وعده تعمیق روابط راهبردی

رئیس‌جمهوری روسیه سفر دوروزه خود به چین را در شرایطی به پایان رساند که گفته است در‌های جدیدی را برای روابط تجاری و فرهنگی با این کشور باز خواهد کرد. ولادیمیر پوتین پس از دیدار با شی جین‌پینگ، رئیس‌جمهوری چین، قراردادی را با او امضا کرد که در آن بر «تقویت روابط راهبردی» دو کشور تأکید شده است. آنها بیانیه مشترکی را امضا کردند که در آن با ستایش از تحولات «عصر جدید»‌ در جهان گفته شد که روسیه و چین با سیاست‌های ایالات متحده مقابله خواهند کرد. جین‌پینگ و پوتین در یک نشست خبری مشترک نیز بر گسترش همکاری‌های مشترک تأکید کردند.

داده‌های گمرک چین نشان می‌دهد که تجارت چین و روسیه در سال ۲۰۲۳ دست‌کم به رکورد ۲۴۰ میلیارد دلار رسید که در مقایسه با سال قبل بیش از ۲۶ درصد افزایش داشت. روزنامه دولتی «گلوبال تایمز» چین روز گذشته به اهمیت رشد روابط تجاری برای روابط گسترده‌تر دو کشور اشاره کرد و نوشت که چین برای سیزدهمین سال متوالی، بزرگ‌ترین شریک تجاری روسیه بوده است. این نخستین سفر ولادیمیر پوتین به پکن پس از آغاز پنجمین دوره ریاست‌جمهوری‌اش است. پوتین از آغاز حمله روسیه به خاک اوکراین در فوریه 2022 در مواجهه با انزوای سیاسی و تحریم‌های غرب، به طور فزاینده‌ای برای حمایت از اقتصاد جنگی روسیه به چین روی آورده است. شی به پوتین گفت: «روابط چین و روسیه امروز به‌سختی به دست آمده است و دو طرف باید آن را گرامی بدارند و از آن حمایت کنند».

دیدار این دو شریک سیاسی در شرایطی انجام شد که ناتو بارها چین را برای روابطش با روسیه متهم کرده است. ینس استولتنبرگ، دبیرکل ناتو، به‌تازگی به چین هشدار داد درصورتی‌که بخواهد با اروپا روابط خوبی داشته باشد، باید به حمایت از جنگ روسیه در اوکراین پایان دهد و گفت که پکن نمی‌تواند هر دو طرف را با هم داشته باشد.

او همچنین به کشور‌های غربی نیز هشدار داد که مانند روسیه به چین وابسته نشوند و اضافه کرد: «در گذشته، مرتکب این اشتباه شدیم که به نفت و گاز روسیه وابسته شدیم، بنابراین نباید آن اشتباه را با چین تکرار کنیم. وابستگی به پول، مواد خام و فناوری‌های آن ما را آسیب‌پذیر می‌کنند». ویلیام پامرنتس، مدیر مؤسسه کنان در مرکز ویلسون، گفت پوتین سعی می‌کند از حمایت چین از روسیه اطمینان یابد و راهی برای دور‌زدن تحریم‌های آمریکا پیدا کند. با قدرت‌گرفتن چین در عرصه اقتصادی در دو دهه گذشته و پس از آن افزایش نفوذ سیاسی پکن در سطح جهانی، نقش این کشور در ترسیم روابط با روسیه پررنگ‌تر از گذشته شده است. ادوارد لوکاس، مشاور ارشد مرکز تحلیل سیاست اروپایی، به صدای آمریکا گفت مسئله شماره یک پوتین دریافت کمک درباره اوکراین است. او کمک دیپلماتیک می‌خواهد و برای شکستن تحریم‌ها کمک می‌خواهد. او سلاح می‌خواهد». به عقیده لوکاس، منافع شی جین‌پینگ متفاوت از همتای روس خود است. او نمی‌خواهد روسیه بازنده شود، در‌عین‌حال نمی‌خواهد مسکو در این گیر‌و‌دار تنش هسته‌ای را بالا ببرد.