چالش عضویت سوئد در ناتو

‌پس از آغاز عملیات نظامی روسیه در منطقه دونباس و آغاز جنگ اوکراین، دولت‌های سوئد و فنلاند رویکرد عدم تعهد نظامی خود در قبال ناتو را تغییر داده و خواستار عضویت در این ائتلاف نظامی شدند. فنلاند در ماه آوریل به ناتو ملحق شد اما دولت ترکیه به‌ دلیل نگرانی‌های امنیتی همچنان مانع عضویت سوئد در این ائتلاف نظامی می‌شود. استکهلم بار دیگر از ترکیه خواست که دست از مخالفت با این درخواست بردارد و پارلمان ترکیه روند تأیید درخواست عضویت استکهلم در ناتو را شروع کند. سوئد اخیرا قانون جدیدی را برای سخت‌تر‌کردن تأمین مالی یا حمایت از گروه‌های تروریستی تصویب کرده که به ادعای استکهلم، این قانون به معنای اجرای تعهدات توافق‌نامه با ترکیه است.  «توبیاس بیلستروم»، وزیر امور خارجه سوئد، اعلام کرده «ما باور داریم آنچه را از ما انتظار می‌رفت، انجام داده‌ایم. اکنون زمان آن رسیده که پارلمان ترکیه روند تصویب عضویت سوئد در ناتو را آغاز کند. استکهلم همچنان امیدوار است که بتواند تا زمان نشست سران ناتو در (11 و 12 جولای-20 و 21 تیرماه) در لیتوانی، به این ائتلاف نظامی بپیوندد. آزادی تجمعات در قانون اساسی گنجانده شده اما این‌طور نیست که هر چیزی که قانونی است، همیشه درست باشد».  سوئد مدعی است به آخرین تعهد خود بر اساس تفاهم‌نامه امضاشده در مادرید برای برطرف‌‌کردن نگرانی‌های امنیتی ترکیه درباره مسئله تروریسم عمل کرده و یک قانون ضدتروریسم جدید وضع کرده که از نخستین روز ماه میلادی جاری اجرا شده است. عضویت در ناتو، بی‌طرفی سوئد را که از زمان جنگ سرد وجود داشته است، تغییر خواهد داد و زمینه را برای گسترش ناتو در نزدیکی مرزهای روسیه آماده خواهد کرد. مسکو اعلام کرده است عضویت فنلاند و سوئد یک تهدید برای این کشور محسوب می‌شود و به آن پاسخ خواهد داد. دیوان عالی این کشور برای استرداد یکی از حامیان حزب کارگران کردستان (پ‌ک‌ک) که آنکارا آن را یک تشکیلات تروریستی می‌داند، به ترکیه چراغ سبز نشان داده است. در ماه جاری، آنکارا تأکید کرده سوئد باید تجمع‌ها و راهپیمایی‌های ضد ترکیه در استکهلم را سرکوب کند تا موافقت این کشور را کسب کند. ترکیه معتقد است سوئد به اعضای گروهک تروریستی «پ‌ک‌ک» پناه داده است. اردوغان، رئیس‌جمهوری ترکیه، در آخرین مواضع خود مدعی شد سوئد نباید در نشست آتی ائتلاف ناتو در ماه آینده منتظر چراغ سبز آنکارا برای عضویتش باشد، مگر اینکه مانع برگزاری تجمعات ضد ترکیه‌ای در استکهلم شود. پس از درخواست فنلاند و سوئد برای عضویت در سازمان پیمان آتلانتیک شمالی (ناتو)، ترکیه تأکید دارد این دو کشور منطقه نوردیک نباید از فعالان کُرد و حامیان پ‌ک‌ک حمایت کنند و باید افراد مظنون را به ترکیه بازگردانند. ترکیه منتظر نتایج اصلاحیه قانون اساسی و لایحه ضد تروریسم سوئد بوده و بارها تأکید کرده سوئد باید به بندهای توافق‌نامه امضا‌شده در «نشست مادرید» عمل کند.  «نعمان کورتولموش»، رئیس پارلمان ترکیه نیز تأکید دارد تا زمانی که استکهلم به تعهدات خود به‌منظور مبارزه با تروریسم عمل نکند، ترکیه الحاق سوئد به ناتو را تأیید نخواهد کرد. پارلمان ترکیه از سوئد انتظار دارد به تعهدات خود در مبارزه با تروریسم که در تفاهم‌نامه مادرید که در ژوئن سال گذشته در حاشیه نشست ناتو امضا شد، عمل کند؛ در غیر این صورت، آنکارا با الحاق سوئد به این ائتلاف موافقت نخواهد کرد. «اگرچه تصویب قانون ضد تروریسم در سوئد را مثبت می‌دانیم اما برای اجرای آن اقدامات مشخصی لازم است؛ در غیر این صورت، ما درخواست الحاق سوئد را تأیید نخواهیم کرد». ‌ترکیه و مجارستان تنها کشورهای عضو ناتو هستند که هنوز پیشنهاد سوئد را برای پیوستن به ائتلاف ناتو تصویب نکرده‌اند. طبق مفاد ناتو، موافقت همه اعضای این ائتلاف نظامی برای عضویت کشورهای جدید در ناتو الزامی است. می‌توان به اعتراضات اخیر در پایتخت سوئد و هتک حرمت قرآن و همچنین روابط با پ‌ک‌ک به‌عنوان دلایلی که مانع تأیید درخواست استکهلم شده است،‌ اشاره کرد. ‌برخی از جناح‌ها و شخصیت‌های سیاسی ترکیه از دولت این کشور می‌خواهند تا از پیوستن سوئد به ناتو جلوگیری کنند؛ چرا‌که گسترش این ائتلاف برای ترکیه خطرناک بوده و توسعه ناتو به هر جهت تهدید ترکیه را تشدید خواهد کرد. ناتو منبع تهدیدی علیه ترکیه است. پذیرش سوئد در ناتو برای وحدت ملی و تمامیت ارضی ترکیه بسیار خطرناک است. ینس استولتنبرگ، دبیرکل ناتو، با حمایت از پیوستن سوئد به ناتو، اعتقاد دارد این کشور نگرانی‌های ترکیه را برطرف کرده و آماده است تا به این اتحاد نظامی بپیوندد. بسیاری از اعضای ائتلاف ناتو امید دارند ترکیه در آستانه نشست این ائتلاف، با عضویت سوئد در ناتو موافقت کند. گفته می‌شود آنتونی بلینکن، وزیر خارجه آمریکا، با هاکان فیدان، وزیر خارجه ترکیه، در مورد مسائل منطقه‌ای و اهمیت روابط دوجانبه آمریکا و ترکیه از‌جمله همکاری دیرینه دفاعی دو کشور، گفت‌وگو و بر اهمیت وحدت در ناتو و لزوم پیوستن سوئد به ائتلاف ناتو تأکید کرده است.