کسب درآمد طالبان از جریان امدادرسانی

گزارشی که برای دولت آمریکا تهیه شده، می‌گوید گروه طالبان توانسته‌اند در نهادهای بین‌المللی امدادرسانی به افغانستان «به طور مؤثری نفوذ کنند» و افزوده این گروه کمک‌های بین‌المللی به افغانستان را «به‌عنوان منبع درآمدی برای خود می‌بیند». نشریه فارن پالیسی که نسخه‌ای از این گزارش را دیده است، می‌نویسد این سند که به سفارش سازمان توسعه بین‌المللی دولت آمریکا تهیه شده است، نشان می‌دهد که «کمک‌های بین‌المللی به افغانستان به طور سازمان‌یافته به سوی عوامل تحت کنترل طالبان تغییر مسیر می‌دهند». در این گزارش آمده است به نظر می‌رسد طالبان سازمان ملل متحد را یک منبع درآمد دیگر می‌بیند و به‌همین‌دلیل «به دنبال آن است که این منبع را نیز تحت کنترل خود دربیاورد». دو سال پس از روی کار آمدن طالبان در آگوست ۲۰۲۱، این کشور با بحران بشردوستانه دست به گریبان و نیازمند به کمک‌های بین‌المللی است. جو بایدن، رئیس‌جمهوری آمریکا، سال گذشته با صدور فرمانی با انتقال نیمی از هفت میلیارد دلار دارایی بانک مرکزی افغانستان در بانک‌های نیویورک به صندوقی در سوئیس موافقت کرد تا برای ثبات اقتصادی افغانستان مصرف شود. در همین حال، ماهانه حدود ۱۵۰ میلیون دلار محموله پول نقد برای مصارف بشردوستانه به کابل می‌رسد. آمریکا از زمانی که نیروهایش را از افغانستان خارج کرده، از طریق سازمان ملل متحد نزدیک به دو میلیارد دلار به افغانستان کمک کرده است. به نوشته فارن پالیسی گزارش سازمان توسعه بین‌المللی آمریکا درباره توانایی سازمان ملل متحد برای مدیریت جریان امداد به افغانستان ابراز تردید کرده است. گزارش سازمان توسعه بین‌الملل آمریکا می‌گوید بسیاری از سازمان‌های غیردولتی در افغانستان به زنان مستمری می‌دهند تا در خانه بمانند و طالبان به این زنان دستور داده که مردان خانواده خود را به جای خود به سر کار بفرستند. این گزارش در ماه می ‌از سوی سازمان صلح بین‌الملل به دولت آمریکا ارائه شده؛ اما هنوز علنی نشده است و می‌گوید طالبان «در کمال تعجب کماکان منسجم و برجاست» و حلقه تصمیم‌گیری در حول ‌هبت‌الله آخوندزاده شکل گرفته است.

براساس این گزارش طالبان از ارعاب و اجبار نیروهای محلی سازمان ملل متحد و دیگر سازمان‌های غیردولتی در افغانستان استفاده می‌کند تا کنترل بیشتری بر دریافت کمک‌های بین‌المللی داشته باشد و از طریق انتشار کمک‌ها برای خود اعتبار کسب کند. براساس‌این سازمان‌های غیردولتی مجبور شده‌اند تفاهم‌نامه‌هایی با ریاست عمومی استخبارات افغانستان امضا کنند تا بتوانند به فعالیت خود ادامه دهند. این اداره که ازجمله بر فعالیت سازمان‌های مدنی در افغانستان نظارت دارد، مستقیما به هیبت‌الله آخوندزاده گزارش می‌دهد. نویسندگان این گزارش می‌گویند این سازمان «مسئول کشتار مخالفان در ننگرهار است» و از آنجا که سازمان ملل متحد و سازمان‌های غیردولتی با توافق‌های دوجانبه خود با طالبان، خود را از قدرت چانه‌زنی گروهی با این گروه بی‌بهره کرده‌اند و دیگر ردی از قدرت نفوذ این نوع سازمان‌ها در افغانستان دیده نمی‌شود. به‌تازگی یک گزارش شورای امنیت سازمان ملل گفته بود که حکومت طالبان به رهبری هبت‌الله آخوندزاده، به «سیاست‌های انحصاری پشتون‌محور و مستبدانه» مشابه طالبان در اواخر دهه ۱۹۹۰ بازگشته است و رهبر طالبان «با افتخار در برابر فشارهای خارجی در تعدیل سیاست‌هایش مقاومت می‌کند».

