روان‌شناسی سازمانی

«مارهای کت و شلواری» با عنوان فرعی «وقتی سایکوپات‌ها سر کار می‌روند» عنوان کتابی است از پل بابیاک و رابرت هیر که با ترجمه داود معنوی‌پور در نشر خرد مانوشان منتشر شده است. این کتاب را که می‌توان در دسته آثار روان‌شناسی سازمان قرار داد، اثری است که به بررسی حضور و تأثیر افراد سایکوپات در دنیای کسب‌وکار مدرن می‌پردازد. پل بابیاک روان‌شناسی است که در زمینه امور صنعتی-سازمانی مشغول به کار است و رابرت هیر نیز کارشناسی مشهور در زمینه روا‌ن‌پریشی است. آنها در این اثر بر روی این واقعیت نگران‌کننده دست گذاشته‌اند که افراد روان‌پریش محدود به حوزه‌های جرم و جنایت نیستند، بلکه می‌توان آنها را در محیط‌های کسب‌وکار یافت که در آنجا به موقعیت‌هایی دست می‌یابند که دارای قدرت و نفوذ هستند. مترجم کتاب در بخشی از پیشگفتارش نوشته که این کتاب به ما کمک می‌کند تا با دقت بیشتری در محیط کار رفتار کنیم و نشانه‌هایی را هم در اختیارمان می‌گذارد تا به ‌سادگی در جریان فریب‌کاری سایکوپات‌ها نابود نشویم. همچنین سلاح‌های لازم برای مقابله با این گروه خطرناک را در اختیارمان قرار می‌دهد. «مارهای کت و شلواری» بر ‌اساس ترکیبی از نظریه‌های روان‌شناختی، مطالعات موردی و توصیه‌های عملی نوشته شده است. یکی از موضوعات اصلی کتاب، مفهوم «روان‌پزشک شرکتی» است. نویسندگان این اصطلاح را برای افرادی به کار می‌برند که ویژگی‌های کلاسیک سایکوپاتی -مانند عدم همدلی، جذابیت سطحی و تمایل به دستکاری- را در چارچوب محل کار نشان می‌دهند. برخلاف تصویر کلیشه‌ای از یک سایکوپات به‌عنوان فردی خشن و جنایت‌کار، سایکوپات شرکتی اغلب فردی کاریزماتیک و جاه‌طلب است که در هدایت سیاست‌های سازمانی مهارت دارد. نویسندگان کتاب نشان می‌دهند که چگونه این افراد می‌توانند در یک محیط شرکتی خرابی‌های بسیاری به بار آورند‌ که اغلب تا زمانی که آسیب به سازمان وارد نشده، شناسایی نمی‌شوند. این افراد به طرز ماهرانه‌ای خود را شایسته و قابل اعتماد نشان می‌دهند و از جذابیت و دستکاری برای جلب اعتماد همکاران و مافوق استفاده می‌کنند. هنگامی که به مناصب قدرت می‌رسند، ممکن است در فعالیت‌های غیراخلاقی یا غیرقانونی مانند کلاهبرداری یا اختلاس شرکت کنند، در‌حالی‌که ظاهری محترم و مورد اعتماد دارند. این کتاب همچنین تأثیر مخرب این افراد بر سازمان‌ها و کارکنان را بررسی می‌کند. در بخشی از «مارهای کت و شلواری» می‌خوانیم: «سایکوپات‌ها فاقد همدلی و احتمالا ابتدایی‌ترین درک از احساسات انسانی هستند. مشخصا، تأثیر اقتصادی و عاطفی رفتار خودخواهانه آنها بر دیگران برایشان بی‌اهمیت است، تا حدی به‌ این ‌دلیل که معتقدند همه در این دنیای سگی به اندازه آنها حریص و بی‌احساس‌اند. همچنین به نظر می‌رسد که آنها قادر به ساخت یک تصویر عاطفی دقیق از دیگران نیستند و به اشتباه به این نتیجه می‌رسند که زندگی عاطفی دیگران به اندازه زندگی آنها کم‌عمق و بی‌ثمر است. افراد در دنیای ذهنی خود چیزی جز ابژه‌ها، اهداف و موانع نیستند. سایکوپات‌ها همچنین فاقد احساس پشیمانی و قصورند، یعنی بخشش از حس اخلاق درونی که مانع از انجام‌دادن برخی از تخیلاتی می‌شود که گه‌گاه درباره استفاده، دستکاری یا آسیب‌رساندن به دیگران داریم. برخی ممکن است بگویند که چنین صفات درنده‌خویی مؤثری در سایکوپات‌ها به خاطر نداشتن شک و تردید و نگرانی‌های ناشی از وجود وجدان است».