جنگ اسرائیل و حماس؛ درخواستهای سازمان ملل و هشدار بانک جهانی
سازمان ملل متحد میگوید وضعیت انسانی نوار غزه روز به روز وخیمتر میشود و کارشناسان این نهاد خواستار آتشبس فوری شدهاند؛ اما بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر اسرائیل، تندادن به برقراری هرگونه آتشبس را رد و بر ادامه جنگ تأکید کرد.
سازمان ملل متحد میگوید وضعیت انسانی نوار غزه روز به روز وخیمتر میشود و کارشناسان این نهاد خواستار آتشبس فوری شدهاند؛ اما بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر اسرائیل، تندادن به برقراری هرگونه آتشبس را رد و بر ادامه جنگ تأکید کرد. نتانیاهو در مقابل تلاشهای بینالمللی برای پایاندادن به جنگ حماس و اسرائیل، تصریح کرد که پذیرش آتشبس بهمنزله تسلیمشدن در برابر حماس است. او حمله هفتم اکتبر حماس را با حملات 11 سپتامبر 2001 مقایسه کرده و میگوید همانطور که آمریکا آن زمان هیچ آتشبسی را نپذیرفت، ما هم درخواست آتشبس را نمیپذیریم. در همین حال، ارتش اسرائیل که در حال پیشروی در نوار غزه است، میگوید روز دوشنبه ۶۰۰ مورد ازجمله انبارهای تسلیحات، مواضع پرتاب موشکهای ضد تانک و مخفیگاههای حماس را در نوار غزه هدف قرار داده است. از طرف دیگر، گزارشهایی هم از حمله اسرائیل به تونلهای زیرزمینی حماس و درگیری دو طرف منتشر شده است. ارتش اسرائیل همچنین روز گذشته از رهگیری یک موشک شلیکشده از ناحیه دریای سرخ خبر داد. حوثیهای یمن پیش از این اعلام کرده بودند با پهپاد اسرائیل را هدف گرفتهاند. مقامهای اسرائیل نیز از شناسایی «شیء پرنده متخاصم» در ایلات، شهری در ساحل دریای سرخ، سخن گفته بودند.
در تحولی دیگر، حماس ویدئویی از سه زن را منتشر کرد و آنها را جزئی از ۲۳۹ گروگانی که در اختیار دارد، معرفی کرده است. یکی از این زنان از نخستوزیر اسرائیل خواست تا به معامله با حماس تن دهد. نتانیاهو این ویدئو را «تبلیغات روانی بیرحمانه» خوانده است.
در این میان، برخی مقامات دولت جو بایدن نیز گفتهاند گمان نمیکنند آتشبس ایده خوبی باشد و میتواند به نفع حماس باشد. آمریکا و اروپا پیشنهاد «وقفههای بشردوستانه» را روی میز گذاشتهاند؛ اما همچنان بین اعضای شورای امنیت درباره تنظیم متن قطعنامه اختلافنظر وجود دارد. بااینحال، سازمان ملل، سازمانهای مدافع حقوق بشر و امور بشردوستانه درباره بروز فاجعه در غزه به دلیل کمبود آب سالم ابراز نگرانی کردهاند. الیزابت تروسل، سخنگوی دفتر حقوق بشر سازمان ملل متحد در ژنو، گفت هدف قراردادن بیمارستانها «بهمنزله نقض قوانین بشردوستانه بینالمللی است». او در پاسخ به پرسشی درباره اطلاعات منتشرشده ارتش اسرائیل درباره ادعای استفاده حماس از بیمارستانها بهعنوان سپر انسانی گفت: «واحدهای پزشکی باید بدون توجه به اقدامات گروه فلسطینی محافظت شوند». کریستین لیندمایر، مسئول سازمان بهداشت جهانی نیز اظهارات تروسل را تکرار کرد و گفت: «تأسیسات بهداشتی هرگز نباید هدف قرار گیرند».
