روایتی متفاوت از زنانی که انتقام نمی‌گیرند

 نمایش «ورا نام تهمینه سهراب کرد» از جسارتی زنانه رونمایی می‌کند و به زنان معاصر و دختران جوان ما اشاره دارد. درست است که زنی پیراهن تهمینه بر تن کرده؛ اما تصویرگر رفتاری استقلال‌طلبانه از زنان معاصر است؛ زنانی که با ذهن درخشان‌شان مسیر زندگی‌ را انتخاب می‌کنند؛ زنانی که بدون گرفتن انتقام، رشد می‌دهند و آثار ارزشمند و نیکی از خود بر جا می‌گذارند. «حسین تفنگدار»، نویسنده و کارگردان، به بهانه اجرای نمایش «ورا نام تهمینه سهراب کرد» در پاسخ به این سؤال که چرا در این نمایش و آثارتان «زنان» محور اصلی داستان هستند، می‌گوید: «وقتی به تاریخ، روایت و داستان‌های پیشینیان نگاه می‌کنیم، نه اینکه درباره زنان صحبت نشده باشد؛ اما به‌جرئت می‌توان گفت که میزان آن بسیار کم و ناچیز بوده است و این خلأ یک جفای تاریخی است. در واقع به ‌اندازه کافی از مرد‌ها گفته شده و حالا می‌توان فرصت را برای بیان روایت‌هایی درباره زنان مانند تهمینه، منیژه و... غنیمت شمرد. وقتی به نقش زنان نمی‌‌پردازیم، به ‌معنی این است که نیمی از جامعه را نشنیده و ندیده‌ایم. آن‌قدر نظم مردسالارانه چیره شده ‌است که زنان هم نقش خودشان را در رویدادهای دراماتیک، صنعت، هنر، آموزش و... نادیده گرفته‌اند و آن را انکار می‌کنند». تفنگدار نادیده‌انگاشتن زنان در حماسه‌ها و رویدادهای بزرگ را زمینه‌ساز ایجاد مشکلی بزرگ دانسته و ادامه می‌دهد: «کشورهایی توسعه‌یافته‌اند که حضور و نقش‌آوری زنان در آن کشورها پررنگ تر بوده است. کشور ما هم در حال توسعه است و نه توسعه‌‌یافته! چر‌اکه حضور زنان را پررنگ‌تر نکرده‌ایم؛ هرچه کشوری کمتر به زنان و نقش مؤثر آنان بها دهد، کم‌برخوردارتر خواهد بود؛ مثل کشور افغانستان که به‌عنوان نمونه از زنان، نقش و حضور آنان غافل شده است». این نویسنده با بیان اینکه رویکرد و جهان‌بینی‌ام در تمام آثارم مشهود بوده و زنان را در خلقت و اندیشیدن کامل‌تر از مردان می‌بینم، تصریح می‌‌کند: «به‌‌همین‌دلیل در مقام ستایش زن و حفظ جایگاه آن در تمام آثارم می‌کوشم، چنانچه در آثاری مثل «ورا نام تهمینه سهراب کرد» زنان در تمام جوامع اندیشمند بوده و حضوری فعال و مؤثر دارند، این زنان هستند که بدون گرفتن انتقام، رشد می‌دهند و آثار ارزشمند و نیکی از خود بر جا می‌گذارند». «تفنگدار»، نویسنده و کارگردان نمایش «ورا نام تهمینه سهراب کرد»، با اشاره به داستان نمایش یادآور می‌شود: «در این اثر زنی از دخمه تاریخ بیرون می‌آید و مدعی می‌شود آنچه از رستم و سهراب در شاهنامه شنیده‌ایم، دروغ است و می‌خواهد آن را به زبان خودش روایت کند». این نویسنده و کارگردان با بیان این مطلب که اصل «صداقت» در نمایش ایرانی اهمیت زیادی داشته و صحنه نمایش محلی برای اندیشیدن است، خاطرنشان می‌کند: «در نمایش ایرانی مگر به ضرورت، هیچ اجباری نداریم که از ادوات صحنه استفاده کنیم؛ چرا‌که اگر سخنی برای گفتن داشته باشیم که مخاطب باید آن را شنیده و نتیجه‌گیری کند، نباید حواسش را با زرق‌وبرق‌های صحنه و دکورهای آن‌چنانی پرت کنیم. ما هم شبیه‌خوان هستیم و حرفی برای گفتن داریم که به اعتقاد من هرچه از زرق‌وبرق و پیرایه‌های محیطی کاسته شود، اندیشه مخاطب فعال‌تر شده و این امر احترامی است که نمایش ایرانی به‌عنوان یک اثر فرهنگی به مخاطب می‌گذارد و ما هم به آن متعهد هستیم».

ضرورت دگرگونی

او در بخش دیگری از گفت‌وگو به ویژگی اثرش اشاره می‌کند و می‌گوید: «گمان نکنیم اگر فانتزی دیگری جز آنچه از سوی فردوسی سروده شده، خلق می‌شود، توهین به اثر تاریخی است؛ بلکه این اقدام را حرکتی در راستای اندیشیدن بهتر و دوباره بر روی آثار تلقی کنیم. این مفاهیم را در هاله نبینیم که به‌ دنبال این تعصب جرئت نکنیم روی آن بیشتر فکر کنیم. می‌توان براساس نیازهای امروز در بازآفرینی‌هایی از این دست دگرگونی پدید آورد».