سقوط بالگرد بهانه است

حمید سجادی، وزیر ورزش ابراهیم رئیسی، بالاخره استعفایش را نوشت و از وزارتخانه رفت. او که پیش‌از‌این بارها با شایعه برکناری یا نوشتن استعفایش در رسانه‌ها روبه‌رو شده بود، بالاخره این موضوع را عملی کرد تا کمی قبل از دو‌سالگی ماندنش در وزارت ورزش، دست از کار بکشد. او شهریور 1400 با کسب 165 رأی موافق، 108 رأی مخالف و 13 رأی ممتنع توانست از مجلس برای حضور در وزارت ورزش و جوانان رأی اعتماد بگیرد و به‌عنوان وزیر ورزش و جوانان انتخاب شود؛ انتخابی که البته به شهریور 1402 نکشید و با نوشتن استعفا و ارسال این نامه به ابراهیم رئیسی، از وزارتخانه جدا شد. درباره دلیل استعفای حمید سجادی، اجازه داده شده تا این‌طور برداشت شود که او به دلیل مشکلات جسمانی که پس از سقوط بالگرد حامل او در شهرستان جیرفت شکل گرفت، قید ماندن در وزارتخانه را زده؛ ولی پذیرش چنین بهانه‌ای به‌سادگی پذیرفتنی نیست. سجادی اسفند سال گذشته دچار سانحه سقوط بالگرد شد که در آن یکی از همراهانش را هم از دست داد. باوجود‌این، پس از آن حادثه، چندین بار از این گفته شد که وزیر ورزش به دلیل مشکلات جسمانی استعفایش را تقدیم ابراهیم رئیسی کرده؛ ولی هر بار این شایعه از سوی روابط‌عمومی وزارتخانه رد و عنوان شد که این موارد از اساس کذب است. وزارت ورزش بارها با صدور بیانیه‌ای از این خبر داد که حال حمید سجادی بسیار مساعد است و او با «قدرت» به کار ادامه می‌دهد؛ ولی برخلاف تکذیبیه‌های مکرر این بار نه‌تنها وزارت ورزش، بلکه شخص وزیر وقت، یعنی حمید سجادی هم در گفت‌وگویی که یکی، دو هفته قبل با رسانه‌ها داشت، به طور رسمی از این موضوع پرده برداشت که به دلیل کسالت حاصله پس از سقوط بالگرد، استعفا را تقدیم ابراهیم رئیسی کرده است. این موضوعی بود که حتی علی بهادری‌جهرمی، سخنگوی دولت، هم یکی، دو هفته قبل در حاشیه جلسه هیئت دولت به آن اشاره کرد و گفت: «برای آقای سجادی از زمان سانحه سقوط بالگرد، عارضه‌های جسمانی متعددی ایجاد شد و چند مرتبه با رئیس‌جمهوری مذاکره داشت و به نوعی استعفا داده بود؛ چراکه سیر درمان مطابق با سرعت مورد انتظار پیش نمی‌رفت. پزشکان هم به طور مستمر به او هشدار می‌دادند که نیازمند استراحت بیشتر و جراحی‌های دیگری است».

ابهامی که در‌این‌بین وجود دارد، این است که اگر حمید سجادی کسالت جسمانی داشت، چطور این خبر را بارها تکذیب کرد و حتی وزارتخانه مطبوع او افرادی که چنین اخباری را منتشر کرده، تهدید به شکایت کرد. بدیهی است که حمید سجادی و افراد نزدیکش در وزارت ورزش بیش از بقیه از وضعیت جسمانی او باخبر بوده‌اند و بعید است او به دلیل وضعیت جسمانی‌اش مجبور شده باشد استعفا دهد.

