دولت‌پژوهی در جهان اسلام
«پیامبری و قرارداد» نام آخرین پروژه داود فیرحی است که به تازگی در نشر نی منتشر شده است. طرح‌نامه این پروژه تحت عنوان «پیامبری و حکمرانی قراردادی؛ نظریه‌ای درباره سیره حکمرانی پیامبر اسلام بر اساس الگوی قرارداد» در زمان حیات فیرحی تهیه شده و کار نوشتن اثر نیز کلید خورده بود و قرار بر این بوده که کتاب تا بهار سال 1400 آماده انتشار شود که مرگ فیرحی مانع از تکمیل کار شد.
شرق: «پیامبری و قرارداد» نام آخرین پروژه داود فیرحی است که به تازگی در نشر نی منتشر شده است. طرح‌نامه این پروژه تحت عنوان «پیامبری و حکمرانی قراردادی؛ نظریه‌ای درباره سیره حکمرانی پیامبر اسلام بر اساس الگوی قرارداد» در زمان حیات فیرحی تهیه شده و کار نوشتن اثر نیز کلید خورده بود و قرار بر این بوده که کتاب تا بهار سال 1400 آماده انتشار شود که مرگ فیرحی مانع از تکمیل کار شد. موضوع این کتاب از سال‌ها پیش از نوشتن این اثر دغدغه فیرحی بود تا اینکه او در سال 1397 برای فعلیت‌بخشیدن به ایده‌ای که سال‌ها به آن اندیشیده بود، طرح بحث سیره پیامبر را در قالب درسگفتارها، نشست‌ها، یادداشت‌ها و سمینارهای متعدد علمی آغاز کرد. کتاب «پیامبری و قرارداد» در واقع شامل درسگفتارهای داود فیرحی است که با تنظیم و تحقیق اکبر محمدی به چاپ رسیده است. این درسگفتارها در سه دوره ارائه شده‌اند. دوره اول شامل یازده جلسه با این عناوین است: «مفهوم سیره و استعاره راه»، «اعتبار و حجیت سیره»، «سیره اقتدارگرا یا دموکراتیک»، «سنت قرارداد در شبه‌جزیره عربستان»، «پیامبر و پیش‌نویس قرارداد مدینه»، «حضور و مشارکت یهودی‌ها در قرارداد مدینه»، «برخی نکات مهم در قرارداد مدینه»، «پیامدها و نتایج قرارداد مدینه»، «از قانون اساسی مدینه تا صلح حدیبیه»، «ماهیت و تیپ قراردادها پس از پیمان صلح حدیبیه»، «قرارداد صلح طائف»، «از قرارداد طائف تا رحلت پیامبر». دوره دوم این درسگفتارها شامل سیزده جلسه با این عناوین است: «مسلمان امروز و دولت پیامبر»، «اعتبار تاریخی- فقهی و زمینه اجتماعی میثاق مدینه»، «هجرت و هندسه قرارداد مدینه»، «قرارداد مدینه و حقوق شهروندان یهود»، «انواع حقوق ناشی از قرارداد»، «قواعد عمومی قرارداد مدینه»، «قرارداد صلح حدیبیه»، «قرارداد ثقیف/ طائف»، «قرارداد با مسیحیان نجران»، «تحولات پیمان نجران در دوره خلفای راشدین»، «قرارداد با یهودیان (پیمان مقنا و خیبر)»، «پیمان یمایه و منشور پیامبر در حجه‌الوداع»، «غدیر، امامت و سیره پیامبر اکرم». دوره سوم شامل پنج جلسه با این عناوین است: «قراردادگرایی در ادبیات مسیحی»، «نظریه قرارداد در جهان اسلام»، «ارکان حکمرانی قراردادی»، «بررسی مفاهیم و بندهای قرارداد مدینه» و «تأملی در متن قرارداد مدینه». فیرحی در بخشی از توضیح این پروژه نوشته بود: «تحلیل ماهیت دولت پیامبر (ص) اهمیت زیادی برای نواندیشی دینی، تجدد سیاسی و اصلاح نهاد دولت در ایران و دیگر جوامع اسلامی دارد. مطالعات چند‌ساله و نیز چند ترم تدریس در حوزهِ سیره سیاسی پیامبر اسلام نشان می‌دهد که این شیوه حکمرانی به‌طور بنیادی بر الگوی قرارداد استوار است. قراردادها و پیمان‌های موجود از پیامبر اسلام، چنان تعدد و تواتر دارند که دولت آن حضرت را می‌توان دولت قراردادی نامید. این پژوهش به کاوش در این اسناد و الگوی حکمرانی در سنت پیامبر می‌پردازد».
