نامهربانی با درختان پایتخت

شرق: هنوز نگرانی بابت حصارکشی پارک لاله برای ساخت مجموعه فرهنگی تمام نشده، یک روز خبر می‌رسد که شهرداری برای ساخت زورخانه در پارک‌های تهران برنامه دارد و روز دیگر با وجود مخالفت‌های منابع طبیعی و آبخیزداری استان تهران، سخن از ساخت کلبه‌های تفریحی پنج‌ستاره در بوستان‌های جنگلی می‌دهند.  درختان پایتخت چند دهه است که در معرض خطر هستند. مدیران شهری تأکید دارند ‌‌در این دوره رکورد درختکاری شکسته شده، اما آمار و ارقام چیز دیگری می‌گوید. تذکرات برخی از اعضای شورای شهر هم حکایت از نگرانی برای حفظ درختان باقی‌مانده در پایتخت دارد. روز گذشته‌ رئیس کمیته نظارت شورا در واکنش به قطع اشجار در محدوده خارج از پروژه در منطقه ازگل، خطاب به شهرداری تهران‌ تذکر داد که شهرداری نباید به هر قیمتی به دنبال کسب درآمد باشد. مهدی اقراریان، عضو شورای شهر تهران، با پخش فیلمی از قطع درختان که مربوط به احداث یکی از پروژه‌های تهران بود، در این زمینه گفت: این فیلم، گویای آن است که متأسفانه عواملی در حال ریختن سیمان پای اشجار در محدوده احداث پروژه‌های عمرانی شهر تهران هستند. این فیلم در بازدید بنده تهیه شده و گویای آن است که این درختان خارج از محدوده پروژه قطع شده‌اند؛ از این‌رو از شهرداری تهران درخواست دارم تا اهتمام بیشتری‌ به نگهداری درختان سرسبز و محیط زیست داشته باشند. او ادامه می‌دهد:‌ من این فیلم را که متعلق به محله ازگل در منطقه یک شهرداری تهران است، به نمایش گذاشتم تا در آینده کسی نتواند به دروغ عنوان کند که این درختان دارای آفت ‌و خشک‌شده بودند. نکته ما این است که شهرداری تهران نباید به هر قیمتی به دنبال کسب درآمد باشد. نابودی باغ‌های تهران، هیچ دستاوردی‌ جز افزایش آلودگی هوای شهر نخواهد داشت. اقراریان با بیان اینکه ما با دو موضوع قطع درختان در خارج و داخل از پروژه مسئله داریم، خطاب به حامیان و فعالان محیط زیست گفت: امیدواریم این مسئله از سوی این افراد پیگیری شده و شهرداری تهران در این زمینه روشنگری کند اما شهرداری تهران در این مدت چقدر از قطع درختان کسب درآمد کرده است؟ بهروز شیخ‌رودی، کارشناس اقتصاد شهری، در‌این‌باره می‌گوید‌: از ابتدای دوره ششم تا پایان بهمن 1402 شهرداری تهران از محل جریمه قطع درختان در شهر تهران هزار‌و 603 میلیارد تومان درآمد کسب کرده‌ که این رقم نسبت به دوره پنجم 135 درصد رشد داشته است. ساخت کلبه پنج‌‌ستاره در بوستان‌های جنگلی که شنبه 30 اردیبهشت از سوی مدیرعامل شرکت سرمایه‌گذاری و مشارکت‌های اجتماعی شهرداری تهران مطرح شد، با واکنش مهدی چمران روبه‌رو شد. نوید خاصه‌باف گفته بود در ساخت هتل‌کوهستان هیچ گودبرداری صورت نخواهد گرفت و با سازه‌های سبک، کلبه‌هایی ساخته خواهد شد تا بافت جنگل احیا شود. او تأکید کرده حفظ محیط زیست اولویت اول ماست. ‌کلبه‌های جنگلی‌‌ای ساخته خواهند شد که امکانات اقامتی پنج‌ستاره را خواهند داشت. البته این طرح در حال مطالعه است و مشاور باید بررسی کامل را انجام دهد که چگونه طرح پیاده شود که هیچ آسیبی به جنگل و بوستان‌های جنگلی وارد نشود. مهدی چمران اما در واکنش به این خبر، به خبرنگاران می‌گوید: هنوز در‌این‌باره چیزی به شورا ارسال نشده و قطعا چنین موضوعاتی تا در شورا تصویب نشود، عملیاتی نخواهد شد. پیشنهادهایی در این زمینه ارائه شده بود و میراث فرهنگی نیز نسبت به موضوع ساخت هتل تشویق و ترغیب بسیاری دارد. بنابراین شهرداری در زمین‌هایی که در اختیار دارد، می‌خواهد هتل‌هایی بسازد، اما این موضوع در پارک نیست. در حقیقت در بوستان‌ها به‌جز آنچه‌ تصویب شده، مگر در شرایط خاص، چیزی ساخته نخواهد شد. در پارکی که سبز است جای هیچ چیزی جز مسجد، کتابخانه و تأسیساتی همچون سرویس بهداشتی و انبارهای تأسیسات نیست. او در پاسخ به پرسش دیگری درباره قطع درختان در بوستان چیتگر نیز می‌گوید: آقای مختاری، مدیرعامل سازمان بوستان‌ها و فضای سبز شهر تهران، امسال و سال گذشته درخصوص ابتلای این درختان به نوعی بیماری توضیحاتی را ارائه کرده بودند؛ لذا هیچ احمقی حتی پیدا نمی‌شود برود در چیتگر درخت قطع کند. اما اگر درختی خشک می‌شود و قطع می‌کنند، دستاویزی می‌شود که هر‌کسی در گوشه‌ای برای خود موضوع را مطرح کند. نقی عزیزی، معاون فنی اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان تهران نیز درباره قطع درختان چیتگر به ایسنا گفته است: آمار قطع ۱۶ هزار درخت را تأیید می‌کنم. البته این درختان آفت‌زده هستند و با گونه‌های مناسب جایگزین می‌شوند، ولی «خشکاندن درخت» از نظر حقوقی و فنی عبارت درستی نیست. درختان با چالش‌هایی مانند کاهش بارش و آب چاه‌ها، افزایش گرما و آلودگی هوا مواجه بوده‌اند. این درختان زمانی کاشته شدند که همه چاه‌ها و رودخانه‌های تهران پر‌آب بودند، پایتخت به این وسعت نبود و مشکل آب آشامیدنی وجود نداشت. او با بیان اینکه درختان این پارک‌ها درحال‌حاضر حدود ۵۰ سال دارند، می‌گوید: «دیرزیستی» عامل مهمی در ضعیف‌شدن درخت است و زمانی که با کم‌آبی، افزایش گرما و آلودگی هوا همراه شود، مستعد آفت‌زدگی می‌شود. معاون فنی اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان تهران در ادامه با اشاره به وسعت پارک‌های جنگلی شهر تهران گفته پارک‌های جنگلی تهران از خجیر، سرخه‌حصار و لویزان تا چیتگر بیش از دوهزار هکتار وسعت دارند و به‌طور متوسط اگر ۱۰ هزار اصله درخت در هر هکتار کاشته شده باشد، این پارک‌ها دو میلیون اصله درخت را در خود جای داده‌اند. اگر در این تعداد درخت که حدود ۵۰ سال قبل کاشته شده‌اند، ۱۶ هزار درخت آفت‌زده قطع شود، آمار خیلی خطرناکی نیست، اگرچه از نظر عددی زیاد به نظر می‌رسد. در پارک‌های جنگلی تهران هیچ عملیات بهداشتی و پرورشی در سال‌های گذشته برای درختان انجام نشده است. این درختان مانند جمعیتی است که همه هم‌سن و هم‌نژاد هستند. در این شرایط، احتمال حمله آفت به آنها وجود دارد. در این مدت باید کارهای بهداشتی و پرورشی صورت می‌گرفت و به‌ مرور زمان درختان ضعیف و مریض با گونه‌های دیگر جایگزین، تنوع گونه‌ای ایجاد و گونه‌های سازگارتر و کم‌نیاز کاشته می‌شد. او با بیان اینکه از سه سال قبل موضوع خشکیدگی درختان در اداره کل منابع طبیعی تهران مطرح شده است، می‌گوید: از سال گذشته عملا وارد شدیم. هم ما و هم نهادهای نظارتی از درختان آماربرداری‌ و گونه‌های دارای مشکل را نشانه‌گذاری کرده‌ایم. در‌ سال جاری مجوز قطع درختان را می‌دهیم. این مجوز برای سرخه‌حصار و خجیر داده شده و برداشت‌ها انجام و درخت مناسب کاشته شده است. در‌حال‌حاضر قطع درختان بیمار پارک‌های جنگلی چیتگر و لویزان را پیگیری می‌کنیم تا در یک برنامه زمان‌بندی‌شده 

