تصادف با چاشنی موبایل

مریم  لطفی:

 پرده اول

ساعت حوالی چهار عصر اوایل اردیبهشت پایتخت است. آفتاب غافلگیرکننده‌ای از راه رسیده و پشت چراغ قرمز تقاطع بهشتی و قائم‌مقام قیامت است. همه عجله دارند، یکی از راننده‌ها دستش را تا آرنج از شیشه ماشین بیرون آورده و جوری تند‌تند عقب و جلو می‌کند که بی‌شباهت به شناکردن نیست. چراغ قرمزِ طولانی به شماره افتاده و شمارش معکوس شروع شده است. راننده دنده را عوض می‌کند. ثانیه‌شمار به عدد پنج که می‌رسد، دستش را می‌گذارد روی بوق. بوق‌های کوتاه و پیوسته. کلافگی از سر و کول خیابان می‌بارد، از آدم‌هایش هم، از راننده‌هایش بیشتر. پنج ثانیه هم تمام می‌شود. چراغ که سبز می‌شود، همه ماشین‌ها برای عبور هجوم می‌برند. یکی از لاین‌ها اما تکان نمی‌خورد. بوق‌های کوتاه، به بوق‌های ممتدی بدل می‌شوند که تن مرده را هم در خاک گور می‌لرزاند. راننده سر ماشین را کج می‌کند و از خط کناری می‌رود. شیشه را پایین می‌دهد و به راننده‌ای که همه را معطل کرده با عصبانیت می‌گوید «خوابی؟». اما او خواب نیست، محو محتوای تلفن همراهش است. آن‌قدر که چشم از ثانیه‌شمار هم برداشته، چنان‌که گوش از صدای بوق‌هایی که تن مرده را هم در گور می‌لرزانند، گرفته است.

پرده دوم

«۴۶ درصد تصادفات مربوط به تلفن همراه است»؛ این خبری است که دیروز معاون اجتماعی و فرهنگی ترافیک پلیس راهور تهران بزرگ اعلام کرده است. طبیعتا این عدد مربوط به تصادفات درون‌شهری است و دور از ذهن هم نیست. موضوعی که به‌طور معمول در شهر مشاهده می‌شود. بارها پیش آمده که کاربران تاکسی‌های اینترنتی هم از این تجربه در شبکه‌های اجتماعی نوشته‌اند. اینکه سفیر در تمام مدت با تلفن همراه صحبت کرده و در حین رانندگی کلیپ‌ و تصویر دیده است.

یکی از شهروندان تهرانی اما از یکی از تجربیات عجیب خود به «شرق» می‌گوید: «یک بار در بزرگراه چمران شمال در نزدیکی دوربرگردان که همیشه ترافیک است و همه می‌خواهند از همدیگر جلو بزنند، یک ماشین بدجوری راهبندان کرده بود. حرکتش مثل یک لاکپشت بود. فکر کردم شاید واقعا اتفاق بدی برای راننده‌ افتاده و خدایی نکرده در حال سکته است. حرکت خیلی کندش حتی زمانی که راه هم باز می‌شد و بی‌توجهی او نسبت به بوق سایرین به نظر همه عجیب بود. کمی بعد به نزدیکی این ماشین رسیدم و دیدم راننده میانسال یک ال‌سی‌دی کوچک نصب کرده روی داشبورد پژو و سرگرم دیدن فیلم است! باورکردنی نبود. هم خطرناک بود و هم کلافه‌کننده. هر کسی که از کنارش رد می‌شد، چیزی به او می‌گفت و او هم غرق تماشای فیلم بود، در عالمی دیگر».

آن‌طور‌که فیروز کشیر، معاون اجتماعی و فرهنگی ترافیک پلیس راهور تهران بزرگ گفته است، آمار 46‌ درصدی تصادفات مربوط به تلفن همراه، حاصل تحقیقات میدانی در پلیس راهور است. او گفته است استفاده از تلفن همراه حتی بدون استفاده از هندزفری نیز اتفاق می‌افتد؛ «متأسفانه در بسیاری از تصادفات شاهد هستیم که علت حادثه، بی‌توجهی راننده به جلو است. هر چیزی مانند دخانیات، تلفن همراه، خوردن و آشامیدن باعث حواس‌پرتی راننده شده و توجه کافی را از راننده می‌گیرد؛ بنابراین ممنوع است. همه رانندگان می‌دانند استفاده از تلفن همراه، در حین رانندگی باعث حواس‌پرتی راننده می‌شود اما متأسفانه هنوز هم این اشتباه را تکرار می‌کنند و این مسئله به یک عادت بد در رانندگان تبدیل شده است که می‌تواند فجایع بسیاری رقم بزند».

