جنگ نامتقارن حکومت پکن
غذای جهان زیر دست کمونیست‌ها
شواهد نشان می‌دهد که تلاش‌های مستمر پکن برای واردات بی‌رویه غلات و تولید حداکثری محصولات کشاورزی در سال‌های اخیر باعث افزایش قیمت‌های جهانی مواد غذایی و تضعیف امنیت غذایی شده است.
آ‌رش فرحزاد- شواهد نشان می‌دهد که تلاش‌های مستمر پکن برای واردات بی‌رویه غلات و تولید حداکثری محصولات کشاورزی در سال‌های اخیر باعث افزایش قیمت‌های جهانی مواد غذایی و تضعیف امنیت غذایی شده است. بیش از دوهزارو 500 سال پیش، یک راهبردشناس نامدار چینی از آغاز جنگ‌های تجاری -جنگ‌های غذایی به‌طور خاص- برای سلطه بر سایر کشورها صحبت کرد. به گفته کارشناسان این همان سناریوی مشابهی است که رژیم کمونیستی چین در نظر دارد به واسطه امنیت غذایی بر جهان سلطه یابد. قانون‌گذاران آمریکایی در جلسه استماع روز چهارشنبه، بیست‌وهفتم مارس با محوریت «خطری که چین به کشاورزی آمریکا تحمیل می‌کند» درباره آن بحث کردند.
بر اساس گزارشی از وب‌سایت اطلاعات سرمایه‌گذاری اینویستو پدیا، چین یکی از بزرگ‌ترین تولیدکننده‌های غلات جهان است که در دهه‌های اخیر به‌طور گسترده‌ای به واردات مواد غذایی نیز روی آورده است و آمریکا نیز به دلیل داشتن بازده بالای محصولات و زیرساخت‌های توسعه‌یافته کشاورزی، بزرگ‌ترین صادرکننده مواد غذایی جهان به شمار می‌رود. با این حال چین تنها به واردات اکتفا نکرده و به خرید گسترده زمین‌های کشاورزی آمریکا و کارخانجات تولید مواد غذایی در این کشور و برخی مناطق دنیا دست زده است. چین تا سال ۲۰۱۵ با خرید زمین‌های کشاورزی در ۳۳ کشور دنیا، بزرگ‌ترین خریدار زمین‌های کشاورزی در جهان به شمار می‌آمد. هرچند بعد از ۲۰۱۵، آمارهای مشخصی از روند خرید زمین‌های کشاورزی به‌طور عمومی منتشر نشده است، اما با توجه به تمرکز بیش از پیش اعضای حکومت کمونیستی چین بر افزایش واردات و تولید محصولات کشاورزی، در سال‌های اخیر به نظر می‌رسد روند خرید زمین‌های کشاورزی افزایش قابل توجهی داشته است.
خرید زمین‌های کشاورزی آمریکا
همچنین موضوع خرید زمین‌های کشاورزی آمریکا توسط چین، بیش از پیش موجب نگرانی مقامات آمریکایی شده است. به گفته مقامات آمریکایی، پکن به دنبال کنترل زنجیره مواد غذایی آمریکاست. به گزارش اپک‌تایمز و به گفته کریستی نوم، فرماندار داکوتای جنوبی، اتباع چینی تابستان گذشته با وزارت کشاورزی و منابع طبیعی ایالت داکوتای جنوبی تماس گرفته و «برای ملاقات حضوری و بازدید از تأسیسات و گفت‌و‌گو درباره نحوه پردازش و تولید مواد غذایی ما ابراز تمایل کردند». او افزود که کارکنانش امکان ملاقات حضوری را رد کردند و چند روز بعد از طریق وزارت امور خارجه متوجه شدند که چینی‌های مذکور جاسوس‌هایی بودند که «سعی داشتند مالکیت معنوی و مشخصه‌های ژنتیکی محصولات ما را به سرقت ببرند». او گفت شخصا شاهد بوده که چینی‌ها به خرید شرکت‌های کودسازی، شرکت‌های فراوری مواد غذایی و اکنون زمین‌های کشاورزی روی آورده‌اند. او ادامه داد: «اگر آمریکا نتواند غذای خودش را تأمین کند و ما مجبور شویم که برای سیرکردن شکم خود به دست مردمان دیگر کشورها چشم بدوزیم، با مشکل امنیت ملی مواجه خواهیم شد. کشوری که غذای ما را تأمین می‌کند، کنترل ما را به دست خواهد گرفت».
اعضای کمیته کشاورزی مجلس نمایندگان آمریکا در رابطه با تهدید حزب کمونیست چین به اجماع دوحزبی رسیدند. قانون‌گذاران هر دو حزب در طول جلسه بارها گفتند که «امنیت غذایی مترادف امنیت ملی است».
جاش گکل، رئیس اتحادیه سویای آمریکا، درباره سلطه چین به‌عنوان مقصد صادراتی کشاورزان سویای آمریکا با قانون‌گذاران صحبت کرد. چین بیش از نیمی از کل صادرات سویای آمریکا را در جریان سال‌های ۲۰۲۲ تا ۲۰۲۳ یا از یکم سپتامبر ۲۰۲۲ تا ۳۱ آگوست ۲۰۲۳ خریداری کرده است. ارزش این تولیدات در سال ۲۰۲۳ به 32.6 میلیارد دلار می‌رسید که چین 18.8 میلیارد دلار از آن را خریداری کرد. دومین مقصد بزرگ سویای آمریکا حدود 3.3 میلیارد دلار خرید داشته است. به گفته او «مقیاس عظیم تقاضای چین برای سویا -بیش از
۶۰ درصد از واردات جهانی سویا- قابل جایگزینی نیست». گکل، ضمن تشریح سطح وابستگی کنونی کشور به چین گفت: «از هر سه ردیف سویایی که در آمریکا کشت می‌شود، یک ردیف به دست چین می‌رسد».