انجام شود. 

او درباره طرح جایگزین‌کردن درختان پیر و آفت‌زده پارک چیتگر نیز گفته است: شهرداری منطقه ۲۲ طرح جایگزین را نوشته و به ما ارائه کرده است تا آن را در کمیته فنی بررسی کنیم. در صورت تأیید گونه‌های پیشنهادی در کمیته فنی، مجوز قطع را به منطقه و پیمانکار می‌دهیم و به جای آن گونه‌های تأیید‌شده کاشته می‌شود. تحت فشار برای افزایش سرعت قطع درختان پیر و آفت‌زده هستیم تا آفت به درختان سالم سرایت نکند. اگر درخت آفت‌زده و خشک‌شده را قطع نکنیم، آفت به‌سرعت به سایر درختان سرایت می‌کند و یک پارک از بین می‌رود. هنگام کرونا نیز قرنطینه انجام و بیماران فوت‌شده با تدابیر ویژه‌ای دفن می‌شدند تا از سرایت بیماری جلوگیری شود. به گفته عزیزی، گونه‌های پهن‌برگ، کم‌نیاز به آب و بومی جایگزین درختان دیرزیست و آفت‌زده می‌شوند.چرا باید عمدی برای خشکاندن درختان در کار باشد؟ وقتی درختی دچار آفت می‌شود،‌ باید از بین برده و با یک درخت جدید جایگزین شود. ‌آیا با قطع ۱۶ هزار اصله درخت از دو میلیون اصله درخت امکان ساخت‌وساز وجود دارد؟ با قطع ۱۶ هزار درخت در دو هزار هکتار ساخت‌وساز ممکن نیست.