او هم به تعلل رانندگان پشت چراغ قرمز اشاره کرده است؛ «بارها مشاهده شده که برخی از رانندگان که در پشت چراغ قرمز متوقف می‌شوند تا لحظه‌ای که چراغ سبز شود، مدام با تلفن همراه خود مشغول هستند. در این فاصله چند‌ثانیه‌ای که رانندگان در پشت چراغ قرمز متوقف هستند، آن‌قدر سرگرم تلفن همراه خود و فضای مجازی هستند که حتی کشیدن ترمز دستی را هنگام توقف فراموش می‌کنند و این‌چنین با خودروی جلویی برخورد می‌کنند. تلفن همراه به گونه‌ای است که وقتی فرد از آن استفاده می‌کند، تمام حواسش را می‌گیرد؛ بنابراین از اطراف غافل شده و نمی‌تواند تصمیم درست بگیرد یا در شرایط حساس و مهم، واکنش درستی داشته باشد». او همچنین تأکید کرده است که استفاده از سایر تجهیزات تلفن متصل به گوشی نیز ممنوع است زیرا باعث انحراف ذهنی و رفتاری راننده می‌شود.

ارسال پیامک در صدر  علل تصادف

معاون اجتماعی و فرهنگ ترافیک پلیس راهور تهران از جرئیات این آمار هم اطلاعاتی داده است. به گفته او در بررسی‌ها مشخص شده است که ارسال پیامک ازسوی رانندگان به میزان ۳۷ درصد در بروز تصادفات نقش دارد. براساس یافته‌های این پژوهش، مکالمه با هندزفری ۲۷ درصد، استفاده از نوشیدنی‌های غیرمجاز و مصرف روان‌گردان‌ها ۱۳ درصد و مصرف مواد مخدر نیز ۲۱ درصد در میزان و دلیل تصادفات نقش دارند. کشیر درباره استفاده از مخدر هم توضیحاتی داده است؛ «استفاده از مواد مخدر باعث می‌شود که روح و روان و سیستم اعصاب افراد تحت تأثیر قرار گیرد. همچنین باعث می‌شود تاری دید، کاهش شدید شنوایی، درگیری ذهنی و مغزی و درک‌نکردن فاصله نیز رخ دهد؛ بنابراین افراد نباید در این شرایط پشت فرمان بنشینند». او تأکید کرده است که این اعداد و ارقام مواردی نیستند که بخواهیم با آنها شوخی کنیم؛ «شوخی با این اعداد یعنی شوخی با جان و زندگی خود و خانواده، بنابراین از رانندگان درخواست می‌کنیم عواملی را که باعث حواس‌پرتی در رانندگی می‌شوند، حذف کنند».

