادل زندانیان و توافق هسته‌ای در حال افزایش است، از اهیمت بسزایی برخوردار است؛ هرچند اخبار و جزئیات دقیقی از جلسات دوطرف در دوحه منتشر نشده است و همه اخبار به پوشش خبر دیدار رسمی وزیر امور خارجه کشورمان با مقامات قطری خلاصه شده ‌است.

سخنگوی وزارت امور خارجه که امیرعبداللهیان را در این سفر همراهی می‌کند، درباره این سفر در توییتی نوشته است: «منطقه شاهد پویایی مثبت از مسیر ارتباط و گفت‌وگوی بیشتر کشورها با یکدیگر است. سفر منطقه‌ای وزیر امور خارجه به حوزه خلیج فارس، نویدبخش آینده‌ای روشن مبتنی بر همکاری سازنده کشورهای منطقه با یکدیگر است». ابراهیم رضایی، عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس هم که وزیر امور خارجه را در این سفر منطقه‌ای همراهی می‌کند، درباره اهداف و اهمیت سفر دوره‌ای رئیس دستگاه دیپلماسی کشورمان به عمان و قطر اظهار کرد: روابط ما با قطر روابط دیرینه‌ای است و ما همیشه با این کشور و «خاندان آل ثانی» ارتباط خوبی را داشته‌ایم. وی با بیان اینکه قطر امروز یک بازیگر مؤثر و مهم منطقه‌ای به حساب می‌آید، گفت: در این سال‌ها دوحه به عنوان یک بازیگر و کاتالیزور مؤثر در مذاکرات میان ایران با برخی کشورها به ایفای نقش پرداخته است. این عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی تصریح کرد: سفر وزیر امور خارجه به این کشور در راستای توسعه روابط دوجانبه، گسترش همکاری‌های اقتصادی و به طور خاص علمی و از طرفی هم در جهت افزایش همکاری‌های منطقه‌ای میان دو کشور به حساب می‌آید. رضایی خاطرنشان کرد: با توجه به سابقه خوبی که قطری‌ها در ایجاد و گسترش صلح منطقه‌ای داشته‌اند، این سفر هم می‌تواند به کاهش تنش‌ها در منطقه و افزایش صلح و ثبات و البته بالاتررفتن سطح روابط دو کشور منجر شود.

دیدارها  در  قطر

حسین امیرعبداللهیان در نخستین دیدار رسمی از سفر منطقه خود به حوزه خلیج فارس با «شیخ تمیم بن حمد آل ثانی» امیر این کشور دیدار و تبادل‌نظر کرد. در این دیدار موضوعات مورد اهتمام دو کشور در حوزه دوجانبه، منطقه‌ای و بین‌المللی مورد تبادل نظر قرار گفت. وزیر امور خارجه کشورمان با ابلاغ سلام و تحیات رئیس‌جمهور کشورمان به امیر قطر، بر آمادگی جمهوری اسلامی ایران برای همکاری مشترک با قطر به منظور توسعه روابط در زمینه‌های مختلف دوجانبه و سرعت‌بخشیدن به اجرای توافقات گذشته در زمینه‌های اقتصادی و تجاری تأکید کرد. امیرعبداللهیان ضمن اظهار خرسندی از روابط ممتاز سیاسی میان دو کشور، گفت لازم است با تلاش مشترک، روابط اقتصادی، تجاری و فرهنگی میان دو کشور نیز هم‌پای روابط سیاسی افزایش و ارتقا یابد. رئیس دستگاه دیپلماسی کشورمان ارتقای گفت‌وگوها و همکاری‌ها میان هشت کشور حوزه خلیج فارس را به منظور ایجاد سازوکار دسته‌جمعی با هدف تأمین منافع و امنیت مشترک کشورهای حوزه خلیج فارس خواستار شد. امیرعبداللهیان از تلاش‌ها و ابتکارات قطر در کمک به حل‌وفصل موضوعات و مشکلات منطقه‌ای قدردانی کرد و بر استمرار حمایت ایران از اقدامات سازنده قطر در این‌ مسیر تأکید کرد. شیخ تمیم بن حمد آل ثانی امیر قطر نیز در این دیدار، ضمن ابراز خرسندی از روابط بسیار خوب، مستحکم و صادقانه میان دو کشور، گفت ایران از جایگاه ویژه‌ای در منطقه برخودار است و کشورش برای توسعه روابط با ایران هیچ مرزی نمی‌شناسد. او همچنین ضمن ابراز خرسندی از پیشرفت‌های حاصله در روابط دو کشور، افزود، لازم است برای رسیدن به سقف هدف‌گذاری‌های انجام‌شده قبلی در گفت‌وگوهای انجام‌شده با رئیس‌جمهور کشورمان در حوزه تجاری و اقتصادی، تلاش‌های مشترک افزایش یابد. امیر قطر ضمن ابلاغ سلام و تحیت به رئیس‌جمهور کشورمان، مراتب دعوت خود از ایشان برای سفر به قطر را ابلاغ کرد. در این دیدار برخی موضوعات منطقه‌ای از جمله فلسطین و افغانستان نیز مورد گفت‌وگو و تبادل نظر قرار گرفت.