آندریا دورکین، کارشناس و مشاور اقتصادی در مقاله‌ای تحت عنوان «چگونه سیاست‌های چین می‌تواند امنیت غذایی جهان را تضعیف کند؟» نوشته است که سیاست‌های امنیت غذایی چین بخشی از محاسبات طولانی‌مدت و بزرگ‌تر پکن است. اقدام پکن در ذخیره‌کردن کالاهای اساسی در سال‌های اخیر نوسانات قیمت را در بازار جهانی مواد غذایی تشدید کرده است. سیاست‌های پکن امنیت غذایی جهان را تحت تأثیر قرار داده است. او افزوده است که پکن حق و وظیفه دارد که امنیت غذایی جمعیت را تضمین کند. با این حال استراتژی میل چین می‌تواند الگوهای تجارت را تغییر دهد، ذخایر مواد غذایی اصلی جهان را کاهش دهد و بر قیمت‌های جهانی مواد غذایی تأثیر بگذارد. بنابراین سایر کشورها حق دارند که بپرسند آیا سیاست‌های چین امنیت غذایی شهروندان کشورهای دیگر را تضعیف می‌کند یا خیر؟
او در این مقاله با آوردن مثالی از تجربه برزیل و آرژانتین از سوی چین توضیح داده است که آرژانتین به دلیل افزایش بی‌رویه خرید گوشت گاو از سوی چین مجبور شد که به‌طور موقت صادرات گوشت گاو را ممنوع کند تا از افزایش قیمت گوشت گاو در داخل کشورش و جلوگیری از کمبود در عرضه گوشت جلوگیری کند. صنعت گوشت گاو برزیل برای پاسخ به تقاضای خرید چین، کشتار بی‌رویه گله‌های گاو در این کشور را آغاز کرد که این کار باعث شد تا برای مدتی طولانی دچار کمبود عرضه گوشت شود. در نهایت بازارهای جهانی به مدت دو سال با مشکل کمبود گوشت گاو بدون چربی و افزایش قیمت گوشت گاو مواجه شدند. برزیل یکی از بزرگ‌ترین کشورهای تولیدکننده و واردکننده مواد غذایی در دنیاست که به واردات مواد غذایی از چین وابسته است. عرضه جهانی غلات نیز وضعیت مشابهی را تجربه می‌کند و کشورهای واردکننده غلات نگران کمبود عرضه و افزایش قیمت‌های جهانی هستند.
سیاست پکن در ذخیره‌سازی غلات
رسانه‌های تحلیل بازار و اقتصاد در گزارش‌هایشان اعلام کردند که تا سال ۲۰۲۲ چین، بیش از نیمی از گندم جهان،
۶۰ درصد برنج و ۶۹ درصد ذرت جهان را ذخیره کرد؛ این بخشی از غلاتی است که چین از سال ۱۹۹۰ تا به امروز ذخیره کرده است. در حالی‌که جمعیت چین معادل ۲۰ درصد جمعیت جهان است و چنین جمعیتی به چنان حجم وسیعی از غلات نیاز ندارد، اما مقامات پکن اعتقاد دارند که با کنترل مواد غذایی می‌توانند کنترل مردم را در دست بگیرند و هرچه جمعیت بیشتری از مردم برای سیرکردن شکمشان به دیگران نیاز داشته باشند، بیشتر به آنها وابسته خواهند شد. شی جین‌پینگ، دبیر‌کل حزب کمونیست چین، در آوریل ۲۰۲۱ اعلام کرد که «امنیت غذایی، یکی از ارکان امنیت ملی است».
اداره ذخایر غلات و مواد غذایی هِه‌بِی، در حومه پکن، از تعاریف راهبردشناس چینی به‌عنوان اولین درس‌نامه تاریخی «جنگ غذایی» یاد کرده است. برای نمونه، دوک شهر شی پوشیدن لباس‌های نخی را رواج داد. شهروندان شی شروع به خرید نخ از دو ایالت همسایه، لو و لیانگ، کردند که باعث افزایش قیمت نخ شد. بدین‌ترتیب، این دو ایالت کشاورزی را رها کردند و تمرکزشان را برای سودآوری روی تولید نخ گذاشتند.
اما یک سال گذشت و شی از خرید نخ دست برداشت و تجارت خود را با لو و لیانگ که دیگر نمی‌توانستند شکم شهروندان خود را سیر کنند، قطع کرد. بسیاری از مردمان لو و لیانگ به شی مهاجرت کردند. سه سال بعد، لو و لیانگ بدون جنگ تحت کنترل شی درآمدند. در مقاله اداره ذخایر غلات و مواد غذایی هِه‌بِی که از جنگ غذایی به‌عنوان نوعی «جنگ‌افزار نامتقارن» یاد شده، آمده است که «جنگ غذایی یک جنگ جایگزین است که عمدتا با سلطه طولانی‌مدت و گرسنگی‌دادن به رقیب انجام می‌گیرد. سلطه‌گر برای دستیابی به اهداف خود از طریق قطع منابع غذایی، محدودکردن تجارت غذا، از بین بردن انبار مواد غذایی و مصادره جیره غذایی مردم به ایجاد قحطی، هرج‌و‌مرج و ناآرامی تصنعی دامن می‌زند». کارشناسان معتقدند سیاست‌های چین در واردات بی‌رویه در افزایش قیمت‌های جهانی مواد غذایی به‌ویژه غلات در سال‌های قبل و بعد از جنگ روسیه و اوکراین نقش داشته است.