روزانه ۲100 تصادف در تهران

مرداد سال گذشته، سردار محمدحسین حمیدی، رئیس وقت پلیس راهور تهران بزرگ، خبر داده بود که روزانه در شهر تهران دو‌هزار‌و 100 تصادف اتفاق می‌افتد؛ «شهر تهران شرایط به‌خصوصی دارد و در شرایط عادی هم دچار چالش‌هایی است و با کوچک‌ترین مانعی مانند قطعی برق و... موقعیت آن بحرانی می‌شود که باید به این مسئله توجه ویژه شود». به گفته او سهم خودرو در ترافیک تهران مدام رو به افزایش است و میانگین سفر در پایان سال 1400، طبق آمار غیررسمی 21 میلیون در روز گزارش شده است. همچنین سال گذشته سازمان پزشکی قانونی اعلام کرده بود که در نیمه نخست این سال ۱۰‌هزار‌و ۷۲۰ نفر در حوادث رانندگی جان خود را از دست دادند. این رقم در مقایسه با مدت مشابه سال قبل که آمار تلفات ۹ هزار و ۹۰۴ نفر بود، ۸.۲ درصد افزایش داشته است. در جزئیات این آمار گفته شده بود که در شش‌ماهه اول امسال از کل تلفات تصادفات، هشت‌هزار و ۴۰۶ نفر مرد و دو‌هزار و ۳۱۴ نفر زن بودند. در این مدت هفت‌هزار و ۳۳۸ نفر در تصادفات برون‌شهری، دو‌هزار و ۵۸۸ نفر در حوادث رانندگی درون‌شهری و ۶۵۴ نفر نیز در مسیرهای روستایی جان خود را از دست داده‌اند.بر اساس این گزارش استان‌های فارس با ۸۶۱، سیستان‌و‌بلوچستان با ۷۹۷ و تهران با ۷۶۳ و استان‌های ایلام با ۱۱۰، کهگیلویه‌و‌بویراحمد با ۱۲۲ و اردبیل با ۱۳۸ فوتی به ترتیب بیشترین و کمترین آمار کشته‌های تصادفات را در نیمه نخست سال 1402 داشته‌اند. بیشترین کشته‌ها اما مربوط به ماه شهریور اعلام شده بود. دلیلش هم عمدتا افزایش سفرها در این ماه است. در‌واقع شهریور با ثبت دو‌هزار‌و ۵۱ کشته تصادفات (هزار و ۵۷۲ مرد و ۴۷۹ زن) در مقایسه با دیگر ماه‌های سال بیشترین آمار تلفات را داشته که این رقم در مقایسه با مدت مشابه سال قبل چهار درصد افزایش یافته است.

علت تصادف در بزرگراه‌ها

شهریور سال گذشته، سردار حمیدى، رئیس وقت پلیس راهور تهران، توقف وسیله نقلیه را علت اصلی تصادفات در بزرگراه‌ها خواند؛ «توقف وسایل نقلیه به هر علتی مانند خرابی، بسیار خطرناک و علت بسیاری از تصادفات است. نکته اصلی و مهم برای راننده در این‌گونه موارد، ایمن‌سازی وسیله نقلیه است؛ چراکه اگر لحظه‌ای توقف کند و ایمن‌سازی انجام نشود، قطعا تصادفات شدیدی روی می‌دهد. چون رانندگان دیگر در حال تردد در این مسیر‌ها هستند و ممکن است توجه کافی و لازم را به جلو نداشته باشند». او تأکید کرده بود رانندگان حتما پس از خرابی، توقفات اضطراری یا تصادفات غیرقابل حرکت، در فاصله 70 متری از علائم ایمنی و مثلث خطر استفاده کنند؛ «تصادفاتی که بعد از خرابی‌ها و بعد از تصادفات روی می‌دهد، به علت این است که رانندگان درکی از خطر تصادفات ندارند و نمی‌دانند شاید دیگر رانندگان عبوری با آنها برخورد کنند». او خبر داده بود که شش درصد تصادفات فوتی و جرحی چهار تا هشت صبح رخ می‌دهند. علت آن هم روشن است. کاهش میدان دید، خلوتی معابر و امکان تجربه سرعت غیرمجاز در ساعات خلوت نزدیک به صبح و البته خستگی راننده. تصادفات درون‌شهری اما صرفا مربوط به خودروها نمی‌شود. گاهی عابران قربانیان ناخواسته این حوادث هستند. چنانچه مرداد 1402 رئیس اداره تصادفات پلیس راهور تهران بزرگ هم اعلام کرد که در بررسی‌های تصادفات رانندگی فصل بهار مشخص شده است که 52 درصد از کل تصادفات رخ‌داده برای عابران پیاده در ساعات شب و تاریکی هوا بوده است. براساس یافته‌های اعلام‌شده از سوی او، 39 درصد از تصادفات شهر تهران مربوط به عابران پیاده بالای 60 سال بوده است. افراد زیر 20 سال هم فقط پنج درصد از کل تصادفات مربوط به عابر پیاده را به خود اختصاص داده‌اند. عابران پیاده 20 تا 30 ساله هم حدود هفت درصد از تصادفات را به خود اختصاص داده‌اند. همچنین افراد 30 تا 40 سال 19 درصد و افراد 40 تا 50 سال نیز 16 درصد را شامل می‌شوند. افراد دارای 50 تا 60 سال نیز 14درصد از کل تصادفات عابران پیاده در پایتخت در بهار 1402 را به خود اختصاص داده‌اند.