وزیر امور خارجه کشورمان همچنین در ادامه این سفر با شیخ محمد بن عبدالرحمن آل ثانی، نخست‌وزیر و وزیر امور خارجه قطر دیدار کرد. در این دیدار، مسائل سیاسی دوجانبه، برخی موضوعات منطقه‌ای و بین‌المللی، روند برگزاری کمیسیون‌ مشترک اقتصادی دو کشور، ارتقای حجم تبادل تجاری دو کشور، تسهیل فعالیت‌های اقتصادی و تجاری بخش خصوصی، همکاری‌های حمل‌ونقلی به‌ویژه حمل نقل دریایی و فعال‌ترکردن بنادر دو کشور برای تقویت حمل‌ونقل کالا و مسافر، موضوعات کنسولی خاصه وضعیت شهروندان ایرانی زندانی در قطر مورد گفت‌وگو، تبادل نظر و پیگیری قرار گرفت.

امیرعبداللهیان در این دیدار با ابراز خرسندی از روابط ممتاز سیاسی میان ایران و قطر، بر لزوم تلاش مشترک برای ارتقای همکاری‌های اقتصادی و تجاری و تحقق‌بخشیدن به هدف‌گذاری‌های رهبران دو کشور در این زمینه تأکید کرد. وی با استقبال از برگزاری کمیسیون مشترک اقتصادی دو کشور در آینده نزدیک و نیز دیدارهای هیئت‌های تخصصی و فنی دو کشور، ابراز امیدواری کرد شاهد تحول در روابط اقتصادی و تجاری میان ایران و قطر باشیم. امیرعبداللهیان بر اهمیت نقش بنادر دو کشور در افزایش نقل و انتقال کالا و مسافر میان دو کشور تأکید کرد و فعال‌ترکردن بنادر تعیین‌شده برای این منظور را خواستار شد. موضوعات کنسولی از جمله کمک به آزادی یا انتقال زندانیان ایرانی در زندان‌های قطر نیز از دیگر موضوعات مطرح‌شده توسط وزیر امور خارجه کشورمان در این دیدار بود. نخست‌وزیر و وزیر امور خارجه قطر نیز در این دیدار از توسعه روابط دوجانبه اظهار خرسندی کرد و گفت گام‌های خوبی تاکنون برداشته‌ایم و در عین حال لازم است برای تحقق اهداف از قبل تعیین‌شده بیشتر تلاش کنیم. او خواستار هدف‌گذاری صحیح برای برگزاری اجلاس آتی کمیسیون مشترک اقتصادی دو کشور شد.

نخست‌وزیر قطر همچنین تنظیم برنامه کار مشترک را برای هموارکردن مسیر و رفع موانع همکاری مهم دانست و افزود کشورش در تلاش است زمینه‌های لازم برای تسهیل فعالیت بخش خصوصی ایران در قطر را فراهم کند. او نسبت به تقویت همکاری‌های حمل‌ونقل دریایی دو کشور نیز ابراز آمادگی کرد و گفت در این زمینه وزرای ذی‌ربط دو کشور تلاش‌های خود را افزایش خواهند داد. وزیر امور خارجه کشورمان در ادامه سفر منطقه‌ای خود دیروز عصر وارد عمان شد که انتظار می‌رود با میانجیگیری این کشور موضوع تبادل زندانیان به مراحل پایانی خود برسد.

وزیر امور خارجه کشورمان در ادامه سفر منطقه‌ای خود دیروز عصر وارد عمان شد که انتظار می‌رود با میانجیگیری این کشور موضوع تبادل زندانیان به مراحل پایانی خود برسد و از نتایج ملموس این سفر بازشدن این گره سیاسی باشد.