‌فرار  از   استیضاح؟

این موضوع محتمل‌ترین گزینه برای استعفای حمید سجادی است. او از زمانی که سکان هدایت وزارت ورزش را به دست گرفت، مورد انتقادات زیادی قرار گرفت. بسیاری ابایی نداشتند تا حمید سجادی را یکی از ضعیف‌ترین وزاری کابینه دولت ابراهیم رئیسی خطاب کنند. برای ارائه مدرک در این زمینه کافی است به دفعات حضور سجادی در مجلس اشاره کرد که در نوع خود رکورددار بود. او چهار بار از سوی نمایندگان مجلس با دریافت کارت زرد مواجه شد و بسیاری اعتقاد داشتند اگر استعفایش را ننویسد و از وزارتخانه جدا نشود، استیضاح خواهد شد. اخباری تأیید‌نشده در این زمینه به گوش می‌رسد که ابراهیم رئیسی و نزدیکانش به سجادی پیشنهاد داده‌اند برای رهایی از موضوع استیضاح در مجلس که بسیار قریب‌الوقوع است، استعفایش را بنویسد و برود. پیش‌از‌این چندین نماینده مجلس انتقادات بسیار تندوتیزی نسبت به عملکرد حمید سجادی داشتند. مجتبی یوسفی از این گفته بود که وزیر آبروی ایران در سطح جهان را برده است و مجلس او را برکنار می‌کند. علیرضا سلیمی هم استیضاح او در مجلس را امری اجتناب‌ناپذیر توصیف کرده بود.

‌چرا حمید سجادی به این نقطه رسید؟

اینکه چرا حمید سجادی پای ثابت حضور در مجلس و دریافت کارت زرد از نمایندگان بود و اینکه اصولا چرا او به مرحله‌ای رسید که رفتن را به ماندن ترجیح دهد، برگرفته از عوامل متعددی است که در زیر به تعدادی از آنها اشاره شده است.

‌وضعیت نامساعد باشگاه‌های استقلال و پرسپولیس

شاید دم‌دستی‌ترین دلیل برای ضعف مدیریتی حمید سجادی اوضاع نابسامان دو باشگاه مطرح و البته دولتی استقلال و پرسپولیس است. آشفته بازار مدیریت استقلال از یک سو و حذف این تیم از آسیا از سوی دیگر، بارزترین رخداد‌ی است که در عصر سجادی شکل گرفت. بدهی‌های زیاد، به کار گماردن مدیران ناتوان و البته ضعف و ابهام درباره واگذاری این دو باشگاه هم از دیگر دلایلی است که باعث می‌شود سجادی کارنامه قابل قبولی در این عرصه نداشته باشد.

‌نابسامانی‌ در فدراسیون‌های ورزشی

این یکی هم دیگر بر کسی پوشیده نیست. بسیاری از فدراسیون‌های ورزشی ایران در عصر حمید سجادی با سرپرست اداره شدند و برخلاف قوانین مربوطه مبنی بر پایان دوران سرپرستی این افراد، باز هم انتخابات به‌موقع برگزار نشد. البته تعدادی هم از حمید سجادی گلایه داشتند که گویا با به کار گماشتن افراد نزدیک به خودش به‌عنوان سرپرست، سعی در مهندسی‌کردن انتخابات به واسطه همین افراد داشت.

‌بی‌توجهی به توسعه زیرساخت‌ها و اماکن ورزشی

این یکی از آن دست دلایلی است که سجادی حتی برایش به مجلس فراخوانده شد و از نمایندگان کارت زرد هم گرفت. او بارها به دلیل آنکه نتوانست پاسخ قانع‌کننده‌ای در این زمینه داشته باشد، تا مرز تهدید برای استیضاح پیش رفت. سجادی اعتقاد داشت که انتقادها در این زمینه درست نیست؛ چون او وارث مشکلاتی است که از دولت‌های قبلی برایش به جا مانده است.

‌ نداشتن استقلال لازم

از لابه‌لای صحبت‌های منتقدان حمید سجادی می‌توان به این موضوع هم پی برد که او حرف‌شنوی زیادی از افرادی بیرون از مجموعه‌اش داشته است. البته شاید بتوان این مورد را امری رایج تلقی کرد که او به مشاورانش گوش دهد؛ ولی تعدادی از منتقدانش می‌گویند افرادی که سجادی از آنها مشاوره می‌گرفت، اصولا مشاورش نبوده‌اند و به واسطه ارتباط قدیمی در امور وزارتخانه دخالت داشتند.

