پاک‌نژاد؛ وزیر تراز نفت
رئیس‌جمهور پزشکیان در فهرست اعلامی اعضای کابینه چهاردهم، محسن پاک‌نژاد را به عنوان وزیر نفت به مجلس شورای اسلامی برای کسب رأی اعتماد معرفی کرد.
علیرضا سلطانی: رئیس‌جمهور پزشکیان در فهرست اعلامی اعضای کابینه چهاردهم، محسن پاک‌نژاد را به عنوان وزیر نفت به مجلس شورای اسلامی برای کسب رأی اعتماد معرفی کرد. معرفی پاک‌نژاد برای این مسند مهم و راهبردی در شرایطی صورت گرفت که در طول ۴۰ روز بعد از پیروزی پزشکیان در انتخابات گمانه‌زنی‌ها و بررسی‌های زیادی درخصوص گزینه‌های وزارت نفت در تیم مشاوران دولت جدید مطرح شد و در این میان اسامی نامداری در سطح ملی مانند اسحاق جهانگیری، محمد شریعتمداری که خارج از صنعت نفت بودند و همچنین افرادی صاحب‌نام در صنعت نفت مانند رکن‌الدین جوادی (مدیرعامل سابق شرکت ملی نفت ایران)، غلامحسین نوذری (وزیر اسبق نفت)، حمیدرضا عراقی (مدیرعامل اسبق شرکت ملی گاز ایران) و سیدعماد حسینی (معاون اسبق مهندسی و پژوهش وزارت نفت)، بیش از بقیه برای عهده‌داری سکان وزارت نفت در دولت چهاردم مورد توجه بودند اما رئیس‌جمهور مانند برخی دیگر از وزارتخانه‌ها، گزینه‌ای را برای وزارت نفت به مجلس معرفی کرد که در مقایسه با نام‌های اعلام‌شده، حداقل در سطح ملی کمتر شناخته‌شده است. انتخاب و معرفی محسن پاک‌نژاد، محصول فرایندی سخت، پیچیده و پرچالش در دالان‌های تودرتوی سیاست داخلی ایران است و از این بابت باید اذعان کرد که پاک‌نژاد از هفت خان انتخاب برای وزارت نفت گذشته و قاعدتا در چنین شرایطی این فرد حتما شرایط و شاخص‌های لازم برای عهده‌داری مهم‌ترین حوزه اقتصادی دولت را از نظر رئیس‌جمهوری داشته و دارد.
نگارنده این سطور پیش از این در یادداشتی با عنوان «وزیر تراز نفت در دولت آینده» که در روزنامه «شرق» منتشر شد، معیارها و شاخص‌های شش‌گانه‌ای را برای وزیر نفت آینده مطرح کرد. بر اساس این شاخص‌ها سؤال این است که آیا محسن پاک‌نژاد واجد این شاخص‌ها برای تصدی وزارت نفت جمهوری اسلامی ایران هست؟ بررسی می‌کنیم:
- در نگاه نخست، پاک‌نژاد سابقه‌ای ۲۵ساله در صنعت نفت دارد و با توجه به حضور در بخش‌های مختلف مدیریتی این صنعت، با شرایط کلی و جزئی، روندها، تحولات و چالش‌های این صنعت کاملا آشناست. او علاوه بر سابقه مدیریتی حضور در بخش‌های عملیاتی و میدانی صنعت نفت خصوصا در حوزه بالادستی و همچنین پایین‌دستی، حضور مستمر و فعالی در مدیریت ستادی وزارت نفت داشته که آخرین آن معاونت نظارت بر منابع هیدروکربوری است. این جایگاه، دید و شناخت جامع او در صنعت نفت را تقویت کرده است.
- حضور فعال و مستمر پاک‌نژاد در مدیریت برنامه‌ریزی تلفیقی شرکت ملی نفت ایران و شرکت ملی مناطق مرکزی ایران و همچنین مدیریت طرح‌های توسعه میدان‌های گازی ایران در شرکت ملی نفت، سابقه و تجربه مفید و مناسبی است برای او در راستای شاخص توسعه‌گرایی در صنعت نفت که لازمه پویایی این صنعت است.
- شاخص مهم دیگر، درک و شناخت دقیق و کامل از تحولات جهانی صنعت نفت، روندها و تحولات توسعه‌ای این صنعت در عرصه بین‌المللی، شناخت دقیق رقبا و درک مناسب از چشم‌انداز آینده این صنعت در بازه‌های زمانی مختلف است. از این منظر پاک‌نژاد با توجه به دوران طولانی حضور در ستاد وزارت نفت و همچنین مدیریت نظارت بر صادرات نفت و فراورده‌های نفتی، کارنامه مقبولی از خود دارد که می‌تواند قدرت مانور او را در عرصه بین‌المللی و رفع چالش‌ها و محدودیت‌ها و تحریم‌ها و همچنین جذب سرمایه‌گذاری و فناوری خارجی افزایش دهد.
- نقطه قوت دیگر پاک‌نژاد توانمندی در برقراری ارتباط با بدنه نیروی انسانی صنعت نفت و همراه‌کردن خانواده بزرگ این صنعت با سیاست‌ها و راهبردهای وزارت نفت است که با توجه به سابقه ۲۵ساله حضور در این صنعت و آشنایی کامل با ساختار نیروی انسانی شکل گرفته و از این بابت بدنه صنعت نفت نیز از انتخاب فردی از خانواده این صنعت راضی و خوشحال است.
- از دیگر نقاط قوت پاک‌نژاد درگیری کامل او با چالش‌های صنعت نفت در دهه ۱۳۹۰ در حوزه تحریم‌ها و مشکلات اقتصادی و فنی ناشی از آن در این صنعت و همچنین تلاش‌هایش برای بهره‌گیری از ظرفیت‌های داخلی در حوزه‌های فنی و مهندسی و کمک به همرسانی ظرفیت‌های داخلی و خارجی صنعت نفت است که لازمه توسعه و پویایی این صنعت است.
- برخورداری از روحیه برنامه‌ریزی و تعاملی با دیگر دستگاه‌ها و سازمان‌های مسئول در موضوع، مدیریت چالش ناترازی انرژی در کشور، بهینه‌سازی مصرف سوخت و کاهش هدرروی حامل‌های انرژی در کشور، از ویژگی‌های خاص و مهم وزیر نفت آینده است که در این خصوص پاک‌نژاد با توجه به سابقه حضور و فعالیت در بخش‌های پایین‌دستی و مدیریت مصرف سوخت، می‌تواند اثرگذاری لازم را داشته باشد.
در پایان همان‌گونه که در سطور ابتدایی این نوشتار آمد، تأکید می‌شود انتخاب پاک‌نژاد محصول یک فرایند سخت و نفس‌گیر با ملاحظات خاص مدیریتی، سیاسی و امنیتی در دالان‌های تودرتوی سیاست داخلی کشور بوده و انتخابی سرسری و بدون ملاحظه و ضابطه نبوده است. در عین حال با لحاظ همه شرایط حاکم در کشور، یافتن و معرفی فردی که واجد همه شاخص‌های مطلوب برای وزارت نفت باشد، کاری سخت و غیرعملی است. بر این اساس ضمن تأکید بر اینکه محسن پاک‌نژاد که نفتی خالص است، واجد اکثریت شاخص‌های لازم برای مدیریت صنعت نفت کشور است، لازم است به انتخاب و معرفی او از سوی رئیس‌جمهور پزشکیان اعتماد کرد.