مخالفت با دیدار با طالبان

مایکل مک کال، رئیس کمیته روابط خارجی مجلس نمایندگان آمریکا، می‌گوید مقام‌های دولت آمریکا نباید با طالبان ملاقات و گفت‌و‌گو کنند. او در نامه‌ای به آنتونی بلینکن، وزیر خارجه آمریکا که وب‌سایت این کمیته آن را منتشر کرد، نوشت: طالبان از زمان به دست گرفتن قدرت با وجود تعامل با ایالات متحده، رفتار بدتری داشته‌اند: «امروز طالبان با گروگان‌گرفتن آمریکایی‌ها، اخلال در تلاش‌ها برای کمک‌های بشردوستانه، انتصاب مقام‌های القاعده در پست‌های دولتی و وضع قوانین سخت‌گیرانه فزاینده درباره زنان ازجمله منع آنها از تحصیل بالاتر از کلاس ششم همچنان به کارشان ادامه می‌دهند. ایالات متحده باید جامعه جهانی را برای ایجاد اصلاحات در صفوف طالبان رهبری کند، نه اینکه در پی عادی‌سازی روابط با این گروه باشد». به نوشته ایندیپندنت، مک‌ کال در این نامه می‌افزاید: از زمان خروج فاجعه‌آمیز ایالات متحده از افغانستان، هیچ مقام دولتی این کشور به افغانستان سفر نکرده است؛ اما مقام‌های ایالات متحده هر هفته با نمایندگان طالبان در قطر ملاقات و برای اطمینان از ادامه تخلیه آمریکایی‌ها و متحدان افغان ما از آن کشور مذاکره می‌کنند. این جلسات هفتگی نیاز به تعامل بین ایالات متحده و طالبان را برآورده می‌کند. مک‌ کال سپس یادآور شد که به‌تازگی برخی مقام‌های خارجی سفر به افغانستان را آغاز کرده‌اند که باعث می‌شود روابط با طالبان عادی‌سازی شود؛ ازجمله یک نماینده مجلس بریتانیا که به این کشور سفر کرد و کوشید نقض فاحش حقوق بشر را که طالبان هر روز مرتکب می‌شوند، کم‌اهمیت جلوه دهد که بالاخره مجبور به عذرخواهی شد. به باور رئیس کمیته روابط خارجی مجلس نمایندگان آمریکا، سفر به افغانستان باعث مشروعیت‌بخشی به طالبان می‌شود؛ درحالی‌که آنان بی‌وقفه در حال سرکوب شدید زنان‌اند و با القاعده هم ارتباطی نزدیک دارند: «این سفرها هیچ تأثیری بر منافع آمریکا ندارد و تنها حاصل آن تقویت حکومت طالبان است». مک‌ کال در پایان تصریح کرد: هرگونه تلاش مقام‌های ایالات متحده برای سفر به افغانستان تحت سلطه طالبان خیانت به جان‌باختگانی است که به دست این گروه از بین رفته‌اند و همچنین خیانت به روزگار بد میلیون‌ها افغان است که همچنان به یک افغانستان آزاد، مرفه و دموکراتیک امیدوارند. فریدون آژند، کارشناس افغانستان، در تحلیل خود نوشت که به نظر می‌رسد نامه مایکل مک‌ کال بیشتر واکنشی به سفر توبیاس الوود، نماینده مجلس بریتانیا، به افغانستان است. الوود چند روز قبل، از سفرش به افغانستان ویدئویی منتشر کرد که در آن از عادی‌بودن جریان زندگی در افغانستان تحت سلطه طالبان، بهترشدن امنیت و مسائلی حرف زد که به نفع طالبان بود. او از دولت بریتانیا خواست رابطه با طالبان را بیشتر و حتی سفارت بریتانیا را در کابل دوباره فعال کند. اظهارات توبیاس الوود با واکنش‌های فراوانی روبه‌رو شد و بسیاری او را به سفیدنمایی طالبان که همه حقوق زنان را از آنان گرفته‌اند، متهم کردند. این واکنش‌ها به اندازه‌ای گسترده بودند که الوود مجبور به عذرخواهی شد و آن ویدئوی تبلیغی را هم حذف کرد. با اینکه هیچ کشوری در جهان هنوز طالبان را به رسمیت نشناخته‌، تعدادی از کشورها روابط نزدیکی با طالبان دارند. اکثر کشورهای همسایه افغانستان در تلاش‌اند روابط‌شان با طالبان را بهتر کنند و برخی ساختمان سفارتخانه‌ افغانستان در کشورشان را در اختیار طالبان قرار داده‌اند. برخی کشورهای غربی هم می‌گویند برای تداوم کمک به مردم افغانستان، برقراری روابط نزدیک با طالبان ضروری است. با این حال حتی کشورهای دوست طالبان نیز از گسترش پایگاه‌های آموزشی تروریست‌ها در خاک افغانستان نگران‌اند و می‌گویند این کشور بار دیگر به کانون تربیت تروریست‌های بین‌المللی تبدیل شده است.