از طرف دیگر، بانک جهانی هشدار داده است بالاگرفتن جنگ اسرائیل و حماس میتواند قیمت نفت را به بشکهای بیش از ۱۵۰ دلار افزایش دهد و به بحران سوءتغذیه در سراسر دنیا منجر شود. این نهاد میگوید اگرچه این درگیری تاکنون تأثیر محدودی بر بازار جهانی مواد خام داشته، ولی تشدید بحران در خاورمیانه در کنار ادامه جنگ روسیه و اوکراین میتواند بازار نفت، فلزات و محصولات کشاورزی را با یک «شوک دوگانه» مواجه کند و به بزرگترین بحران نیمقرن اخیر منجر شود. بانک جهانی در گزارش دورهای خود درباره «چشمانداز بازارهای مواد خام» با بررسی سه سناریوی مختلف درباره تأثیر بالاگرفتن جنگ غزه روی میزان تولید جهانی نفت، به این نتیجه رسیده که این اتفاق میتواند قیمت جهانی آن را بین سه تا ۷۵ درصد بیشتر کند. طبق این گزارش، یک «اختلال کم» در این بازار در حد جنگ داخلی لیبی در سال ۲۰۱۱ که عرضه نفت را بین ۵۰۰ هزار تا دو میلیون بشکه در روز کاهش دهد، میتواند قیمت هر بشکه نفت را از حدود ۹۰ دلار فعلی به ۹۳ تا ۱۰۳ دلار افزایش دهد. به گفته بانک جهانی، «اختلال متوسط» در سطح اشغال عراق در سال ۲۰۱۱ که به کاهش سه تا پنج میلیون بشکهای تولید روزانه نفت منجر شد، قیمت آن را به بشکهای ۱۰۹ تا ۱۲۱ دلار میرساند. ولی «اختلال شدید» بازار جهانی طلای سیاه در حد بحران نفتی سال ۱۹۷۳ و کاهش شش تا هشت میلیون بشکهای تولید روزانه، میتواند قیمت نفت را تا ۱۴۰ تا ۱۵۷ دلار در هر بشکه بالا ببرد که بالاتر از رکورد تاریخی آن در سال ۲۰۰۸ است. در آن سال، در جریان جنگ چهارم اعراب و اسرائیل، کشورهای عرب صادرات نفت به حامیان اسرائیل را متوقف کردند و باعث شدند قیمت جهانی نفت چهار برابر شود.
شاید همین نگرانیها بود که باعث شد آمریکا، بزرگترین حامی اسرائیل، برای افزایش عرضه نفت دست به کار شود. بر همین اساس، دولت آمریکا تصمیم گرفت تحریم صادرات نفت ونزوئلا را برای شش ماه معلق کند. بااینحال، تعلیق تحریمهای آمریکا بعید است باعث افزایش چشمگیر حجم صادرات ونزوئلا شود؛ چراکه عدم سرمایهگذاری، بهشدت ظرفیت تولید نفت این کشور را کم کرده است. ونزوئلا یک دهه پیش حدود سه میلیون بشکه در روز نفت خام تولید میکرد، ولی این رقم اکنون به حدود 700 هزار بشکه کاهش یافته است. بانک جهانی هشدار داده که اثرات بالاگرفتن جنگ غزه به قیمت نفت محدود نمیماند. این نهاد گفته در شرایط عادی، انتظار میرفت سال آینده میلادی قیمت نفت، فلزات و محصولات کشاورزی کاهش پیدا کند، ولی «اگر مناقشه بالا بگیرد، چشمانداز بازار مواد خام بهسرعت تیره میشود». آیهان کوسه، قائممقام اقتصاددان عالی بانک جهانی میگوید: «قیمتهای بالاتر نفت، اگر پابرجا بماند، طبیعتا به بالارفتن قیمت مواد غذایی منجر میشود. اگر یک شوک شدید در قیمت نفت به واقعیت بپیوندد، نرخ تورم مواد غذایی را که همین حالا هم در بسیاری از کشورهای درحالتوسعه بالاست، بالاتر میبرد».