‌ حمایت‌نکردن از قهرمانان ملی و پناهندگی ورزشکاران

این مورد شاید فقط مربوط به وزارت حمید سجادی نباشد و بتوان در همه ادوار برایش نمونه‌هایی یافت؛ هرچند در یک سال اخیر وزارت حمید سجادی، شیب مهاجرت و پناهندگی ورزشکاران ایرانی تند و تندتر شد. اگرچه اعتراضات در ایران و تحولات در حوزه اجتماعی یکی از دلایل مهاجرت ورزشکاران به دیگر کشورهای اروپایی و آمریکایی شد؛ ولی نرسیدن به اوضاع مالی ورزشکاران و نداشتن امکانات پایه هم بی‌دلیل نبود. نباید فراموش کرد که تعدادی از ورزشکاران مهاجر و پناهنده ایرانی از اینکه حتی غذای کافی و مناسب در اردوی تیم ملی نداشتند، تصمیم به خروج از ایران گرفتند.

‌ شرایط تیم ملی در جام جهانی

اوضاع برای حمید سجادی در عرصه‌های دیگر هم خوب پیش نرفته است. شاید او تصورش را هم نمی‌کرد در عصری بر کرسی وزارت بنشیند که قرار باشد تیم ملی ایران در جام جهانی، در میانه اعتراضات به میدان برود. مرور اتفاقات رخ‌داده بر تیم ملی در قطر از حوصله بحث خارج است؛ ولی حواشی دیدار برابر انگلیس، حسابی عرصه را در داخل بر حمید سجادی از سوی دولتی‌ها و تعداد زیادی از نمایندگان مجلس تنگ کرد. گو اینکه خواندن همراه با شایعات سرود در بازی‌های بعدی و البته فضای ایجادشده برای اردوی تیم ملی، حمید سجادی را از سوی نهادهای بین‌المللی زیر ذره‌بین برد که نهایتا منجر به محرومیت بین‌المللی او شد.

‌داستان الناز رکابی

دیگر موضوعی که می‌توان به آن به‌عنوان عاملی برای تنگ‌شدن عرصه بر حمید سجادی در عصر وزارتش اشاره کرد، داستان الناز رکابی است. او به‌عنوان نماینده ایران راهی رقابت‌های سنگ‌نوردی کره جنوبی شد؛ ولی در فینال، با برداشتن روسری، بدون حجاب از دیواره بالا رفت. در بازگشت الناز به ایران، چهره‌های تندرو خواهان برخورد با او شدند؛ ولی حمید سجادی با الناز رکابی در وزارتخانه جلسه گذاشت و پای صحبت‌هایش نشست. این اتفاق باعث شد تا انتقادات تندی از سوی چهره‌های نزدیک به دولت از حمید سجادی شود. سیداحمد علم‌الهدی، امام جمعه مشهد، پس از این دیدار حسابی از حجاب رکابی انتقاد کرد و وزیر ورزش را مورد شماتت قرار داد که چرا با این دختر ورزشکار دیدار داشته است. او گفت: «اساسا فرض کنیم که ملاحظات سیاسی درست باشد و بهتر باشد که این خانم طرد نشود و به نظام برگردد؛ اما نکته اینجاست که چرا وزیر ورزش با این خانم ملاقات کرد؛ درحالی‌که او باز هم بدون حجاب بود و تنها به پوشیدن یک کلاه اکتفا کرد؟». اگرچه بعدها مشخص شد که حمید سجادی به‌واسطه حساسیتی که کمیته بین‌المللی المپیک نسبت به داستان الناز رکابی داشته، مجبور شده با او ملاقات کند؛ ولی سرانجام این اتفاق برایش در عرصه بین‌المللی با امتیاز مثبتی همراه نشد؛ چراکه علاوه بر انتقادهای داخلی، اتحادیه اروپا بهمن‌ 1401، حمید سجادی را به دلیل توصیه‌های هدف‌دار به ورزشکاران در زمان التهابات و البته رویکرد نامناسب در پرونده الناز رکابی در فهرست مقام‌های تحریم‌شده ایرانی قرار داد.

کیومرث هاشمی سرپرست وزارت ورزش شد

پس از استعفای حمید سجادی و موافقت رئیس‌جمهوری با این استعفا، کیومرث هاشمی امور کار را در دست گرفت و به‌عنوان سرپرست معرفی شد. هاشمی به‌عنوان سرپرست در این وزارتخانه حضور خواهد داشت و در ادامه از سوی دولت به مجلس معرفی می‌شود تا بعد از گرفتن رأی اعتماد، به‌طور رسمی به‌عنوان وزیر کارش را آغاز کند. هاشمی در سال‌های ۱۳۹۲ تا 136 ریاست کمیته ملی المپیک را بر عهده داشت. سرپرستی فدراسیون فوتبال، رئیس ستاد مبارزه با دوپینگ کشور، دبیر شورای عالی المپیاد ورزش ایرانیان و قائم‌مقام وزیر در امور تربیت‌بدنی آموزش‌و‌پرورش در سال ۱۳۸۸ از دیگر پست‌های او بوده‌ است. کیومرث هاشمی پس از انتصابش به‌عنوان سرپرست وزارت ورزش و جوانان گفت: «از رئیس‌جمهور و اعتمادی که به بنده کرد تشکر می‌کنم. امیدوارم بتوانم جواب اعتماد رئیس‌جمهور را بدهم. به حمید سجادی، قهرمان سال‌های نه‌چندان دور که خدمات زیادی را در عرصه ورزش و حوزه مدیریتی انجام داده است، خسته نباشید می‌گویم. چالش‌های ورزش از نگاه من و تجربه 30‌ساله‌ام مشخص است. ما به‌گونه‌ای برنامه‌ریزی خواهیم کرد که بر اساس اولویت‌بندی در حوزه‌های عمرانی و ورزش قهرمانی و ورزش همگانی و بخش جوانان پیش برویم. هم‌راستا با سیاست‌های دولت، باید گام‌های خوبی برداریم». سرپرست وزارت ورزش و جوانان گفت: «‌همان‌طور که سجادی هم اعلام کرد، در بخش ورزش مهم‌ترین رویداد امسال ما بازی‌های آسیایی است که عملکرد مجموعه فدراسیون‌ها در این بازی‌ها مشخص می‌شود. با توجه به سابقه کاری خودم که مسئولیت کمیته ملی المپیک را هم بر عهده داشتم و رویدادهایی که دیده‌ام، باید در فضای همدلی مشکلات کاروان اعزامی را به حداقل برسانیم. جلساتی با ریاست کمیته ملی المپیک و پارالمپیک خواهیم داشت و نظرات آنها را خواهیم شنید و کمک‌هایی را که وزارت ورزش باید انجام دهد، ادامه خواهیم داد. اقدامات خوبی انجام شده است و برخی کارهای انگیزشی هم باید انجام شود تا فدراسیون‌های ما بدون دغدغه ورزشکاران خود را اعزام کنند. حدود یک ماه و 21 روز دیگر به بازی‌های آسیایی باقی مانده و از اواخر شهریور‌ تیم‌ها اعزام خواهند شد. جلسه تخصصی با جامعه رسانه هم خواهیم داشت تا برنامه‌های خود را ارائه دهیم. نمایندگان محترم مجلس که جایگاه نظارتی و قانونی دارند و می‌توانند بازوی ورزش و جوانان باشند نیز باید کمک کنند تا گام‌های مؤثری برداریم؛ به‌ویژه در زمانی که ما حضور پیدا کرده‌ایم، در کمیسیون تلفیق بحث لایحه پیشنهادی دولت در قانون برنامه هفتم هست. هم در حوزه جوانان و هم در حوزه ورزش برای پننج سال پیش‌رو احکام خوبی باید پیش‌بینی شود تا بتوانیم با قوت قلب بیشتری به کار خود ادامه دهیم». او درباره تغییرات در ساختار وزارت ورزش و جوانان عنوان کرد: «‌از یک سال آخر دولت قبل ابلاغ شد و حدود سه سال از این قانون گذشته است. در این قانون برخی وظایف بر دوش وزارت ورزش قرار گرفته و با هماهنگی خیلی از دستگاه‌ها باید آنها را به سرانجام برسانیم. در این ارتباط باید بگوییم که ساختار فعلی وزارت ورزش بر مبنای قانون گذشته بوده است و در قانون جدید یک بند از آن اهداف مشخص شده که وزارت ورزش باید ساختار و تشکیلاتش را به سازمان امور استخدامی ارائه کند و بر مبنای آن کارش را پیش ببرد. در گزارشی که مطرح شد، ظاهرا اقداماتی انجام شده است. این یک نمونه بود و ما بر مبنای ساختار باید گام برداریم».